Cocuğunuz ilk doğduğu zaman kucuk bir bebektir ve tek yapmanız gereken standart ihtiyaclarını karşılamaktır. Ancak yaş ilerlediği ve farklı yaşlara ait farklı gelişim donemleri başladığı zaman doğru eğitim her anne - baba icin oncelikli hale gelir. Cocuk yetiştirme sureci, cocuğunuz kendi ayakları uzerinde duran bir yetişkin olana kadar devam eder, yani oldukca uzun bir surectir.
Anne ve baba kendini cocuk psikolojisi konusunda geliştirmiş olsa bile hic kimse bu konuda profesyonel bir uzman olmadığı icin hatalar yapılacaktır. Bu noktada onemli olan sıfır hata yerine minimum hata yapmayı hedeflemektir. Ebeveynler cocuğa ne kadar doğru bir şekilde yaklaşırsa kucuk cocuğun ileride daha guclu ve kendine yeten yetişkin bir birey olma ihtimali de bir o kadar artacaktır.
[h=2]Cocuk yetiştirirken yapılmaması gereken hatalar:[/h] Cocuğu gormezden gelmek Cocuğa her istediğini vermek Net kurallar belirlememek Ebeveynlerin disiplinsiz olması Cocuğu başkalarına benzetmek ve kıyaslamak Cocuğu fazla ovmek ya da yermek Duygularını onemsememek Hatalarından ders cıkarmasını sağlamamak Anne ya da babayı canavar gibi gostermek Cocuğu motive etmemek Cocuğu suclamak Cocukla konuşmamak Her şeyi birden cok kez tekrar etmek [h=3]Cocuğu gormezden gelmek:[/h]
Ozellikle kreş, anaokulu ya da okul hayatı olmayan kucuk yaş grubu cocukların anne ve baba ilgisine duşunduğunuzden daha cok ihtiyacı vardır. Cocuk bazen cok sessiz durur ya da hareket etmeden uzun sure oturur ve aslında boyle zamanlarda ilgi ister. Cocuğun bu tip pasif kotu davranışlarına ağladığı ve ortalığı birbirine kattığı zamanlardan daha az ilgi gosterirseniz, cocuk ilgi cekmek icin surekli olay cıkarmaya başlayacaktır.
[h=3]Cocuğa her istediğini vermek:[/h]
Cocuğun istediği şey bir oyuncak, farklı bir yemek ya da televizyonda kendi istediği program olabilir ve istediğini almadığı zaman ofke, ağlama nobeti gecirebilir. Bu noktada cocuğa sadece susması icin istediğini verirseniz bu durum kısa sure icinde bir alışkanlığa donuşecektir. Her istediğini elde eden bir cocuk, bir şeyler elde etmek icin gerekli olan becerileri gelişmeden bir yetişkin olacak ve kendi ayakları uzerinde durması her zaman zor olacaktır.
[h=3]Net kurallar belirlememek:[/h]
Tum yetişkinlerin ortak olarak kabul ettikleri bazı temel kurallar vardır ancak anne ve babası tarafından oğretilmediği surece cocuklar bu kurallardan habersizdir. Cocuk, uygun olmayan bir davranış yaptığı zaman her seferinde aynı tepkiyi almalı ve bu durumun bir kural olduğunu oğrenmelidir. Ayrıca hem anne hem baba aynı durumda, aynı tepkiyi vermelidir yoksa cocuk, yaptığı eylemin doğru sonucunun hangisi olduğunu bilemez.
[h=3]Ebeveynlerin disiplinsiz olması:[/h]
Cocuğa doğru bir eğitim vermenin en onemli noktası eğitimcinin yani anne ve babanın disiplinli olması ve bir plan dahilinde hareket etmesidir. Ozellikle farklı davranış kalıplarına sahip olan cocukların eğitim surecinde anne ve babanın hem disipline hem de guclu bir plana ihtiyacı vardır. Anne ve baba bu konuda birbirine destek olmalı ve plan icindeki rollerini iyi bilmelidirler.
[h=3]Cocuğu başkalarına benzetmek ve kıyaslamak:[/h]
Benzetme ve kıyaslama durumu yalnızca farklı insanlarla değil, aile icinde yapıldığında da cocuk uzerinde olumsuz etki yaratacaktır. Babası kılıklı, tıpkı annesi, kardeşin gibi efendi olsana ve benzeri daha pek cok ornek cocuk uzerinde yetersizlik hissi yaratacaktır. Kendisinin ozel olmadığını hissedecek, hem cocukluk hem yetişkinlik doneminde devamlı kendini başka insanlarla kıyaslayacak ve mutsuz olacaktır.
