Uyumamanız gerektiği halde uykunuz gelmişse canınız sıkılabilir. Hicbir şey yapmadan direnirseniz, uykuya yenik duşebilirsiniz! Peki, ne yapabilirsiniz?
Gunde 8 saat uyuyan bir insan, yılda 2880 saatini veya 120 gununu uykuda gecirmiş olur. Yani insan, hayatının onemli bir bolumunu uykuda geciriyor. 21. yuzyıldayız; ancak hala “uyku” ile ilgili bilinenler cok az. Bu gizemli ruya Âlemi, yemek-icmek kadar onemli. Uyuyamamak ve her zaman uykulu olmak, bazı sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu klinik vakaların dışında bazı durumlarda uykunuz gelse bile uyanık kalmanız gerekebilir. Gec uyumuşsunuzdur; ancak sabah işe gitmek zorunda kalırsınız. Uzerinize bir ağırlık coker, hemen kıvrılıp uyumak istersiniz; ama mutlaka bir işiniz vardır, uyumamanız gerekir. Bu gibi durumlarda uykunuzu acabilirsiniz. Kahveden başlayarak soğuk duş almaya kadar uzanan geniş bir oneri listemiz var. “Uyumamanız” gerekiyorsa aşağıdakilerden biri işinize yarayabilir!
[h=3]Uyku Acan Yiyecek ve İcecekler[/h]Kahve: En cok bilinen, hemen hemen herkesin denediği veya uyguladığı bir yontem olan kahve tuketimi, uyku acmak icin en etkili yontemlerden biridir. Kahve, uyarıcı etkisi olan bir gıdadır ve uyku hormonunun uretimini geciktirir. Bilim adamlarına gore, yatağa gitmeden 3 saat once kahve tuketmek, uyku hormonu uretimini 40 dakikaya kadar geciktirebiliyor. Kahvede bulunan kafein, aynı zamanda vucut saatini de değiştiriyor. Bu sebeple gece fazla tuketilmemesi konusunda uyarılar var. Kahvedeki kafein, kalp atışını hızlandırır, kendinizi daha dikkatli ve daha iyi hissetmenizi sağlar. Uyanır uyanmaz, acken kahve icerseniz kan şekeriniz aniden duşebilir. Uymamanız gerekiyorsa damak tadınıza gore bir kahve ceşidi tuketebilirsiniz.
Siyah Cay: Genel bir inanıştır; cay uykuyu kacırır! Bazı uzmanlar bunun aksini soylese de cayda bulunan kafeinin, kahvede olduğu gibi uyku acma ozelliği vardır; ancak bazı bunyelerde duşuk kafein miktarı sebebiyle etkili olmayabiliyor. Pratik bir mantıkla; 1 bardak demli cay icen bir kişi, iceriğindeki kafein miktarı ve vucudunun buna tepkisi kadar uyanık kalabilir. Yani cay ve uyku ilişkisinde kişilere gore değişen, izafi bir durum soz konusu… Ne kadar cay tuketirseniz, aldığınız kafeinle doğru orantılı olarak uyanık kalabilirsiniz. Bir başka ifadeyle, cay ictikten sonra uykusu acılan kişiler, vucudu kafeine karşı etkili olamayan kişilerdir.
Yeşil Cay: Siyah cay kadar olmasa da bir miktar kafein iceren yeşil cay, canlılık vererek uykuyu geciktirir, zihnin acılmasına yardımcı olur. Uyku acmak icin poşet yeşil cay değil, demleme yeşil cay oneriliyor.
Elma: Elma, doğal bir “uyku acıcı”dır. İceriğindeki fruktozun uyku acma ozelliği vardır. Kahve gibi ani bir “uyandırıcı” etkisi olmasa da, iceriğindeki sukroz, glikoz hızla kana karışır. Fruktozun sindirimi de uzun surer. Boylece elma uzun sure enerji sağlayabilir. Kahve kadar etkili olmasa da uzun sure canlılık verir. Elmanın sağlığa diğer yararlarını da goz onune alırsanız ideal bir secenek gibi gorunuyor.
Cikolata: Cikolata da uyku acan besinler arasında yer alır. Bunyesinde uyku kacıran ve enerji veren kafein bulunur. İceriğindeki “teobromin” adı verilen uyarıcı madde de, kalp ritminin hızlanmasına yol acar. Boylece enerji ve canlılık vererek, uyku acmada yardımcı olur. Ozellikle sıcak cikolata, birkac saatliğine enerji sağlayarak, uyanık kalmanıza yardımcı olur.
Meyveler: Kayısı, şeftali, erik ve kiraz gibi meyveler de onerilebilir. Bazı durumlarda uyku acma konusunda kahve ve caydan 10 kat daha fazla etkili olabiliyorlar.
Sut ve portakal: 15 dakika icinde 1 bardak sut ve 1 bardak portakal suyu icildiğinde sindirim sistemi aktif hale getirilir ve uyanıklılık verir. Birbiri ile uyumsuz olan bu iki sıvı, sindirim sırasında midenin tam kapasite calışmasına yol acar. Bu iki sıvının kısa aralıklarla tuketilmesinin, bazı durumlarda 3-4 saat uyanık kalmayı sağladığı belirtiliyor.
