Yeni tip koronavirus (Kovid-19) ile mucadele tedbirleri kapsamında Turkiye genelinde 21 Aralık Pazartesi saat 05.00'te sona erecek sokağa cıkma kısıtlaması başladı.
Kovid-19 ile mucadeleye ilişkin onlemler doğrultusunda saat 21.00'de başlayan hafta sonu uygulanacak sokağa cıkma kısıtlaması, Pazartesi gunu saat 05.00'te sona erecek.

Sokağa cıkma kısıtlamasındaki surelere uymak icin istisna getirilenler dışındaki tum iş yerleri de saat 20.00'de kapandı.
Kısıtlamanın olduğu cumartesi ve pazar gunleri market, bakkal, manav, kasap ve kuru yemişciler 10.00-17.00 saatlerinde faaliyet gosterebilecek.
Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap, kuru yemişciler ve cevrim ici sipariş firmaları evlere/adrese servis şeklinde satış yapabilecek.
Cumartesi ve pazar gunleri ekmek uretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri acık olacak.
Vatandaşlar (65 yaş ve uzeri ile 20 yaş altında bulunanlar haric) zorunlu ihtiyacları ile ekmek ve unlu mamul ihtiyaclarını karşılamak icin arac kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlar haric) ikametlerine en yakın market, bakkal, manav, kasap, kuru yemişci ve fırına gidip gelebilecek.
Fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine ait ekmek dağıtım araclarıyla sadece market ve bakkallara ekmek servisi yapılabilecek, ekmek dağıtım araclarıyla sokak aralarında kesinlikle satış yapılmayacak.
Lokanta, restoran, pastane ve tatlıcı tarzı iş yerleri, bugunle, cumartesi ve pazar gunleri 10.00-24.00 saatlerinde paket servis faaliyetlerini surdurebilecek.
Zorunlu hallerde şehirler arası seyahatlere izin verilecek
Sokağa cıkma kısıtlamasının uygulanacağı gun ve saatlerde zorunluluğu bulunan kişilerin şehirler arası seyahat etmelerine izin verilecek.
İcişleri Bakanlığının genelgesinde belirtilen zorunlu haller şoyle:
"Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine donmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha onceden alınmış doktor randevusu/kontrolu olan.
Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak icin veya cenaze nakil işlemine refakat edecek olan (en fazla 4 kişi).
Bulunduğu şehre son 5 gun icinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine donmek isteyen (5 gun icinde geldiğini yolculuk bileti, geldiği arac plakası, seyahatini gosteren başkaca belge, bilgi ile ibraz edenler).
OSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacaklar ve refakatcileri. Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine donmek isteyenler. Ozel veya kamudan gunlu sozleşmeye davet yazısı olanlar. Ceza infaz kurumlarından salıverilenler."
Vatandaşlar, genelgede belirtilen durumların varlığı halinde, toplu ulaşım aracları veya İcişleri Bakanlığının "e-Başvuru" ve "Alo 199" sistemleri uzerinden ya da valilik/kaymakamlıklara doğrudan başvuru yoluyla seyahat izin kurullarından izin almak şartıyla ozel araclarıyla seyahat edebilecek.
Belirtilen mazeretleri taşımayan kişilerin, şehirler arası seyahatleri ise ancak toplu ulaşım araclarını (ucak, otobus, tren, gemi) kullanmalarıyla mumkun olacak.
İşiyle ilgili nedenini belgeleyen toplu ulaşım araclarının gorevlileri ile şehirler arası seyahat edeceğini bilet ve rezervasyon koduyla ibraz eden kişiler, sokağa cıkma kısıtlamasından muaf olacak.
Sokağa cıkma kısıtlaması getirilen gun ve saatlerde 65 ve uzeri yaşlardaki vatandaşların temel ihtiyacları vefa sosyal destek birimleri aracılığıyla karşılanacak.
