İngiltere'nin Avrupa Birliği (AB) uyeliğinden ayrılmasının (Brexit) ardından başlayan geciş donemi 31 Aralık'ta sona eriyor.
Bu donemin sona ermesiyle AB ile İngiltere arasındaki her turlu anlaşma ve duzenleme de gecersiz olacak.

İngiltere ile AB arasında geciş doneminin sona ermesinin ardından yururluğe girmesi amaclanan ticaret anlaşmasıyla ilgili goruşmeler devam ediyor ancak uyuşmazlık konularındaki tıkanıklık giderilmiş değil.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bu hafta Bruksel'e giderek, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir araya gelecek.
Johnson ile Von der Leyen, Pazartesi akşamı 90 dakikalık bir telefon goruşmesi gercekleştirdi. Goruşmenin ardından yapılan acıklamada anlaşma koşullarının henuz oluşmadığı belirtildi.
Goruşmelerde balıkcılık, ticari işletmelere yonelik rekabet duzenlemeleri ve varılacak anlaşmanın hangi kurallara tabi olarak yururluğe sokulacağı konularında uyuşmazlık yaşanıyor.
Anlaşma sağlanamaması halinde, İngiltere ile AB arasında otomatikman Dunya Ticaret Orgutu (WTO) kuralları gecerli hale gelecek.
İngiliz hukumeti, bu durumu "Avustralya tarzı anlaşma" sozleriyle tanımlıyor. Avustralya ile AB arasındaki ticaret buyuk oranda WTO duzenlemelerine dayanıyor.
Ancak Avustralya tarzı anlaşma ile anlaşmasız Brexit'in aşağı yukarı aynı şey olduğu yorumları yapılıyor.
[h=3]İngiltere ile AB arasındaki ticaret şu an nasıl yapılıyor?[/h]AB, İngiltere'nin en buyuk ticaret ortağı. AB, İngiltere'nin ihracatının yuzde 43'unu, ithalatının da yuzde 51'ini karşılıyor.
İngiltere, AB uyesi olduğu donemde gumruk birliği ve ortak pazardan oluşan birliğin ticaret sisteminin bir parcasıydı.
Bu da iki taraf arasında malların gumruk vergisine tabi olmadan ve cok az sınır kontrollerine maruz kalarak alınıp satılması anlamına geliyordu.
Bu duzenleme geciş doneminin sona ereceği 31 Aralık'a kadar yururlukte kalmayı surduruyor.
Taraflar, 1 Ocak 2021 itibarıyla gecerli olacak bir serbest ticaret anlaşması yapılması icin goruşmeler yurutuyor.
Bu anlaşma kapsamında da gumruk vergisi ve kota muafiyetinin surmesi ancak sınır kontrolleriyle ilgili yeni duzenlemeler getirilmesi ongoruluyor.
Serbest ticaret anlaşması uzerinde uzlaşmaya varılması ve her iki tarafın kendi ic onay sureclerinden gecerek zamanında yururluğe girmesi icin ongorulen zaman ise giderek daralıyor.




[h=3]WTO kuralları ne anlama geliyor?[/h]164 uyesi olan WTO, uluslararası ticaret kurallarıyla ilgili duzenlemelerin belirlendiği ve muzakere edildiği bir uluslararası orgut.
Ulkeler arasında serbest ticaret anlaşmalarının olmadığı durumlarda ticaret de WTO kurallarına gore yapılıyor.
Her uye devletin kendi gumruk vergileri ve kotalarıyla ilgili bir listesi bulunuyor ve başka ulkelerle ticaret de bu listedeki tanımlanmış duzeylere gore yapılıyor.
Buna da WTO duzenlemeleri adı veriliyor.
AB ile Avustralya'nın yanı sıra ABD, Cin ve Brezilya gibi ulkeler de WTO kuralları cercevesinde ticaret yapıyor.
Ancak bu ulkelerin belli alanlarda AB ile yapmış olduğu ceşitli ikili anlaşmalar da mevcut.
Orneğin ABD'nin farklı sektorleri kapsayan AB ile 20 civarında ticaret anlaşması bulunurken, Avustralya da 2008 yılında şaraplarının Avrupa pazarını girişini kolaylaştıran bir anlaşmaya imza attı.
[h=3]Anlaşma sağlanamaması halinde ne olacak?[/h]İngiltere ile AB arasındaki ticaret en azından ilk aşamada WTO kuralları cercevesinde yapılmaya başlanacak.
Bu da AB'nin İngiltere'den ithal ettiği urunlere gumruk vergisi uygulayacağı anlamına geliyor.
AB'nin uyguladığı ortalama gumruk vergisi oranı oldukca duşuk. Ancak bazı sektorlerde bu oranın yukseldiği goruluyor.
Otomobilde bu oran yuzde 10 olurken, sut ve sut urunlerinde ise yuzde 35'e kadar yukseliyor.
Bu gumruk vergilerinin İngiliz işletmeler uzerinde ciddi etkiler yaratacağı tahmin ediliyor.
Benzer şekilde İngiltere'nin de AB'den satın aldığı mallara gumruk vergisi uygulaması bekleniyor.
İngiltere, kısa bir sure once serbest ticaret anlaşması yapmadığı ulkelere uygulayacağı vergilerin listesini acıkladı.
İngiltere, otomotiv sektoru ve bazı tarım urunlerinde kendi ureticilerini korumak icin vergi oranlarını yuksek tuttuğunu belirtiyor.
Bu durumda, İngiltere'nin AB'den satın aldığı malların fiyatlarının yukselmesi bekleniyor.
[h=3]Hizmet sektorunde durum ne?[/h]AB ile İngiltere arasında muzakereleri yurutulen anlaşma sadece mal ticaretini kapsıyor.
İki taraf arasındaki hizmet alışverişi de ayrıca kritik onem taşıyor.
Ticaret anlaşmasında hizmetler ilgili fazla detay olmayacağı duşunuluyor. Ancak anlaşma sağlanamaması halinde hizmet sektorunun de olumsuz etkilenmesi bekleniyor.
Her iki tarafta da şirketlerin koronavirus salgınının yarattığı etkilerle mucadele ettikleri bir donemde bu değişikliklerle ilgili de onlem almaları gerekiyor.