Bloomberg, Cin'in koronavirus aşılarıyla gelişmekte olan ulkelerde siyasi ve ekonomik bir nufuz elde etmeye calışacağını kaleme aldı.
Aşılara duyulan guvenin sağlanamaması durumunda ise bu diplomasi adımının başarılı olmakta zorlanabileceği vurgulandı.

Yapılan anketlere ve resmi acıklamalara gore Cin'in urettiği koronavirus aşılarının denendiği gelişen ulkelerde aşıya guvenin tam olarak sağlanamadığı belirtildi.
Cin'in 70 milyar dolar yatırım yaptığı Pakistan'da yaşayan motosiklet surucusu Farman Ali Shah'ın, "Aşıyı olmayacağım, cunku guvenmiyorum" dediği aktarıldı.
Gelişmekte olan ve fakir ulkelerde yaşayan vatandaşların daha kalitesiz bir aşıyı olduklarını duşunmeye devam etmesi takdirinde Cin'in başının ağrıyacağı ifade edildi.
Batı'nın yetemediği daha yoksul ulkelere satış yapmayı amaclayan Cin'in urettiği aşıların bir diplomatik kazanım olmasını umduğu, ancak aşının son faz calışmalarına dair cok az bilgi paylaşıldığı aktarıldı.
Cin'de uretilen aşının acil durum kullanım iznine şimdiye kadar sadece Birleşik Arap Emirlikleri ve Cin'de izin verildiği vurgulandı.
Diğer yandan ABD ve Avrupalı şirketler ise aşılarının guvenliğini ve etkinliğini verilerle yayımlayarak uygulama safhasına gecti.
Bloomberg, bu belirsizliğin Cin'in Asya, Afrika ve Guney Amerika'daki siyasi nufuzunu artırma emellerine engel olabileceğini aktardı.
Cin'de CNBG, CanSino ve Sinovac aşıları Cinli şirketler tarafından uretiliyor.
[h=3]'Diplomasiyi beceremiyorlar'[/h]Cin'in yedi yıllık Bir Kuşak, Bir Yol projesiyle yerel elit kadrolar icin milyarlarca dolar değerinde kredi ve proje yarattığı, ancak bu cabanın kotu yonetim yuzunden coğu zaman geri teptiği ifade edildi.
McLarty Associates adlı şirketin kıdemli yoneticisi olan ve altı yıl boyunca Meksika'nın Cin buyukelcisi olarak gorev yapan Jorge Guajardo, Bloomberg'e yaptığı acıklamasında, "Cin, aşı diplomasisi yaparak ve bu hayati urunu dağıtarak buyuk bir şansa sahip. Benim tecrubeme gore ise her diplomasi denemelerinde ellerine yuzlerine bulaştırıyorlar; yardımı alan ulkeyi uzmeyi beceriyorlar" yorumunda bulundu.
Bu gibi yanlış adımların Cin Devlet Başkanı Şi Jinping'in Cin'in koronavirusle diğer Batılı devletlerden daha iyi bir şekilde mucadele ettiğini ispat etmeye calışan cabalarının boşa gideceği aktarıldı.
[h=3]'Huawei 5G teknolojisini almaları icin zorlayabilir'[/h]Guajardo, Cin'in aşının karşılığında ulkelerden Huawei 5G teknolojisini almalarını ya da kritik sektorlerine yatırım yapmayı isteyebileceğini soyledi.
Cin'in gecmişte bunu yaptığını vurgulayan Guajardo, bunun tekrarlaması halinde şaşırmayacağını aktardı.
Cin'in hukumetleri ve insanları aşısının etkinliğine ve guvenliğine ikna etmek icin dunya capında turlar duzenlendiği, ekim ayında 50 Afrika ulkesinin ilac şirketi Sinopharm'ın fabrikasını ziyaret ettiği vurgulandı.
