Bruce Lee ’nin asıl adı Lee Jun Fan ’dır. Kendi geliştirdiği Jeet Kune Do savunma sanatı ustası. Dovuş ustalığının yanı sıra dovuş filmleri ile tum dunyada kendinden soz ettirmeyi ve kendini sevdirmeyi başaran yarı Cinli bir aktor. Aktor olması filmlerinde sergilediği dovuş sahnelerinin rol olduğu anlamına gelmez. Bruce Lee, tum dovuş sahnelerinde gercekci performanslar sergiler. Belki de tum dunyada sevilmesi onun bu gercekci yonudur. Kucuk cussesi, sırf kastan oluşmuş gibi gorunen vucudu Bruce Lee ’yi Bruce Lee yapan fiziksel ozelliklerdi. Başarının getirmiş olduğu buyuk şohret insanlar arasında değişik iddiaların oluşmasına sebep olur. İddiaların gerceklik yonu bir yana bahsedilen iddiaların Bruce Lee ’yi mukemmelin otesinde bir insan olarak tasvir edildiğini ve duşunulduğunu gosterir. Birkac yıl daha yaşasaydı vucudunun kurşungecirmez olacağı, tum sinirlerini oldurduğu icin acı hissetmediğidir ki Bruce Lee, ağır antrenmanları yuzunden şiddetli sırt ağrıları cekmekteydi. Cuneyt Arkın ’ın Bruce Lee ’den ders aldığı efsanesi de bizim ulkemize has bir uydurmacadır. Bruce Lee ’nin genc yaşta olmesi de olumu ile birlikte bircok şuphe ve teoriyi beraberinde getirir. Doğduğu 1940 yılı Cin takvimine gore Ejderha yılına denk gelir. Bu sebebin yanı sıra Cinli ve kucuk yapılı olması Bruce Lee ’nin Kucuk Ejder lakabı ile anılmasını sağlar. Bu yazımızda Kucuk ejder Bruce Lee ’nin hayatına anlatmaya calışacağız.
[h=2]Bruce Lee ’nin Hayatı [/h]Bruce Lee, gozlerini dunyaya San Francisco şehrindeki Chinese Hospital ’da acar. Bruce Lee ’nin babası Cinli Lee Hoi-Chuen, annesi yarı Cinli yarı Kafkas Grace Lee ’dir. Bruce Lee ’nin ailesi, turne icin Amerika Birleşik Devletleri ’ne gelen Cin operasında oyuncudur. Ailesinin isteği ile Kung Fu eğitimi almaya başlayan Bruce Lee, ilerleyen zamanda Jeet Kune Do savunma sanatının da temelini oluşturan Wing Chun eğitimine başlar ve bu dersi Kung Fu ustası Yip Man ’dan alır. 14 yaşında dansa ilgi duyan kucuk Bruce, dans etmekten buyuk keyif alır. En sevdiği dans olan Cha Cha dansında bir yarışmada birinciliği bile kazanır. Dans tecrubesi Bruce Lee ’nin dovuş tarzında kendini gosterecektir.
Cok fazla sokak kavgasına dahil olduğu icin ailesi tarafından Amerika ’ya gonderilir. Burada hem okuyup hem de garsonluk yapar. Liseyi bitirdikten sonra Washington Universitesinde Felsefe bolumunde oğrenimine devam eder. Bir yandan garsonluk işine devam ederek gecimini sağlar. Universite yıllarında Amerikalılara Cin kulturunun zenginliğini anlatmak ve Cin kulturunu sevdirebilmek icin caba sarf eder. Gayesini gercekleştirmek icin o zamana kadar Cinliler dışındaki kişilere oğretilmesi yasak olan Kung Fu derslerini oğretmeye başlar. Kung Fu derslerini verebilmek icin Jun Fan Kung Fu adlı okulu acar. Bu cabası sonucunda Amerika ’da yaşayanlara Kung Fu felsefesinin boş olmadığını, aslında ne kadar derin ve geniş anlamlara sahip olduğunu gosterir.