Kısıtlamadan muaf tutulacak kişiler ve yerler
İstisna kapsamında olduğunu belgelemek şartıyla şu kişi ve yerler, sokağa cıkma kısıtlamasından muaf tutulacak:
"TBMM uye ve calışanları, kamu duzeni ve guvenliğinin sağlanmasında gorevli olanlar (ozel guvenlik gorevlileri dahil), zorunlu kamu hizmetlerinin surdurulmesi icin gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (havalimanı, liman, sınır kapısı, gumruk, kara yolu, huzurevi, yaşlı bakım evi, rehabilitasyon merkezi, PTT) ve calışanları ile ibadethanelerdeki din gorevlileri, acil cağrı merkezleri, vefa sosyal destek birimleri, il/ilce salgın denetim merkezleri, Goc İdaresi, Turk Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetler ile buralarda gorevli olanlar ve gonullu olarak gorev verilenler, kamu ve ozel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda calışanlar, hekimler ve veteriner hekimler, zorunlu sağlık randevusu olanlar (Turk Kızılaya yapılacak kan ve plazma bağışları dahil), ilac, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan uretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yuruten iş yerleri ile buralarda calışanlar, uretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde calışanlar, bitkisel ve hayvansal urunlerin uretimi, sulaması, işlenmesi, ilaclaması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde calışanlar, yurt ici ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit gecişler dahil) ve lojistiğini yapan firmalar ve bunların calışanları, urun ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt ici ve dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında gorevli olanlar, oteller ve konaklama yerleri ile buralarda calışanlar, hayvan barınakları, hayvan ciftlikleri ve hayvan bakım merkezleri ile bu yerlerin gorevlileri ve gonullu calışanları, hayvan besleme grubu uyeleri ile sokak hayvanlarını besleyecek olanlar, ikametinin onu ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak uzere dışarı cıkanlar, gazete, dergi, radyo ve televizyon kuruluşları, gazete basım matbaaları, bu yerlerde calışanlar ile gazete dağıtıcıları, akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda calışanlar, sebze/meyve ve su urunleri toptancı halleri ile buralarda calışanlar, ekmek uretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri, uretilen ekmeğin dağıtımında gorevli olan araclar ile buralarda calışanlar, cenaze defin işlemlerinde gorevli olanlar (din gorevlileri, hastane ve belediye gorevlileri) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar, doğal gaz, elektrik, petrol sektorunde stratejik olarak faaliyet gosteren buyuk tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğal gaz cevrim santralleri gibi) ile bu yerlerde calışanlar, elektrik, su, doğal gaz, telekomunikasyon gibi kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin surdurulmesi ve arızalarının giderilmesinde gorevli olanlar ile servis hizmeti vermek uzere gorevde olduklarını belgelemek şartıyla teknik servis calışanları, kargo, su, gazete ve mutfak tupu dağıtım şirketleri ve calışanları, mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mucadele, ilaclama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yurutmek uzere calışacak personeli, şehir ici toplu ulaşım araclarının (metrobus, metro, otobus, dolmuş, taksi gibi) surucu ve gorevlileri, yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyacların karşılanmasında gorevli olanlar, iş sağlığı ve guvenliği ile iş yerlerinin guvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan calışanlar (iş yeri hekimi, guvenlik gorevlisi, bekci), otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi 'ozel gereksinimi' olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatcileri, mahkeme kararı cercevesinde cocukları ile şahsi munasebet tesis edecekler (mahkeme kararını ibraz etmeleri şartıyla), seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor musabakalarındaki sporcu, yonetici ve bu musabakalardaki diğer gorevliler, calışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden buyuk inşaatlar (Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı icinde ise izin verilir, başka bir yerden calışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Calışma sadece inşaat alanı ile sınırlıdır) bankalar başta olmak uzere yurt capında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile calışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla), OSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler (bu kişilerin yanlarında bulunan eş, kardeş, anne veya babadan bir refakatci) ile sınav gorevlileri, il/ilce umumi hıfzıssıhha kurullarınca izin verilen şehirler arası kara yolları kenarında bulunan dinleme tesislerinde yer alan yeme-icme yerleri ve buralarda calışanlar, yaklaşan yıl sonu işlemleri nedeniyle serbest muhasebeci, mali muşavir, yeminli mali muşavirler ve bu meslek mensuplarıyla birlikte calışanlar."
İstisna kapsamının art niyetli kullanılması uzerine yeni genelge
İcişleri Bakanlığı, son donemde sokağa cıkma kısıtlamasından muafiyetin bazı art niyetli kişilerce kotuye kullanılması uzerine 14 Aralık'ta 81 il valiliğine "Muafiyetlerin Kotuye Kullanımının Onlenmesi" konulu genelge gonderdi.
