On lisans, lisans ve yuksek lisans, yuksekoğretim programlarının en onemli parcasıdır. Akademik eğitimde birbirlerini tamamlayan eğitim programlarıdır.
Yuksekoğretim, ortaoğretime dayalı bir eğitim turudur. En az dort yarıyıllık on lisans, en az 8 yarıyıllık lisans ve en az 2 yarıyıllık lisansustu eğitimleri, Turk eğitim sisteminin yuksekoğretim uygulamalarının tumunu icerir. Bu programlar, birbirini tamamlayan fakulteler veya yuksekokullarda uygulanır.
[h=3]On Lisans Nedir?[/h]On lisans, yuksekoğretimde ortaoğretime dayalı en az iki yıllık eğitim programıdır. Bir başka ifadeyle; lisans oğretiminin ilk kademesini oluşturur ve ortaoğretimin devamı niteliğindedir.
On lisans, farklı sektorlere ara insan gucu yetiştirme amacıyla faaliyet gosteren eğitim programıdır. Dort yarıyıllık donemi kapsar. Meslek lisesi eğitimin ardından on lisans programlarına sınavsız girilebilir. On lisans eğitiminin ardından Dikey Geciş Sınavı (DGS) ile 4 yıllık lisans eğitimine geciş yapılabilir.
On lisans eğitimi, “Meslek Yuksek Okulları” (MYO) ve “yuksekokul” adı verilen binalarda verilir. Bu binalarda, belli bir mesleğe yonelik eğitim-oğretime ağırlık veren bolumler vardır. Bir fakulteye veya doğrudan rektorluğe bağlı kurumladır.
On lisans, halk dilinde “iki yıllık” olarak bilinir. Bazı on lisans programları 1 yıllık hazırlık eğitimi de vermektedir. Hazırlık eğitimi veren on lisans programları 3 yıldır.
[h=3]Lisans Nedir? [/h]Lisans eğitimi, akademik bir derecedir. Ortaoğretime dayalı en az sekiz yarıyıllık yuksekoğretim programıdır. Dort yıl suren universite veya yuksekokul oğrenimi ile elde edilir. Bu akademik derece, diploma ile belgelendirilir. Lisans alabilmek icin bir universitenin fakultesinde veya bir bolumunde en az 4 yıllık eğitimi almak gerekebilir. Bu fakultelere de, universite sınavlarında yeterli puan alarak girilebilir.
Lisans eğitimlerinin fiziki mekanı, fakultelerdir. Fakulte, bir universiteye bağlı olarak yuksek duzeyde eğitim ve oğretim veren kurumdur. Bilimsel araştırma ve yayınlar yapar. Fakultelere bağlı birimler ve enstituler bulunabilir. Fakulte ve yuksekokullarda bilim dalı, sanat dalı, anabilim dalı ve anasanat dalı gibi akademik birimler vardır. Bilim dalı veya sanat dalı, bilim ve sanat alanında eğitim, oğretim, araştırma ve uygulama faaliyetleri yurutur. En kucuk akademik birimdir. Anabilim veya anasanat dalı ise, bir veya birden fazla bilim veya sanat dalını kapsayan akademik birimdir.
Lisans eğitimi suresi bolumlere gore değişebilir. Bazı bolumler, yabancı dil eğitimi icin 1 yıllık hazırlık eğitimini zorunlu tutmaktadır. Tıp bolumleri 6 yıllık eğitimle tamamlanarak, lisans derecesi alınabilir.
Lisans eğitimi alabilmek icin Yuksekoğretim Kurumları Sınavını (YKS) kazanmak gerekir. YKS ’ye, lise veya dengi okullar, acık oğretim liseleri gibi ortaoğretim kurumlarının son sınıfında olanlar veya bir ortaoğretim kurumundan mezun olanlar başvurabilir. YKS, Olcme, Secme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (OSYM) tarafından yapılır. Lisans duzeyinde orgun, acık veya dışarından eğitimler verilebilir.
