2020 boyunca salgın hayatımızın en onemli gerceği oldu. Coğu insanın gunluk hayatında nadiren gorduğu ya da kullandığı tıbbi maskeler, artık vazgecilmez birer parcamız. Ancak bu yıl en az salgın kadar icimizi burkan, alınması gereken tek onlemin maskelerle ilişkili olmadığını hatırlatan şeyler yaşadık.
Oyle de ya da boyle, yirmibirinci yuzyılın en kotu yılı olan 2020'nin sonuna geldik. Dunyanın obur ucunda da olsa bu yıl gercekleşen olaylar, hepimize yaşadığımız gezegenin bizim tek evimiz olduğunu yeniden hatılattı. Gercekten hatırlattı mı? Hafızaları tazeleyip bakmakta yarar var.
[h=2]2020 boyunca koronavirus salgını haricinde yaşanan felaketler:[/h] Avustralya orman yangınları, 2019-2020 Kaliforniya orman yangınları, 2019-2020 Endonezya sel felaketi, 1 Ocak Taal Yanardağ patlaması, 12 Ocak ElÂzığ Depremi, 24 Ocak Jamaika Depremi, 28 Ocak Van’da cığ felaketi, 5 Şubat Oaxaca Depremi, 23 Haziran Alaska Depremi, 22 Temmuz İzmir Depremi, 30 Ekim Eta Kasırgası, 31 Ekim Stromboli Yanardağı patlaması, 16 Kasım Iota Kasırgası, 13 Kasım Etna Yanardağı’nın yeniden faaliyeti, 14 Aralık [h=2]Avustralya: 1,25 milyardan fazla fazla hayvan can verdi[/h]
2020 felaketleri Avustralya’da yaşanan orman yangınları ile başladı. 2019 senesinin Haziran ayında başlayan ve 2020 senesinde de devam eden Avustralya orman yangınlarında 28 insan ve yaklaşık 1.25 milyar hayvan can verdi. Bunun yanı sıra 8 milyon hektarlık alana yayılan orman yangınları sonucunda 2000’den fazla ev kullanılamaz hale geldi.
[h=2]Kalifornia: Bu sene icerisinde 9.639’dan fazla yangın vakası yaşandı[/h]
ABD’nin Kaliforniya eyaletinde 2020 senesinin başından bugune kadar toplam 9639 yangın vakası yaşandı ve bunun sonucunda 4 milyon donum arazi kul oldu. 10 bini aşkın yapı hasar gordu ve tahrip oldu. Bircok farklı bolgede devam eden yangınlar sebebiyle binlerce insan evini terk etti.
[h=2]Endonezya, 1 Ocak: Son 13 yılın en buyuk sel felaketi yaşandı[/h]
Endonezya’da şiddetli mason yağmurları dolayısıyla sel ve toprak kaymaları gercekleşti. Sel yuzunden 200 bin kişi evlerini terk etmek mecburiyetinde kaldı. Ulusal Afet Ajansı Yonetimi (BNPB) 30 milyon insanın Endonezya’daki selden etkilendiğini duyurdu. 53 can alan afet, son 13 yılın en buyuk sel felaketi olarak kayıtlara gecti.
[h=2]Filipinler, 12 Ocak: Taal Yanardağı’nın patlaması yuzunden 82 bin kişi tahliye edildi[/h]
12 Ocak’ta Filipinler'in başkenti Manila yakınlarındaki Taal Yanardağı'nda meydana gelen patlamadan sonra yanardağa 14 kilometre mesafede yaşayan 82 binden fazla kişi guvenlik sebebiyle daha uzak bolgelere tahliye edildi. Patlamanın yarattığı etkisi yuzunden 2 kişinin kalp krizi gecirerek yaşamını yitirdi.
[h=2]ElÂzığ, 24 Ocak: 6.7’lik deprem sonrasında toplam 41 can kaybı yaşandı[/h]
6.7’lik deprem, başta ElÂzığ ve Malatya olmak uzere tum Doğu Anadolu bolgesini etkisi altına aldı. Yaklaşık 22 saniye kadar suren depremin derinliği 6,75 kilometre olarak hesaplandı. Ayrıca ilerleyen gunler icerisinde 1000’den fazla artcı deprem yaşandı, bu depremlerin en buyuğu 5,4 olarak olculdu. 35'i Elazığ'da, 4’u Malatya'da olmak uzere 41 kişi hayata gozlerini yumdu, 1.607 kişi de yaralandı.
[h=2]Karayip Denizi, 28 Ocak: 7.7 buyukluğundeki deprem, Kuba, Jamaika ve Cayman Adaları'nda hissedildi[/h]
2020 Jamaika Depremi, 7.7 buyukluğu ile 28 Ocak'ta Jamaika ve Kuba’yı vurdu. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi tarafından tsunami uyarısı yapıldı ancak bu uyarı daha sonra geri cekildi. Depremin buyukluğune rağmen, herhangi bir can kaybı ya da hasar olmadığı bildirildi. Ayrıca deprem, 1946 yılından beri Karayip Denizi’nde gercekleşen en buyuk deprem olduğu acıklandı.
