2020'nin getirdiği salgın karmaşası 2021 yılında devam edecek dahi olsa bilim, Covid-19'u sonlandırmak adına tum hızıyla calışmalarına devam ediyor. Bilimsel calışmalar 2021 yılında da hem Covid uzerine hem daha pek cok alanda devam edecek.
Aşı calışmaları, tıbbi gelişmeler, cevre, iklim, uzay calışmaları ve daha pek cok alanda bilimi yoğun bir ajanda bekliyor.





[h=3]İklim krizi[/h]2021 yılı iklim değişikliği bakımından onemli bir yıl olacak. ABD'de 20 Ocak'ta gorevi devralacak yeni Başkan Joe Biden, kuresel ısınmaya karşı mucadelede ulkesinin yeniden liderliği alacağını ve Paris İklim Sozleşmesi'ne yeniden katılacağını acıklamıştı. Donald Trump yonetimi bu sozleşmeden cekilmişti.
Birleşmiş Milletler'in İklim Konferansı Kasım ayında İskocya'nın Glasgow kentinde yapılacak. Burada, 2015'teki Paris Sozleşmesi'nden bu yana ilk kez ulkelerin sera gazı emisyonlarını azaltma yonunde yeni hedefler belirlemesi bekleniyor.
Avrupa Birliği ve Cin, 2050-60 yıllarına kadar sıfır karbon hedefi koyduklarını acıklamıştı. Bilim insanları, Biden'ın da ABD icin benzer bir hedef belirleyip belirlemeyeceğini merakla bekliyor.




[h=3]Covid dedektifleri[/h]Dunya Sağlık Orgutu (DSO) tarafından oluşturulan bir gorev gucu, Covid-19 salgınının kaynağını belirlemek amacıyla Ocak 2021'de Cin'e gidecek.
Salgın hastalıklar uzmanları, virologlar, halk sağlığı uzmanları ve hayvan sağlığı araştırmacılarının yer alacağı grup, 2019'da tespit edilen ve SARS-CoV-2 adı verilen koronavirusun yayılmaya başladığı Wuhan kentinde, salgının başlangıc noktası olarak gorulen Huanan pazarında incelemelerde bulunacak.
Virusun cıkış noktasını belirlemek yıllar alabilir; ancak uzmanlar bazı yeni bilgilere ulaşabileceklerini duşunuyor.




[h=3]Aşılar ve salgın[/h]Covid-19 salgınına karşı geliştirilen aşıların bazıları 2020'de onaylanıp kullanıma girdi. 2021'de ise yeni bircok aşının ne kadar etkili olduğu netlik kazanacak.
ABD ilac şirketleri Novavax ile Johnson & Johsnon'ın faz uc klinik denemeleri uzerinde calıştığı aşıların ve İngiltere'de de Oxford Universitesi ile AstraZeneca'nın geliştirdiği aşının sonucları bekleniyor.
Bu aşılar, bazı ulkelerde yaygın kullanılmaya başlanan ancak -70 gibi cok duşuk sıcaklıkta depolanması gereken, m-RNA teknolojisine dayanan Pfizer/BioNTech ile Moderna'nın aşılarından daha kolay dağıtılabilecek.
2019 sonunda İngiltere ve ABD'de 'viral-spike-protein' aşı denemeleriyle ilgili iki buyuk araştırma yapan Novavax'ın bu denemelerin sonuclarını 2021 başlarında yayımlaması ongoruluyor.
Şirket, yılda iki milyar doz aşı uretebileceğini acıkladı. Johnson & Johsnon ise tek dozluk aşılar uzerinde calışıyor. Pfizer ve Moderna'nın aşılarından iki doz olmak gerekiyor.
[h=3]Bilimsel yayınlara acık erişim[/h]2021'de gozler bilim alanındaki yayınlara cevrilecek. Zira dunyanın en buyuk araştırma finansorlerinin organize ettiği iki yıllık acık erişim projesi hayata gecirilecek.
Londra'dan Wellcome, Seattle'dan Bill ve Melinda Gates Vakfı ve Hollanda'dan NWO, finanse ettikleri araştırmaların sonuclarının Ocak ayından itibaren yayınlanmasını taahhut ediyor.
Plan S adlı bu girişim, dergi aboneliğinin ortadan kalkmasına ve herkesin bilimsel yayınları okumasına yol acabilir. Bircok bilim dergisinin yanı sıra Nautre dergisi de bu yayınlar arasında olacak.