[h=3]Bruce Lee ’nin Kariyeri [/h]1963 yılında Linda Emery ile dunya evine girer. 1964 yılında televizyon kariyerine Ed Parkers ile Amerika ’da başlar. Devamında Green Hornet dizisinde rol alır. Ancak dizi bir sezon sonra kaldırılır. James Garner ’ın rol aldığı “Marlowe” adındaki filmde kucuk bir rolu olur. Hollywood ’dakiler Bruce Lee ’yi kullanıyor ama tam anlamıyla faydalanmıyorlardı. Holywood ile istediği kariyeri elde edemeyen Bruce Lee, sinema kariyerinde yukselebilmek icin Hong Kong sinemasında şansını deneme kararı alır. Golden Harvest film şirketi ile cektiği “Big Boss” sinema filmi gişe rekorları kırarak Cin ve cevresinde buyuk yankı uyandırır. Big Boss filminin getirdiği buyuk başarının ardından Fist of Fury filmi ile başarısının şans olmadığını kanıtlar. Bruce Lee, Cin sinemasına yeni bir soluk getirir. Hollywood deneyimi, farklı stili, hareketli sahneleri ve kendine ozgu dovuş teknikleri Bruce Lee ’nin Cin sinemasındaki başarısının nedenleri arasında sayılabilir. Bruce Lee Cin seyircisinin ne istediğini biliyor ve izleyiciye istediğini veriyordu. Bu durum onun halk psikolojisini cok iyi tahlil edebildiğinin bir ispatıdır. “Way of Dragon” adlı filmde başrol oynayan Bruce Lee ’nin yanında yan rolde Amerika ’da 7 kez karate şampiyonu olan Chuck Norris vardır. Film adeta karate ve Kung Fu savunma sanatlarının mucadelesine orneklik teşkil eder.
Sinema sektorundeki bilirkişiliğini ispatlayan Bruce Lee, film senaryosu yazıyor, dovuş koreografilerini planlıyor, filmde oynuyor ve aynı zamanda yonetiyordu. Butun işleri ile kendi ilgilendiği Olum Oyunu ( Game of Death ) adlı filmin cekimlerine başlayan Bruce Lee, Dan Inosanto ve Kareem Abdul-Jabbar ile birlikte rol alır. Bruce Lee ’nin en buyuk hayali bir Holywood filminde başrol oynayabilmekti. Hayaline giden yolu Cin sinemasındaki başarısı ile elde eder. Olum Oyunu filminin cekimlerine başladığında Holywood ’dan bir film teklifi alır. Turkceye Ejder Kalesi adı ile cevrilen “Enter The Dragon” filmi icin Olum Oyunu filminin cekimlerine ara vererek Holywood ’daki ilk başrol filmini ceker. Filmden hemen sonra Olum Oyunu ’na devam etmek icin calışmalara başlasa da Bruce Lee ’nin omru Olum Oyunu filmini bitirmeye yetmeyecektir.
[h=3]Bruce Lee ’nin Olumu [/h]Bruce Lee her ne kadar dolu dolu bir hayat yaşasa da sırt ağrılarından şikayetciydi. Doktorlar Bruce ’a yataktan cıkmamasını ve istirahat etmesini soyler. Doktorların bu uyarısına ancak 6 ay uyabilen Bruce Lee, bu sure zarfında kafasını calıştırır ve Jeet Kune Do Savunma sanatının felsefesini anlattığı “Jeet Kune Do Tao” adlı kitabı kaleme alır. Ancak kitabı bitirmeye omru yetmez ve kitabı eşi Linda Emery tamamlar.
Olum Oyunu filminin cekimlerine devam etmek icin yapımcısı ile goruşmeye gittiği Bety ’nin dairesinde Rymond Chow ’u beklerken baş ağrısı ceker ve Bety ’den ağrı kesici ister, Bety ’nin verdiği ağrı kesiciyi aldıktan sonra uzanmak icin sessiz bir odaya gecen Bruce Lee ’yi uyandırmaya gelen Rymond Chow, Bruce ’u uyandıramayınca ambulans cağırılır. Ancak hastaneye varmadan Bruce Lee hayatını kaybeder. Bruce Lee ’nin olumunun arkasında bircok şuphe olmasına rağmen ispatlanmış herhangi bir şey yoktur.