[h=2]Van, 5 Şubat: Cığ altında kalanları kurtarmaya calışırken hayatlarını kaybettiler[/h]
5 Şubat tarihinde Van-Bahcesaray karayolundaki bir minibusun uzerine cığ duştu. Cığın altında kalan minibusteki 2 kişiyi kurtarmak icin bircok ekip ve vatandaş yardıma geldi. Ancak arama kurtarma calışmaları esnasında duşen ikinci cığda 11 asker, 2 itfaiye eri ve 9 korucunun aralarında bulunduğu 41 kişi hayatını kaybetti.
[h=2]Meksika, 23 Haziran: 7.5 buyukluğundeki Oaxaca depremi 7 can aldı[/h]
23 Haziran 2020 tarihinde Meksika’nın Oaxaca bolgesinde 7.5 buyukluğunde deprem meydana geldi. Oaxaca Valisi, en az 500 evin, kiliselerin, koprulerin hasar gorduğunu, bazı tarihi hukumet binalarında catlakların oluştuğu ve 7 can kaybının yaşandığını belirtti.
[h=2]Alaska, 22 Temmuz: 7.8 buyukluğunde deprem[/h]
22 Temmuz'da Alaska kıyılarında meydana gelen deprem, ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS) tarafından yapılan acıklamaya gore 10 kilometre derinlikte ve 7.8 buyukluğunde meydana geldi. İlk başta tsunami uyarısı verilmesine rağmen ABD Ulusal Tsunami Uyarı Servisi daha sonra bu uyarıyı geri cekti. Alaska Yarımadası seyrek nufuslu olmasının da katkısıyla depremde herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
[h=2]İzmir, 30 Ekim: 6.9 şiddetindeki deprem sonucunda 116 kişi hayatını kaybetti,1034 kişi yaralandı[/h]
30 Ekim 2020 gunu Ege Denizi’nde meydana gelen 116 kişinin hayata gozlerini yummasını, 1034 kişi ise yaralanmasını sağlayan korkutucu deprem, Turkiye saati ile 14.51'de gercekleşti. Yerin 16,5 kilometre derinliğinde ve 6.9 buyukluğunde hissedilen deprem, 16 saniye surdu.
Deprem sonucunda kucuk capta bir tsunami oluştu ve bu oluşan tsunami sonrasında Seferihisar'da bir kişi boğularak yaşamını yitirdi. Ana depremden sonra ise 3.550 artcı deprem meydana geldiği duyuruldu.
[h=2]Orta Amerika, 31 Ekim: Eta Kasırgası sebebiyle Guatemala başta olmak uzere 4 ulkede toplam can kaybı 200’u buldu[/h]
Eta Kasırgası, Guatemala’nın yanı sıra Nikaragua, Honduras ve Panama gibi ulkelerde de etkili oldu, yaşanan sel felaketi ve toprak kaymaları sonucunda 200 kişi yaşamını yitirdi. Yetkililer, kasırganın yol actığı şiddetli yağışlar sebebiyle binlerce evin zarar gorduğunu, 100’u aşkın kopru ve yolun kullanılamaz hale geldiğini duyurdu.
[h=2]İtalya, 16 Kasım: Stromboli Yanardağı'nda patlama oldu[/h]
İtalya’nın guneyinde bulunan adayla aynı isme sahip Stromboli Yanardağı’nda patlama meydana geldi. Sık sık puskurmesi yuzunden ortaya cıkarttığı ışık nedeniyle ‘Akdeniz'in Deniz Feneri’ olarak da bilinen Stromboli Yanardağı’ndaki patlamanın sadece krateni etkilediği, can kaybının yaşanmadığı, cevreye de zarar vermediği acıklandı.
[h=2]Orta Amerika, 13 Kasım: Iota Kasırgası sonucu 23 kişi yaşamını yitirdi[/h]
lota Kasırgası Orta Amerika ulkeleri Panama, Nikaragua, El Salvador, Honduras, Guatemala, Kosta Rika ve Panama'yı vurdu. Nikaragua'da 16, Honduras'ta 5, El Salvador'da 1 ve Panama'da 1 kişi olmak uzere toplamda 23 kişi yaşamını yitirdi, cok sayıda kişi ise yaralandı. Aşırı yağışların yol actığı seller yuzunden binlerce ev sular altında kaldı; tarım alanları, yollar ve kopruler buyuk zarar gordu.
[h=2]Sicilya Adası, 14 Aralık: Avrupa’nın en aktif volkanı Etna Yanardağı tekrar faaliyete gecti[/h]
Avrupa’nın en aktif ve en yuksek yanardağı olarak da bilinen Etna, 14 Aralık tarihinde tekrar faaliyete gecti. Etna Yanardağı, guneydoğu ve kuzeydoğu noktalarındaki kraterlerinden yuzlerce metre yuksekliğe lav ve kul puskurttu. Bunun sonucunda yanardağın guneydoğu kraterinde iki catlak oluşturdu. Herhangi bir can kaybı yaşanmadı.