Gelinlikler cok uzun yıllardır duğun torenlerinin vazgecilmez unsurları arasındadır. Duğun denildiği zaman coğu kişinin ilk aklına gelen şeylerden biridir. Peki gelinlik ilk olarak kim tarafından duşunulmuş ve giyilmiştir?
GELİNLİK nedir, kadınlar neden gelinlik giyer, Gelinlik kim tarafından ve nasıl cıkarıldı? Gibi sorular insanın aklına gelir.
Gelinlik ilk olarak Turk toplumundan dunyaya yayılmış bir gelenektir. Ortacağ Avrupa'sında Katolik ve Hıristiyan olan toplumlarda kadınların geneli kapalıydı. Calışan kadınların bir bolumu acıktı. Avrupa'da evlenecek genc kız veya kadın yeni aldığı kıyafetiyle birlikte, kiliseye gidip evlenirlerdi. Bazen bu kız kapalı da olurdu acıkta olurdu. Genelde dinlerine aşırı derecede bağlı olan Katolik ve Hıristiyan kadınlar kapalı olurlardı.
Turkler oba sistemiyle yaşayan bir topluluktu. Surekli gezgin oldukları icin her turlu kulturu ve yeni gelişmeleri anında bunyesine alırdı. Eski Turklerde din oğeleri hicbir zaman baskı etkisi olmadığı icin gelenekler on plana cıkardı. Oba sisteminde evlenecek gelin, guzelce giydirilir ve kırmızı bir tul (Kırmızı tul bakireliği, temizliği, namusu ve baba evinden cıkmayı simgeler) ile başı kapatıldıktan sonra damat tarafından at ustunde alınırdı. Kızın başı duğun bitip evine gelene kadar acılmazdı. Turkler yerleşik hayata gectikten ve Muslumanlığı kabul ettikten sonra, bu geleneği Arap topluluğu almıştır.
Daha sonraları İpek yoluyla tuccarlar Cin'den ipek turu kumaşlarla bu hat zenginlenmiştir. Avrupa'dan gelen gezginler ve sanat adamları Turklerde ki bu geleneği kendi ulkelerine taşımıştır. Avrupalı bu gezginler kendi ulkelerindeki avam kamarasında (zengin ve seckin insanların bulunduğu topluluk) anlatırlar. İlk başta saten ve ipek kumaşlarla yapılan gelinlik daha sonra da beyaz tulle yapılmaya başlanmıştır. Avrupa beyaz gelinliği benimsedi ve gelinliğin evlenecek kadının duğun gununde onun temizliğine, masumluğuna ve yeni bir hayata guzel girmesini vurgu yapacak bir unsur olarak algılandı...
Eski Roma'da gelinliklerin rengi sarıydı. Gelinler yine sarı renkte pece takıyorlardı. Pece evli ve bekar kadınları ayırt ediyordu. Ortacağlarda ise gelinliğin rengi uzerinde pek durulmadı. Kumaşın kaliteli ve gosterişli olması daha onemliydi. Herkes en iyi elbiselerini giyiyordu, renk de herkesin kendi tercihine goreydi.
Beyaz gelinlik adetinin yaygınlaşması 16. yuzyılda olmuştur. Bu yıllarda kraliyet ailesi gelinlerinin gumuşi renkte gelinlik giymeleri gelenekti. Kralice Viktorya bunu reddetti ve beyaz gelinlik giymekte ısrar etti.
Bundan sonra İngiliz ve Fransız yazarlar, beyaz rengin masumiyetin simgesi olduğu konusunu işlemeye başladılar. O donem ahlakına gore bekaret evliliğin vazgecilmez koşulu olduğu icin beyaz gelinlik adeti tuttu. Evlenirken beyaz giysi giymek genc kızların bekaretlerini topluma ilan etmelerinin vasıtası oldu.
Gelinlikle ilgili bazı batıl inanclar da var. Bunlara gore gelinin gelinliğini bizzat kendisi dikmesi, damadın duğunden once gelini gelinlikle gormesi, gelinin gelinliği duğunden once giymesi uğursuzluk getiriyor.
1759
1785
1816 (Prenses charlottenin gelinligi)
1830
1864
1868
1875
alıntıdır