[h=3]Kok hucre calışmaları[/h]Kok hucre alanında calışma yapan araştırmacılar, Uluslararası Kok Hucre Araştırmaları Derneği'nin (ISSCR) araştırmalar icin guncellediği rehberi bekliyor.
Uye temelli orgut, son rehberini dort yıl once yayımlamıştı. Guncellemede, laboratuvar ortamında uretilen 'insan embriyosu şeklindeki yapılar' uzerine araştırmalara da yer verilecek.
Bircok yasaya gecmiş mevcut kurallar, laboratuvarda yapılan dollemeden sonraki 14 gun icin araştırmaya izin veriyor. Bu surenin uzatılması, bilim insanlarının bazı hamileliklerin neden duşukle sonuclandığını daha iyi anlamasını sağlayabilir.




[h=3]Alzheimer ilacı[/h]ABD Gıda ve İlac Dairesi (FDA), alzheimer hastalığını yavaşlattığı belirtilen ilk ilacın tedavide kullanımına onay verip vermeyeceğini kararlaştıracak.
Biogen ilac şirketinin urettiği aducanumab, amiloid adı verilen yapışkan beyin proteinlerine yapışan bir antikor. Bilim insanları hastalığın tetiklenmesinin bu proteinlerle ilgili olduğunu duşunuyor.
İlacın etkisi konusunda ise farklı veriler var. Faz 3 aşamasındaki iki klinik deneyden celişkili sonuclar alındı. FDA'nın oluşturduğu bağımsız kurul ise ilacın etkisine dair destekleyici veriler olmadığını soyluyor.
Mevcut Alzheimer ilacları, hastalığın ilerlemesini engellemekten ziyade, hafıza kaybı gibi bilişsel semptomları tedavi etmeye yonelik.




[h=3]Mars trafiği[/h]Cin'in uzay bilimi konusundaki iddialı gundemi 2021'de de devam ediyor. İnsansız bir uzay roketi Şubat ayında Mars'a inecek. Tianwen-1, Mars'ta su ve yaşam belirtilerini arayacak. Tianwen-1, bu iş icin kameralar, radar ve parcacık analizorleri dahil olmak uzere 13 cihaz kullanacak.
Başarılı olması durumunda, ulkenin kızıl gezegendeki ilk keşfi olacak. Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin gonderdiği uzay araclarının da aynı zaman diliminde kızıl gezegene varması bekleniyor.
[h=3]En buyuk uzay teleskobu duyurulacak[/h]NASA tarafından geliştirilen "şimdiye kadar yapılmış en buyuk, en guclu ve karmaşık uzay teleskobu" olarak adlandırılan James Webb Uzay Teleskobu'nun lansmanı Ekim ayında yapılacak.
8,8 milyar dolar değerindeki Webb, 1990'da fırlatıldığında astronomide devrim yaratan ve o zamandan beri 1,3 milyondan fazla gozlem yapan Hubble Teleskobu'nun başarısını tekrar etmeye calışacak.
Webb, Hubble'dan daha fazla dalga boyunu kapsayacak. Boylelikle de teleskobun bilim insanlarının evrenin derinliklerine daha derinlemesine bakmasına olanak sağlaması bekleniyor.
[h=3]Dalgalanma etkisi[/h]Radyo astronomi uzmanları, yercekimi dalgalarını tespit etmenin yeni bir yolunu arıyor. Uzmanlar titreşen notron yıldızlarını işaretci olarak kullanarak calışmalarını surduruyor.
Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya'daki ekipler, titreşen yıldızlardan gelen sinyalleri tam olarak zamanlayarak, super kutleli kara delik ciftlerinin urettiği dalgaları tespit etmeye calışıyor.
[h=3]Brexit bilmecesi[/h]Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık bir ticaret anlaşması uzerinde anlaşsın ya da anlaşmasın Brexit bilim insanları icin araştırma finansmanı ve diğer bircok konu hakkında belirsizlik yaratıyor. Bu 2021'e kadar devam edecek.