İcecekler: Enerji icecekleri ve gazlı icecekler de kafein icerir. Aynı zamanda enerji veren bu tur icecekler, uyanık kalmanıza yardımcı olabilir.
Vitamin hapları: Doğal gıdalarla uykunuzu acamazsanız, “efervesan” (suya atıldığında eriyen) vitamin hapları deneyebilirsiniz. Bu tur vitamin hapları, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasını sağlar, enerji metabolizmasına katkı yapar.
Diğer besinler: Uyku kacıran besinlerden en onemlileri de şunlardır; sarımsak, acı biber, baharatlar, fasulye, brokoli, karnabahar, Bruksel lahanası, greyfurt, kereviz, yağlı ve kızarmış yiyecekler, koyu yapraklı sebzeler, balık, kırmızı et, domates sosu…
[h=3]Uyku Acmak İcin Yontemler [/h]
Sakız ciğnemek, cene kaslarını surekli aktif halde tutar. Bu da uykunun bastırılması icin iyi bir yontemdir.
Havasız ve sıcak ortamlar uyku getirir. Uyanık kalmak icin bol oksijenli, serin hatta soğuk ortamlar secilmelidir.
Yuzunuzu duzenli aralıklarla soğuk suyla yıkamanız, uykunuzu geciktirir.
Ense bolgesi, sac diplerine soğuk suyla buz poşeti ile hafif masaj yapmayı deneyebilirsiniz. Emin olun uykunuzu unutacaksınız!
Aynı pozisyonda uzun sure oturmak, vucudu uyku duzenine sokar. Bu sebeple pozisyonunuzu duzenli aralıklarla değiştirmelisiniz.
Basit egzersizler yapabilirsiniz. Esneme ve gerinme hareketleri, uykunuzu acabilir.
Uzanarak televizyon izlemek, yatarak telefon karıştırmak veya kitap okumak vucut saatinizin “uyku” algılamasına yol acar. Bu sebeple bu tur işleri dik oturarak yapmanız uykunuzu geciktirecektir.
Calıştığınız veya beklediğiniz yer loş bir ortamsa, uykuya davetiye cıkarabilirsiniz. Aydınlık ve ferah ortamlar, uykuyu geciktirecektir.
Hareketli muzik dinlemek, beyninizin gonderdiği sinyaller sayesinde enerji yuklemenize yol acar. Boylece uykunuz gecikir. Tam tersi hafif ve yavaş muzikler de uykunuzu getirebilir.
Yuruyuş ve hafif koşu yapmak, enerji metabolizmasını harekete gecirerek uykuya gecmeyi geciktirir. 10 dakikalık bir yuruyuş, vucuda 2 saat enerji sağlar. Bu da uykusuz kalmanız icin yeterli olabilir.
Spor yapmak, dans etmek, merdiven inip cıkmak gibi kan akışını hızlandırıcı aktiviteleri de deneyebilirsiniz. Bu tur eylemler, uykunun duşmanıdır.
Beyninizi calıştırıcı aktiviteler yapabilirsiniz. Orneğin; bulmaca cozun, eğlenceli ve hareketli videolar izleyin. Maksat, vucudunuzun uyku algısını değiştirmek!
Size garip gelebilir; ancak kahkaha atmanın uyku actığına dair iddialar var. Kahkaha atınca mutluluk hormonu olarak bilinen “endorfin” hormonu salgılanır. Boylece vucuda oksijen alımı artar ve enerji seviyesi yukselir.
Gun icinde 5 ila 30 dakikalık “kestirmeler” uykunuzu acabilir. Bilimsel bir araştırmada bu sonuca varılmış. Bunun tek şartı gunde bir kez kestirmeniz!
Akşam hafif yemekler yemek, uykunuzu geciktirebilir. Elma yiyip, cay da icerseniz, istediğiniz filmi uyumadan seyredebilirsiniz.
Gece yatmadan once tuketilen kırmızı et, bitter cikolata, sarımsak, kahvaltılık tahıllar ve şeker barları uykuyu kacırmada etkilidir.
Birkac kişi ile 10-15 dakika sohbet etmeniz veya telefonla konuşmanız, uykunuzu acacaktır. Hararetli bir tartışma da yapmışsanız uykusuz kalmanız kacınılmaz!
Nefes egzersizleri, zihinsel performansı yukselterek kandaki oksijen oranını artırır. Bu da enerji vererek, uykunuzu geciktirir. Nefes alıp verirken karnınızı kullanmanız daha faydalı olacaktır.
Oyun bağımlısı değilseniz, bilgisayar ve mobil telefon oyunlarını da tavsiye edebiliriz. Dikkatinizi oyuna vererek zihninizi calıştıran oyunlar uykunuzu geciktirebilir.
Uyku acmak icin en etkili cozumu en sona bıraktık! Herkes bunu uygulayamayabilir. Soğuk bir duş veya soğuğa yakın ılık bir suyla alınan duş, kesinlikle uykudan eser bırakmayacaktır. Denemek ister misiniz?