Lisans eğitimi turleri şunlardır;
Orgun (normal) eğitim: Bu lisans eğitimi turunde oğrenciler, eğitim-oğretim suresince ders ve uygulamalara fakultelerde bizzat katılmak ve devam etmek zorundadır. Acık eğitim: Oğrencilerin dersleri, fiziksel bir eğitim mekanında alma zorunluluğu yoktur. Radyo, televizyon veya dijital eğitim materyalleri ile verilen bir eğitim turudur. İkinci oğretim: Bazı yuksekoğretim kurumlarında acılan bir on lisans ve lisans eğitimi turudur. Orgun, on lisans ve lisans programlarından bazılarının eşdeğeri programlardır. Eğitim, mesai saatleri dışında ve genellikle akşam saatlerinde verilir. Hafta sonları da eğitim verilebilmektedir. Bu eğitim programına katılan oğrenciler, orgun eğitim programlarına yatay geciş yapamaz. [h=4]Yuksek Lisans Nedir? [/h]Yuksek lisans, lisans diplomasıyla doktora arasında yer alan akademik bir derecedir. En az iki yarıyıllık veya 12 kredilik eğitimdir. Lisans eğitiminin ardından verilen lisansustu eğitim programıdır. Yuksek lisansın amacı; lisans oğretimine dayalı eğitim, oğretim ve araştırmanın sonuclarını ortaya koymak ve alanla ilgili bilimsel yetkinlik kazandırmaktır. “Master” olarak da bilinir. Branşta uzmanlaşmayı hedefler. Yuksek oğretim kurumları tarafından yurutulen bir programdır. Bilim uzmanlığı, yuksek muhendislik, yuksek mimarlık, yuksek lisans eğitimi ile kazanılan unvanlar veya akademik derecelerdir.
Yuksek lisans eğitimi icin 4 yıllık lisans programlarının birinden mezun olmak veya belirli bir sure icinde mezun olacağını belgelemek gerekir. Bazı yuksek lisans programları sadece lisans mezunlarına başvuru şansı tanımaktadır. Yuksek lisans programlarının coğuna Akademik Personel ve Lisansustu Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) ile girilebilir. Adaylar, lisans eğitimi not ortalaması, ALES puanı, yabancı dil puanı ve mulakat puanı kriterlerine gore kabul edilir. Butun yuksek lisans programlarında lisans not ortalaması birincil değerlendirme kriteridir. Diğer puan kriterleri ise, her yuksek lisans programında olmayabilir.
Yuksek lisans mezunları, akademik bir ustunluk ve derece kazanır. Ozel sektorde ve kamu kurumlarında istihdam edilme şansını artıran onemli bir eğitim programıdır. Yuksekoğretim kurumlarındaki akademik kadrolara başvurularda da yuksek lisans mezuniyeti şartı aranır. Yonetici pozisyonlarına başvurularda yuksek lisans mezuniyeti onemli bir kriterdir. Ayrıca, mevcut calışılan pozisyonlardan ust pozisyonlara terfi etme şansını ve maaşı artırır.
Yuksek lisans eğitimi ikiye ayrılır;
Tezli yuksek lisans: Bu yuksek lisans turunde eğitimin sonunda branşla bağlantılı bir tez hazırlanması gerekir. Tez hazırlanmasının amacı; bilgiyi değerlendirmek, bilimsel araştırma yapmak ve bilgiye erişim ve yorumlama yeteneğini geliştirmektir. Oğrenciden tez yazarak, alanla ilgili ozgun bir calışma ortaya konulması istenir. Tezler, hem oğrenciye hem de akademi dunyasına katkı sağlar.
Tezli yuksek lisans eğitim 2 yıl; yani 4 yarıyıldır. İlk 2 yarıyılda ders verilir; diğer 2 yarıyıl da tez yazma suresidir. Başarısız oğrencilere 2 yarıyıl daha ek sure verilir. Ek sure ile birlikte en fazla 6 yarıyıl icinde başarı gosterilmesi gerekir; aksi takdirde oğrencinin kurumla ilişiği kesilir.
Yuksek Oğretim Kurulu (YOK), tezli yuksek lisans başvuruları icin ALES puanının en az 55 olma şartı koymuştur. Universiteler, daha yuksek ALES puanı isteyebilmektedir. YOK, yabancı dil puanı icin asgari bir şart koymamıştır. Ancak universiteler yabancı dil puanını da değerlendirmeye tabi tutabilir. Tezli yuksek lisans kabullerinde mulakat, onemli bir kriterdir. Mulakatta lisans eğitimine dair sorular sorulur. Buradaki amac, adayın bu alandaki yetkinliğini test etmektir. Mulakata katılan juri uyeleri adayın verdiği cevaplara gore puan verir.
Değerlendirmelerde ALES puanı, en yuksek yuzdeye sahip puandır. Yabancı dil puanı da tezli yuksek lisans programı başvurularında kabul edilme şansını artırır. Doktora eğitimine başvuru icin de tezli yuksek lisans eğitimi alınmalıdır.
Tezsiz yuksek lisans: Mesleki bir konuda detaylı bilgi kazandırmayı amaclar. Oğrenilen bilginin pratikte nasıl kullanılacağını gostermeyi hedefleyen bir yuksek lisans turudur. Başvurularda ALES puanı şartı aranmaz. Lisans not ortalaması ile başvuru yapılabilir. Universitenin tercihine gore mulakat da yapılmaz.