[h=3]Cocuğu fazla ovmek ya da yermek:[/h]
Her şey dozunda olmalıdır. Cocuğunuzu motive etmek amacıyla ovmeniz ve ona guzel lakaplar takmanız, en az yermeniz ve ona kotu lakaplar takmanız kadar olumsuz etki yapacaktır. Aslan oğlum, prenses kızım gibi sozlerin sıkca duyulması ile baş belası, canavar gibi sozlerin sıkca duyulması gelişim surecinde benzer olumsuz etkiler yapacaktır. Bu nedenle boyle sozleri de dozunda kullanmak gerekiyor.
[h=3]Duygularını onemsememek:[/h]
Cocuklar, bazen yetişkinlerin anlamakta zorluk cektiği durumlar sonucu bir anda uzulebilir ve ağlamaya başlayabilirler. Hatta bu durum cığlıklara ve kısa ofke nobetlerine donuşebilir. Bu noktada cocuğu yalnızca susturmak icin bir şeyler yapmak doğru değildir. Konuşarak duygularını anlamaya calışmalı ve ona bir sonuc vermelisiniz. Herhangi bir duygu hissettiği zaman yapması gerekenleri ve bir sonucu olduğunu bilmelidir.
[h=3]Hatalarından ders cıkarmasını sağlamamak:[/h]
Genel olarak ebeveynlerin pek coğu cocuk bir hata yaptığı zaman onu utandırma ya da cezalandırma eğilimi gosterir. Ancak bu durum cocuğun yaptığı hatayı tekrarlamasını engellemez. Doğru olan davranış cocuğa yaptığı hatayı anlatmak, bir daha boyle bir durum yaşanırsa ne yapacağını oğretmek ve hatasından bir ders cıkarmasını sağlamaktır. Boylece aynı hata bir daha tekrarlanmayacaktır.
[h=3]Anne ya da babayı canavar gibi gostermek:[/h]
Akşam baban gelince gorursun, annene soyleyeyim bak neler olacak gibi cocuğu hem tehdit etmek hem de kendi anne ve babasından korkmasını sağlayacak soz ve davranışlar cocuk uzerinde direkt olarak olumsuz etki yapmaktadır. Anne ve babasına bile guvenemeyeceğini goren cocuk, yaptığı eylemleri saklama eğilimi gosterecek ve kendi ailesine bile guvensiz bir yetişkin olacaktır.
[h=3]Cocuğu motive etmemek:[/h]
Pek cok anne ve baba icin doğru eğitim sureci, cocuk yanlış bir davranışta bulunduğu zaman ona karşı yapılan davranış uzerine şekillenir. Ancak hataya verilen cezadan daha onemlisi iyi bir davranışı motive etmektir. Odevini zamanında yapan, ev işlerine yardım eden, harclığını hayalindeki oyuncak icin biriktiren bir cocuğun yaptığı bu davranış ebeveyn tarafından desteklenmeli ve iyi davranışın tekrarlanması icin motive edilmelidir.
[h=3]Cocuğu suclamak:[/h]
Daha once anlattığımız gibi cocuklar, yetişkinlerin arasında uzerinde anlaşılmış olan kural ve davranış kalıplarına hakim değillerdir. Bu nedenle cocuğun yaptığı bir davranış ya da hissettiği duygu sonrası hareketleri yetişkinlere doğru gelmez ve suclanır. Cocuğu suclamak, asla bir cozum değildir. Cocuğu suclamak yerine yapılan davranışı analiz etmek ve bir daha tekrarlanmaması icin neler yapılacağını oğretmek gerekiyor.
[h=3]Cocukla konuşmamak:[/h]
Yetişkin insanlar arasında bile en onemli durumların cozumu icin konuşmak ve saygı cercevesinde tartışmak gerekiyor. Aynı durum cocuklar icin de gecerlidir. Ben annenim benim dediğim olacak ya da baba sozu dinle olmaz dedim gibi cocuğun duygu ve isteklerini dinlemeden konunun kestirip atılması, kendine guvensiz ve sosyal becerileri zayıf cocukların yetişmesine neden olacaktır.
[h=3]Her şeyi birden cok kez tekrar etmek:[/h]
Disipline, plana ve kurallara sahip bir anne ve baba, cocuğun yapmasını istedikleri şeyleri asla birden fazla kez tekrar etmezler. Odanı topla ya da odevini yap gibi temel durumlarda bile cocuk istenileni yapmıyor ve sık sık tekrar edilmesi gerekiyorsa bir noktadan sonra cocuk, ebeveynlerini hic dinlemeyecektir. Bu nedenle kurallar baştan belirlenmeli ve ilk soylendiği zaman yapmadığı eylem yuzunden cocuk bir sonuc ile karşılaşmalıdır.
Cocuk yetiştirme, son derece uzun ve zorlu bir surectir. Bu surecte hem ebeveynlerin hem de cocuğun yorulduğu donemler olacaktır ancak doğru eğitim icin en azından yapılmaması gereken hataları bilmek ve bunlara ozen gostermek bile bu surecin daha verimli gecmesini sağlayacaktır.