ABD Başkanı Donald Trump, daha once "veto edeceğini" acıkladığı, savunma butcesine 740 milyar dolar ayıran Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı'nı veto etti.
Trump, Kongreye gonderdiği notta, Senato ve Temsilciler Meclisinde kabul edildikten sonra onayına sunulan NDAA'yı veto ettiğini bildirdi.

Başkan Trump, "Ne yazık ki, bu tasarı, kritik ulusal guvenlik konularını kapsamaktan yoksundur ve benim, Amerika'yı oncelediğim ulusal guvenlik ve dış politika eylemlerim ile celişmektedir. Bu yasa tasarısı, Cin ve Rusya'ya bir hediyedir." ifadelerini kullandı.
Temsilciler Meclisi ve Senatodan 3'te 2'den buyuk oy cokluğuyla gecen tasarı, tekrar Kongreye donecek ve aynı coğunluğu yakalarsa Trump'ın vetosu gecersiz kılınabilecek.
Tasarıda neler var
Tasarının nihai halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) icin 635,5 milyar doları temel butce, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen "Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar Fonu", 8,9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ilişkin harcamalar olmak uzere 713,4 milyar dolar butce ayrılıyor.
Bunun yanı sıra Enerji Bakanlığı butcesi altında, nukleer kapasiteye ilişkin savunma harcamaları icin 26,6 milyar dolar butce belirleniyor.
NDAA tasarısında, Cin'e karşı "Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi"nin kurulması ongorulurken, ABD'nin Pasifik bolgesindeki askeri gucunu tahkim etmek, bolgedeki ortak ve muttefiklere destek vermek uzere bu inisiyatif icin Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının butcesine ek 2,2 milyar dolar fon ayrılıyor.
Rusya ile askeri ilişki sınırlamalarını artırıyor
Tasarıda, ABD ordusunun Rus ordusu ile ilişkilerine yonelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya'nın Kırım'daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ilişkin maddeler dikkati cekti.
Rusya'ya yonelik faaliyetler kapsamında, tasarı, Ukrayna'ya 75 milyonu silah olmak uzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını da şart koştu.
Tasarıda, Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi icin onceki butce yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu butce kapsamında da sağlanması istendi.
Almanya ve Kore'de asker sayısının azaltılmasını yasaklıyor
ABD Başkanı Trump'ın, Almanya ve Guney Kore'den asker cekme planına ilişkin ise tasarıda, gerekli şartlar teyit edilmediği surece Guney Kore'deki asker sayısının 28 bin 500'un altına, Almanya'daki asker sayısının ise değerlendirme sureci tamamlanmadan 34 bin 500'un altına duşurulmesi yasaklanıyor.
Tasarıdaki, "ABD ozel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayrinizami harp icin destek yetkisini artırmasına" ilişkin bir madde de dikkati cekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ilişkin strateji belgesini daha once yayımlamıştı.
ABD askerlerinin, Finlandiya'daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Mucadele İcin Eğitim Merkezinin eğitimlerine katılmasını şart koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ulkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya'ya yapılan askeri yardımların surdurulmesi talep edildi.
ABD Hava Kuvvetlerinin, gucunun ortalama 386 filo veya 3 bin 850 savaş ucağına ulaştırılmasını ongoren tasarı, bircok savaş ucağının yanı sıra 93 F-35 ucağının alınması icin yetki veriyor.
Tasarıda, Turkiye'nin aldığı 6 F-35 ucağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması icin gerekli yetkilendirme yapılıyor.
Askeri uslerdeki generallerin isimlerinin kaldırılmasını ongoruyor
ABD vatandaşı siyahi George Floyd'un oldurulmesinden sonra yaşanan olaylarda gundeme gelen Konfederasyoncu generallerin isim ve heykellerinin kaldırılması da tasarıda yer aldı.
Tasarının ilgili maddelerinde, Konfederasyoncu generallerin isimlerinin uslerden kaldırılması icin bir komisyon kurulması ve bu komisyonun 3 yılda gerekli tavsiyeleri iceren rapor hazırlaması şartı konuldu.
Tasarıda Turkiye detayı
Savunma butcesi tasarısında, Turkiye'ye yaptırım uygulanmasını ongoren bir bolum de yer aldı.
Tasarıda, Turkiye'nin S-400'leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mucadele Yasası (CAATSA) kapsamında, Rusya ile onemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA'nın yasalaşmasından sonra 30 gun icinde Turkiye'de S-400 alımına mudahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5'ini uygulaması, yaptırımların "ithal edilen malları" kapsamaması istendi.
Bu mallar da "doğal ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralandı.
Yaptırımların kaldırılmasının şartları ise şu şekilde belirtildi:
"Başkan, yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl icinde Kongrenin gerekli komitelerine, Turkiye'nin veya yaptırım uygulanan kişilerin artık S-400'leri veya bunların yerine herhangi bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Turk topraklarında Rus hukumeti veya şirketleri adına herhangi bir Rusya vatandaşının S-400'leri calıştırmadığını teyit ettikten sonra Turkiye'den, Turk hukumetinin veya hukumet adına başka bir tarafın S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek icin CAATSA'nın 231. bolumunun kapsamına girecek herhangi bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhut aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir."
Tasarının 159. bolumunde ise yasalaşmasından sonra 15 gunde Turk şirketlerinin yerine F-35 icin parca uretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması istendi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Dildar Baykan