Bruce Lee ’nin olduğu gun takvimler 20 Temmuz 1973 gosteriyordu. Bruce Le ’nin cenazesi buyuk bir kalabalığa tanıklık eder. Tum Cin halkı Bruce Lee ’yi son kez yolcu etmeye gelerek ona olan sevgilerini gosterir. Bruce Lee ’nin cenaze toreni biri Hong Kong ’ta diğeri Seattle ’da olmak uzere iki kez yapılır.
Bruce Lee Laneti
Bruce Lee ’nin ve oğlu Brandon Lee ’nin erken olumu insanlar arasında “Lee Laneti” adı ile anılır. Brandon Lee 1993 yılında “The Crow” filminin cekimleri sırasında kameraların karşısında kaza kurşunu ile vurularak hayatını kaybeder. Brandon Lee babasının yanına defnedilir. Bruce ve Brandon Lee ’nin mezarları her gun ziyaretciler ile dolup taşmaktadır.
[h=4]Bruce Lee ve Jeet Kune Do [/h]Bruce Lee ’nin geliştirdiği bu savunma sanatı ozunde birbirinden farklı savaş sanatlarından oğretiler barındırır. Bruce Lee, Jeet Kune Do savunma sanatını geliştirmeden once Kung Fu, Taekwondo, Karate, Boks, Kick Boks, Tayland boksu, Wing Chun, Jujutsu, Aikido, Judo, Gureş ve Eskrim gibi savaş sanatlarında eğitim alır. Kendi geliştirdiği Jeet Kune Do savunma sanatı az once bahsettiğimiz butun savaş sanatlarından harmanlanarak geliştirilir. Jeet Kune Do, bahsedilen dovuş sanatlarının ortaya karışık bir hali değildir. Ozunde kendi felsefesini barındırır. Dovuş sanatları dışında eskrim de Jeet Kune Do savunma sanatında onemli bir yere sahiptir. Bruce Lee, bir eskrimci olarak anılmasa da bu sporu kendi savunma sanatına uyarlayacak kadar bilgilidir.
Bruce Lee, geliştirdiği dovuş sanatına verdiği Jeet Kune Do isminin dovuş sanatını tam olarak anlatamadığını soyler. Ancak zamanla ismin kulağa hoş geldiğini duşunerek farklı bir isim bulma cabasına girişmez.
Jeet Kune Do, en az hareket ile vucudun tamamını kullanarak doğrudan sonuca varmayı amaclar.
“Basitce, “Jeet Kune Do” basitleştirmektir”-
Bruce Lee, kendi geliştirdiği savunma sanatını bu ifade ile anlatır.
Bruce Lee, Jeet Kune Do savunma sanatını oğretebilme iznini sadece 4 kişiye verir. Bu kişiler: Dan Inosanto, Ted Wong, Taky Kimura ve James Yimm Lee ’dir. Bu oğrencileri Jeet Kune Do ’nun hakkını kimsenin Bruce Lee kadar veremeyeceği duşuncesinde ortaktır. Bu yuzden 4 oğrenci de Jeet Kune Do ’da kendi stillerini geliştirir. Bruce Lee ’nin oluşturduğu Jeet Kune Do felsefesi bu duruma olanak sağlamaktadır. Bruce Lee ’ye gore, “Jeet kune do şekilsizliği tercih eder, boylece tum şekilleri alabilir ve jeet kune do ’nun stili olmadığından butun stillere uyabilir.” Bu felsefe sayesinde Jeet Kune Do savunma sanatı cok şekilli ve serbest bir dovuş sanatı halini alır ve cok geniş bir yelpazeye sahip olur.
Bruce Lee, bircok unlu insana dovuş dersleri verir. Aktor olan James Coburn ve Steve McQueen ‘in yanı sıra Basketbol oyuncusu olan Chuck Norris Kareem Abdul-Jabbar bilinen oğrencileri arasındadır. Doneminin en iyi karatecilerinden olan Joe Lewis, Bruce Lee ’den ders aldıktan sonra 11 kez ust uste karate şampiyonluğu kazanır. Bruce Lee ’den ders alan bircok profesyonel dovuşcu vardır.
Bircok şampiyona ders veren ve onlara şampiyonluk kazandıran Bruce Lee, hayatı boyunca dovuş musabakalarına katılmaz. Ancak cektiği filmlerde unlu bircok dovuşcu ile teke tekte karşılaşır.