Genelgede, şu kararlara yer verildi:
"Bu kapsamda sokağa cıkma kısıtlaması uygulanan sure ve gunlerde kısıtlamadan muafiyet tanınacak yerler ve kişilerle ilgili istisnanın kapsamı sadece muafiyet nedeniyle sınırlı olacak. Bunun dışında genel muafiyet şeklinde bir durum kesinlikle soz konusu olmayacak.
Kişiler, muafiyete neden olan durum kapsamında ikametlerinden cıkabilecek olup bu sure icinde muafiyet nedenine dair zaman ve guzergah ile sınırlı kalacak. Zaman bakımından uygulamada kişinin istisna kapsamına dahil olan durumu ile dışarıda bulunduğu zaman diliminin uyumluluğuna dikkat edilecek."
Yeni yıla yonelik sokağa cıkma kısıtlaması
Bakanlığın 15 Aralık'ta hazırladığı ek genelgeye gore, sokağa cıkma kısıtlaması suresince balıkcı ve balık tezgahı şeklindeki iş yerleri 10.00-17.00 saatlerinde hizmet sunabilecek.
Ayrıca hafta sonları uygulanan sokağa cıkma kısıtlaması kapsamında 1 Ocak'ın resmi tatil olması da goz onunde bulundurularak 31 Aralık 2020 Perşembe saat 21.00'den başlayacak, 1 Ocak Cuma, 2 Ocak Cumartesi, 3 Ocak Pazar gunlerinin tamamını kapsayacak ve 4 Ocak 2021 Pazartesi saat 05.00'te tamamlanacak şekilde sokağa cıkma kısıtlaması uygulanacak.
Hafta sonları uygulanan sokağa cıkma kısıtlamalarına dair daha once illere gonderilen genelge kapsamındaki usul ve esaslar 1, 2 ve 3 Ocak tarihlerinde de gecerli olacak.
Yeni bir karar alınıncaya kadar hafta sonları uygulanan sokağa kısıtlaması suresince balıkcı ve balık tezgahları iş yerleri de 10.00-17.00 saatlerinde hizmet sunabilecek.
Avukatlar ve noterler, kısıtlama surecinde gorev icin dışarı cıkabilecek
Sokağa cıkma kısıtlaması uygulanan sure ve gunlerde mudafi, vekil, duruşma ve ifade gibi yargısal gorevlerin icrasıyla sınırlı kalmak kaydıyla avukatlar ile yaklaşan yıl sonu işlemlerindeki yoğunluğun ticari hayatı olumsuz etkilememesi amacıyla noterler, gorevlerine dair zaman ve guzergahla sınırlı olacak şekilde istisna kapsamındaki kişiler ve yerler arasına eklendi.
Yargısal gorevlerin icrası gereği avukatların ozel araclarıyla şehirler arası seyahatlerine de izin verilecek.
Sendikaların etkinlikleri de 1 Mart 2021'e kadar ertelendi
Genel kurulları dahil olmak uzere, sendikaların yapacağı etkinlikler de 1 Mart 2021'e kadar ertelendi. Daha once illere gonderilen genelgeyle bu tarihe kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve ust kuruluşları, birlikler ve kooperatiflerde genel kurul ve etkinlikler ertelenmişti.
Şartlandırılmış havalandırma sistemi olmayan konaklama tesislerinde mekanik havalandırma ve klima sistemlerine UV filtre takılacak, bakımlarının duzenli ve sık yapılması sağlanacak.
Havalandırma ve klima sistemi bulunmayan konaklama tesislerinin kapalı genel mahallerinde, mahallin metrekupune uygun sayıda ve gucte mobil HEPA filtreler kullanılacak. Bunların bakımları duzenli olarak yapılacak ve filtreleri sık sık değiştirilecek.
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27'nci ve 72'nci maddeleri uyarınca İl ve İlce Umumi Hıfzıssıhha Kurullarınca bu kararlar ivedilikle alınacak.
Uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecek ve mağduriyete neden olunmayacak. Alınan kararlara uymayanlara Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun ilgili maddeleri gereğince idari işlem tesis edilecek. Konusu suc teşkil eden davranışlara ilişkin Turk Ceza Kanunu'nun 195'inci maddesi kapsamında adli işlemler başlatılacak.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Zafer Fatih Beyaz