İşte yine o gun geldi. Cocuğunuzu doktora goturmeniz gerekiyor ama o bu konuda hic de istekli değil. Değil istek duymak, doktor kelimesini duymaya bile dayanamıyor. Ağlıyor, hırcınlaşıyor.

Evden cıkmamak icin turlu bahaneler uretiyor. Ama siz onu doktora goturmekte kararlısınız... Sonunda muayene bitip evinize vardığınızda, cocuğunuzda siz de gerginlikten, uzuntuden yorgun duşmuş oluyorsunuz. Belki de kendinizi suclamaya, sorgulamaya başladınız bile. “Neden boyle yapıyor, hatayı ben mi yapıyorum?” diye. Boşuna kendinizi de, cocuğunuzu da sorgulamayın. İki yaş doneminde bircok cocuk doktor korkusu yaşıyor. Doğru ve acıklayıcı bilgiler verip, onun korkularını anladığınızı belirterek bu korkularını yenmesine yardımcı olabilirsiniz. Cocuğunuz neden doktora gitmesi gerektiğini anladıkca duygularını ve acısını daha iyi dile getirmeye başladıkca korkusuyla baş etmeyi de oğrenecektir.
Gelişen bellek, artan korkular
Henuz birkac aylıkken bebeğinizi doktora goturmenin ne kadar rahat olduğunu hatırlayın. Hicbir şeyin farkında olmayan, olaylar arasında neden sonuc ilişkisi kuramayan, hafızası henuz gelişmemiş bebeğiniz icin doktor kontrolleri, parkta gezintiye cıkmak ya da anneanneye yapılan bir ziyaretle eşdeğerdir. Muayene sırasında canı acısa da bunu o anlık yaşayan, birkac dakika sonra acısını unutup tekrar gulucukler dağıtmaya başlayan bebeğinizin, aylar gecip buyumeye ve hatırlamaya başladıkca davranışları da değişmeye başlayacaktır.
Bunun nedeni daha once yaşadığı deneyimler, ona urkutucu gelen olaylardır. Ağzına sokulan cubuğun verdiği rahatsızlığı ya da iğne yapılırken ağladığını belleğine yerleştirmiş olan cocuğunuz, bu olumsuz duyguları hayal gucuyle de birleştirerek doktora gitmemek icin her turlu ayak diremeyi yapıyor olabilir. Tabi cocuk eğitiminde yapılan bazı yanlışlar da bu korkuları percinleştirir. “uslu durmazsan doktor gelir iğne yapar”, “yemeğini ye, yoksa doktor sana acı ilaclar verir” gibi sozlerle daha onceden cocuğunuzu “disipline” etmeye calışırsanız, bu olası doktor korkusunu artıracaktır. Buyuk ihtimalle de vermek istediğiniz “disiplin”de başarılı olmayacaktır.
Bu korkuyu en aza indirmek, mumkunse hic yaşatmamak icin henuz bebeklik donemindeyken dikkatli davranmak, cevrenizdekilerin de bu konuda yardımcı olmalarını sağlamak zorundasınız. Cocuğun duygularının ve korkularının mantıklı ve anlaşılır olduğunu kabul etmelisiniz. Cocuğunuzun kendisi icin değişik olan her şeye tepki gosterebileceğini, kendisine zarar verileceğini duşunebileceğini bilmelisiniz. Bu tepkiyi de en buyuk savunma mekanizması olan bağıra bağıra ağlama ile vermesi de en doğalıdır. Sabırlı ve anlayışlı olun. Ona kızmayın, azarlayarak korkularını artırmayın. Ona sevecen, guven verici sozler soyleyin. Bu korkularını yenmesi icin yapacağınız ilk adımdır.
Korkusunu yenmesi icin yapabilecekleriniz
Kitaplarla onu bilgilendirin. Cocuğunuzla doktor ve odası hakkında ne kadar cok konuşursanız korkularını yenmesi icin o kadar yardımcı olacaktır. Bu konuşmaları basit hikaye kitapları ve fotoğraflarla da destekleyin. Kitapların onun anlayabileceği nitelikte, resimlerin sempatik ve ilgi cekici olmasına dikkat edin. Kitabı okurken, cocuğunuzu rahatlatıcı yorumlar da yapın. Ama konuşmalarınız fazla uzun, sıkıcı olmamalı. Eğlendirici basit ornekler, yaşamında yer alan mini hikayelerle bu konuşmaları zenginleştirebilirsiniz. Uzerinde onemle durulması gereken nokta; doktorun iyi, onu seven ve sağlığını korumak icin calışan biri olduğu ve muayene odasının guvenli ve eğlendirici bir yer olduğunun vurgulanmasıdır.
Doktorculuk oynayın. Oyun, cocuk icin cok onemli gelişim aracıdır. Oyunla hem oğrenir, hem de ic dunyası ile ilgili ipucları verir. Onu oyun oynarken izlerseniz, korkularını, sevgilerini, kızgınlıklarını, cevresinden gorup oğrendiği veya taklit ettiklerini oğrenebilirsiniz. Cocuğunuza bir şeyler oğretmenin en etkili yolu olan oyuna doktorculuğu da ekleyin. Ona kucuk cocuklar icin tasarlanmış oyuncak bir doktor cantası alabilirsiniz. Sizinle, buyuk kardeşiyle ya da arkadaşlarıyla doktorculuk oynaması icin onu teşvik edin. Bu oyunlarda o doktor siz de hasta olun. İğne vursun. Ağzınıza, kulaklarınıza baksın. Hangi aletle ne yapıldığını ona anlatın ve gosterin. Onun bu aletlerle sizi muayene etmesi icin cesaretlendirin. Doktor rolunu alan cocuk, kendisini rahatsız eden ve urkuten şeyler uzerinde denetim kurmaktan mutlu olacaktır. Bu oyunlar sırasında mutlu ve keyifli bir hasta portresi cizin ki, cocuğunuza da endişe duyulacak bir şey olmadığı mesajını verebilesiniz. Sıkca oynanan bu oyunlar sayesinde cocuğunuzu, doktor odasında yaşayacakları konusunda hazırlayabilirsiniz. Gerekirse bu oyun cantasını muayeneye de goturebilir, doktorunu kendi aletleri ile muayene etmesi icin doktorunuzdan yardım isteyebilirsiniz.