Sinopharm şirketinin genel muduru olan Liu Jingzhen ise bu ziyaretler sırasında koronavirus aşısının tamamlanması takdirinde Afrika ulkelerinin onceliklendirileceğini soyledi.
Bloomberg'e yanıt veren Cin Dışişleri Bakanlığı, aşı ureten Cinli şirketlerin kurallara riayet ettiğini ve ilk denemelerin aşıların gecerliliğini gosterdiğini aktardı.
Cin'de şimdiye kadar bir milyon doz aşı uygulandığı ve ciddi bir yan etkinin gorulmediği de vurgulandı.
Cin Dışişleri Bakanlığı sozcusu Zhao Lijian, attığı tweetinde zengin ulkelerin uretilecek 12 milyar aşının ucte dordu icin şimdiden sipariş vermesi nedeniyle aşı alamayan ulkelerin tek seceneğinin Cin aşıları olabileceğini ifade etti.
Soğuk zincir sistemine ihtiyac duymayan aşıların gelişmekte olan ulkelere bağış ve ucretsiz yardım şeklinde dağıtılabileceğini başka bir konuşmasında ekledi.
Zhao, aşı milliyetciliğine karşı olduklarının da altını cizdi.
Cin, Dunya Sağlık Orgutu'nun (WHO) gelişmekte olan ulkelere aşı dağıtım programı Covax'a da arz sağlayacak.
[h=3]Ulkede salgının durması aşı denemelerini yavaşlattı[/h]Cin'deki aşı ureticisi şirketler, aşı calışmalarında oncu olsalar da koronavirus salgının kontrol altına alınmasıyla ucuncu faz denemelerin gercekleştirilmesinde geride kaldı.
Şu an Cin şirketleri 16 ulkede aşı denemeleri gercekleştiriyor.
Brezilya'daki Butantan Enstitusu, Sinovac'ın urettiği aşının onay alması icin gereken yuzde 50 etkinlik eşiğini aştığını belirtti.
Turkiye'de ise Bilim Kurulu Sinovac aşısının etkinlik oranının yuzde 91,25 olduğunu acıkladı.
New York'taki Dış İlişkiler Konseyi'nden (Council of Foreign Relations) kuresel sağlık araştırmacısı Yanzhong Huang, "Sadece Cin aşısının olduğu bir ulkede başka şansınız yok, ya kabul edersiniz ya da etmezsiniz. Ancak başka aşılar arasında secim şansınız varsa insanlar mantıklı davranıyor. Batı'da yapılan aşıları sececeklerdir cunku veriler hem yayımlandı hem de guvenli. Cin ise şimdiye kadar sistematik verileri acıklamadı." dedi.
Cin'de aşı ureten CNBG ve CanSino şirketleri bir acıklamada bulunmazken Sinovac faz III calışmalarının devam ettiğini, sadece orta yan etkilerin gorulduğunu ve dozların takip edildiği bir mekanizmanın olduğunu soyledi. Aynı zamanda sonucların ancak Cinli yetkililer tarafından gozden gecirildikten sonra acıklanabileceğini aktardı.
Diğer yandan bu şirketlerin sınırlı uretim kapasitesi de gelişmekte olan ulkelerin aşıyı temin etmekte sıkıntı cekmesi takdirinde başka ureticilere gitmesine yol acabilir.
Gelişmekte olan ulkelerde toplamda 6 milyar kişi yaşıyor.
Brezilya'da gerek vatandaşlar gerek Devlet Başkanı Jair Bolsonaro Cin aşısına guvenmediklerini aktarırken Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ise aşıyı ilk olan kişiler arasına gireceğini soyledi.
Hong Kong Şehir Universitesi'nde kamu sağlığı oğretim gorevlisi Nicholas Thomas ise, "Covid-19 aşılarının kamu nezdinde kabul edilebilmesi icin şeffaflığa gerek var. Bu verilerin eksikliği takdirinde geliştirilmekte olan aşılar hakkında kutuplaşmış goruşlerin olması cok normal" dedi.