Erzurum'un Karayazı ilcesinde bulunan Cunni Mağarası, Orta Asya'dan Anadolu'ya goc eden Turk boylarından izler taşıyor.
Salyamac Mahallesi'nin kuzey doğusundaki kalkerli kayalıklarda yer alan ve iki kattan oluşan Cunni Mağarası'nın bir bolumunde Ortacağ kilisesi, doğuya bakan buyuk bolumunde ise Turklerin kullandığı damgalarla tasvirler bulunuyor.

Son 20 yıldır bolgede inceleme yapan bilim ekibindeki Ataturk Universitesi Edebiyat Fakultesi Tarih Bolumu Oğretim Uyesi Doc. Dr. Oktay Ozgul, AA muhabirine, Cunni Mağarası'nın Anadolu'daki en eski Turk yerleşmelerinden biri olduğunu soyledi.
"Runik harflerin 5 tanesi Anadolu'da ilk olarak burada tespit edilmiştir"
Mağaranın Anadolu Turk kultur tarihi acısından son derece onemli bir veri alanı olduğuna dikkati ceken Ozgul, buradan yola cıkarak Anadolu'daki Turk kultur tarihinin başlangıcını cok eskilere kadar goturebildiklerini belirtti.
Ozgul, şoyle konuştu:
"Hocalarımızın ve bizim yaptığımız calışmalar, buradaki on Turklerin arkeolojisine dayalı bir calışmadır. Bu calışma yaklaşık 20 yıldır devam ediyor. Bu calışmanın temelinde ise Cunni Mağarası yer alıyor cunku Cunni Mağarası, 1071 yılından once buraya gelen Turklerin varlığını ispat eden cok onemli bir yerleşmedir. Bu yerleşmede Oğuzlara ait olan damgalar, runik harfler ki bunlar cok onemlidir. Gokturkce'nin temelini oluşturan runik harflerin 5 tanesi Anadolu'da ilk olarak burada tespit edilmiştir."
Ozgul, bu harflerin benzerlerinin de Kars Kağızman Geyiklitepe ve Ordu Esatlı'daki kayalıklar uzerinde yer aldığını anlatarak, "Bu yazının kokeni nereye dayanıyor, Orta Asya'ya, Orhun Yazıtları'na dayanıyor. Yani Orhun Abideleri'nde kullanılan runik harflerin benzerlerini biz Cunni Mağarası'nda, Esatlı ve Geyiklitepe'de goruyoruz. Demek ki bu ucunun burada varlığı Orta Asya'dan cok daha evvelki zamanlarda Anadolu'ya ve Doğu Anadolu'ya yapılan bir goce işaret ediyor. Bu goc, on Turk gocudur." değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Alparslan Ceylan ve Doc. Dr. Yavuz Gunaşıdı ile yaptıkları calışmaların sonucuna gore, Cunni Mağarası'ndaki Kayı, Eymur, İğdir, Yazır ve Avşar boylarına ait damgaların Moğolistan Şiveet Ulaan'daki Turk Bengutaş damga ve işaretleriyle buyuk bir benzerlik olduğunu vurgulayan Ozgul, şunları kaydetti:
"Bu bize şunu gosterir. ya buradaki insanlar Moğolistan'a ve Orta Asya'ya goc etti ya da Orta Asya'dakiler buralara goc etti. Butun arkeolojik veriler, ikinci tezi gosteriyor. Turkler, 1071'den cok once bu topraklara peyderpey kafilelerle gelmişler. Kendi yaşam tarzlarına uygun olan otlakları ve suları bol olan yayla yerlerini yaşamak icin tercih etmişler. Karayazı'daki Cunni Mağarası'da boyle şartlara haiz bir yer olduğu icin bu bolgeleri tercih etmişlerdir. Kendi işaretleri ve damgalarını bu toprakları yurt tutmak icin işaretlemişlerdir."
"Define ya da başka amacla buralar kazılıp tahrip edilmesin"
Karayazı Belediyesi Kultur ve Sosyal İşler Mudurluğunde gorevli araştırmacı Erdal İnan ise Cunni Muğarası'nın kulturel miras acısından cok onemli izler taşıdığını belirterek, "Burası kulturel miras ve bin yıllık bir tarihi var. Vatandaşlardan ricamız buraya sahip cıkılsın. Altın, define ya da başka amacla buralar kazılıp tahrip edilmesin. Kırmasınlar, duvardaki motifleri sokmesinler cunku burası bizim kulturel mirasımız." ifadelerini kullandı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / İsmail Hakkı Demir