Tezsiz yuksek lisans eğitiminin suresi 1 yıl; yani 2 yarıyıldır. Oğrenciler, 1 yılın ardından donem projesi yazarak mezun olabilir. Başarısız oğrencilere 1 yarıyıl daha ek sure verilir. En fazla 3 yarıyıl icinde başarı gosteremeyen oğrencilerin kurumla ilişiği kesilir. Ders donemlerinin ardından donem projesi ilgili akademisyenler tarafından değerlendirilir; başarılı gorulen oğrenciler mezun edilir.
[h=3]On Lisans, Lisans ve Yuksek Lisans Arasındaki Farklar Nelerdir? [/h]On lisans, lisans ve yuksek lisans programlarının aralarındaki farklar şunlardır;
On lisans:
On lisans programları, 2 veya 3 yıl surer. On lisans, mesleki eğitim ağırlıklıdır. Teoriğe değil pratiğe odaklanan bir eğitim programıdır. Ara insan gucu yetiştirmeyi amaclar; kısa surede bir iş sahibi olmayı hedefleyenlerin tercih ettiği programlardır. Kamu Personeli Secme Sınavı (KPSS), on lisans mezunları icin farklı soru ve puan turlerinde yapılır. KPSS ile devlet kadrolarına on lisans mezunu alınması da lisans mezunlarından farklı kriterlere bağlıdır. On lisans mezunları mezun olduktan sonra DGS ile bolumlerinin devamı niteliğindeki fakultelere geciş yaparak, lisans eğitimine devam edebilir. (Orneğin; MYO Otomotiv bolumunden Makine Muhendisliği lisans eğitimine dikey geciş yapılabilir.) On lisans programlarının taban puanları, lisans programlarına gore daha duşuktur. Bazı on lisans programları, lisans programlarından daha avantajlıdır. Orneğin; on lisans sağlık bolumleri mezunları kısa surede istihdam edilebilmektedir. On lisans eğitimi almak isteyenler merkezi bir sınavla veya uygun şartları karşılayanlar sınavsız yerleştirilebilir. Lisans:


Lisan eğitimi, bolumun şartlarına gore 4, 5 veya 6 yıl surebilir. Lisans, ortaoğretim veya lise eğitimine dayalı bir programdır. Lisans eğitiminde ders sayısı fazladır; dersler derinlemesine ozellikler icerir. Lisans eğitimi almak isteyenler merkezi bir sınava tabi tutulur. Orgun, acık ve ikinci oğretim şeklinde farklı lisans eğitimi turleri vardır. Yuksek lisans:
Yuksek lisans, lisans eğitimine dayalı bir programdır. Doktora, en az 6 yarıyıllık lisans en az 4 yarıyıllık yuksek lisans eğitimine dayalı bir yuksek oğretim programıdır. Yuksek lisans mezunlarının kamuda ve ozel sektorde istihdam edilme şansı daha yuksektir. Yuksek lisans ders sayısı, lisans eğitimine gore daha azdır. Bunun yanında ders icerikleri daha yoğundur. Yuksek lisans programlarına merkezi bir sınavla veya universitenin tercihine gore sınavsız girilebilir. Lisans Ceşitleri Hakkında Bazı Onemli Bilgiler


Yuksekoğretim kurumlarının temel birimi universitelerdir. Universiteler; fakulte, yuksekokul, konservatuvar, meslek yuksekokulları ve enstituler barındırır. Beceri kazanma ve diğer opsiyonlara acık olmak icin on lisans; dunyaya acılabilmek icin lisans eğitimi; en ust pozisyonları hedeflemek icin de yuksek lisans gibi lisansustu eğitim alınması gerekir. Uzaktan yuksek lisans programları, internet ortamında online eğitim verir; tezli veya tezsiz olabilir. İkinci oğretim yuksek lisans programları genellikle akşam saatlerinde eğitim verir; tezli veya tezsiz olabilir. On lisans, lisans ve yuksek lisans eğitimi almak isteyen oğrenciler yuksek oğrenim harcı odemek zorundadır. Yuksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimleri, lisansustu eğitim kapsamına girer. Yuksekoğretim kurumlarında oğretim gorevlisi, okutman, araştırma gorevlisi, uzman ve cevirici pozisyonlara yapılacak atamalarda ALES gereklidir. ALES, lisansustu eğitim icin gidebilmek icin universitelerin kullanacakları puanları da sağlar.