Onu kandırmayın. Cocuğunuz doktordan korkuyorsa, onu gotureceğinizi gizlemek sizin icin daha uygun ya da daha az yıpratıcı olabilir. Nereye gittiğinizi soylemeden evden cıkmak, ya da “Parka gidelim” diye yola cıkıp, “Parka giderken bir de doktora gidelim olur mu?” diye bahaneler uydurmak, cocuğunuzda aldatılmışlık duygusu yaratır. Ya da, “iğne canını hic acıtmaz ki”, “Doktor seninle sadece konuşacak başka bir şey yapmayacak” gibi doğru olmayan sozlerle onu yatıştırmaya calişmak, kontrol sırasında daha cok hırcınlaşmasından başka işe yaramaz. Sizin icin cocuğunuzu uzmemenin bir yolu gibi gorunse de bu yontem başlı başına bir yanlıştır. Hem onun doktor ziyareti icin hazırlanmasına zaman bırakmamış, hem de korkusunu arttırmış olursunuz. Doktorun korkulacak bir şey olduğu icin gidişin gizlendiğini duşunebilir. Belki de en kotusu onun size karşı olan guvenini zedelersiniz. Sıkca tekrarlanan bu kandırmalardan sonra size inanmamaya her dışarı cıkışta size kuşku duyup sorunlar cıkarmaya başlayabilir. Bu yuzden doktora gidileceğini cocuğunuzdan gizlemeyin. Merakla nereye gideceğiz diye soran cocuğunuza doğruyu soyleyin. Tepki gostermeye o anda başlasa da bu en iyisidir.
Ona sorular sorun. Sık sık konuşun. Rahatlatın. Cocuğunuzun sorunlar karşısında duygularını acıklayabilmesi cok onemlidir. Cocuğunuzun nelerden korktuğunu daha iyi anlayabilmek icin sorun; “Sence doktor sana ne yapacak?” “Kulağına bakılırken gıdıklanıyor musun?” gibi sorular sorarak onun duygularını anlatmasına yardımcı olun. Korkularını anlatırsa ayıplamayın. Onu onayladığınızı, anladığınızı ama sağlıklı ve mutlu olabilmesi icin doktora gitmenin şart olduğunu ona anlatın. Sıkıldığını, canının acıdığını rahatlıkla soyleyebileceğini, bunun yanlış olmadığını bilmesini sağlayın.
Kendi korkularınızı kontrol edin. Korku ve kaygı bulaşıcıdır. Cocuğunuz sizdeki tasayı hemen fark edecektir. Sizin doktor ziyaretlerinden korkmadığınızı gormek, cocuğunuzun korkusunu yenmesine yardımcı olacaktır. Sizin neşeli haliniz onu da mutlaka etkileyecektir. İğneden siz de korksanız bile bunu cocuğunuza belli etmeyin. Gozlerinizi kapamak veya “ayy” gibi sesler cıkarmanız onun korkularını tetikler.
Doktorla, iğneyle onu korkutmayın. Ne yazık en cok yaptığımız hataların başında cocuğumuzu yapmasını istemediğimiz şeyler konusunda korkutmak geliyor. Bu korkutma araclarının başında da iğne ve doktor gelir. “şapkanı takmazsan hasta olursun, doktor da sana iğne yapar” “Yaramaz cocuklara iğne yapıyorlar” gibi sozler, cocuğunuzu anlık olarak yapmasını istemediğiniz davranıştan men etse de, icinde doktor korkusu oluşmasına yol acıyor. Yakınlarınızı da bu konu da uyarın. Kendi elinizle cocuğunuzu etkilemeyin.
Rahat ortamlar yaratın. Cocuğunuzun normal uyku, yemek, dinlenme ihtiyaclarını karşıladıktan sonra doktora goturun. Randevu alarak gitmeye ozen gosterin ki, fazla beklemekten cocuğunuz sıkılmasın. Muayene sırasında mutlu ve rahat olması icin sevdiği bir oyuncağı veya battaniyeyi de goturebilirsiniz. Sizin kucağınızda kendini daha rahat ve guvende hissediyorsa muayenenin buyuk bir kısmını bu şekilde yapması icin doktorunuzla işbirliği yapın. Muayene sırasında yapılanları ona anlatın. Rahatlatıcı şeyler soyleyin. Rahat durduğunda onu ovun, aferin deyin. Ağlarsa sabırsızlanmayın, panik yapıp, kızmayın.
Doktorunuzu uyarın. Cocuğunuz doktora gitmemek icin cok şiddetli tepkiler veriyorsa onceden doktorunuzu bu durum hakkında bilgilendirin. Ondan da yardım isteyin.
İstediği şeyleri yapın. Doktora gittikten sonra onun hoşuna gidecek şeyler planlayın. Bunu ona da soyleyin. Sevdiği bir yere gitmek, hoşlandığı bir yiyeceği almak onu mutlu edecektir. Muayene sırasında ağlasa da, huysuzluk yapsa da bu planı uygulayın. Her muayeneden sonra da yapın ki cocuğunuz icin hoş anılar coğalsın.