Bebek ozlemi ceken ciftlerin yarısında erkeğe bağlı infertilite sorunu gorulur. Bu konuda bircok oneriler sunulur ancak sperm hızının yada sayısının neden duştuğu halen tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Erkek kısırlığı uzerine yapılan calışmalardan başarıya ulaşanları uzman ağzından sizlere sunuyoruz.
Sperm sayısı veya kalitesiyle ilgili sorunların coğunun ‘neden’ kaynaklandığı konusunda hala net bilgi yoktur. Bahceci Sağlık Grubu Uroloji Uzmanı Op.Dr. Emre Bakırcıoğlu cocuk sahibi olamayan erkeklerde en sık rastlanan sorunlar, tedavi yontemleri, TESE ve Mikro TESE hakkında soruları cevaplandırdı.
Erkek kısırlığının nedenleri nedir?
Erkek kısırlığının nedenleri; erkeğin cocuk yaşta gecirdiği hastalıklar, inmemiş testis hikÂyesi, anatomik bozukluk olan ‘varikosel’ adı verilen testise giden damarlardaki genişlemelere bağlı olan rahatsızlıklardır. Daha az oranda da sperm yapımından sorumlu olan hormonlardaki bozukluklar (duşuklukler) ve genetik yapıyla ilgili problemlere rastlanır. Genetik yapı bozukluklarından ‘Klinefelter Sendromu’ en sık gorulen kromozom bozukluğudur.
Erkek kısırlığının ilacla tedavisi mumkun mu?
Kısırlık problemi olan erkeklerin yalnızca bir kısmını oluşturan ‘Hipogonadism’ hasta grubunda ilac tedavisiyle sperm cıkışı sağlanabilir. Bu erkeklerde ‘Azoospermi’ adı verilen sperm cıkışının hic olmaması durumu soz konusu iken ilac tedavisiyle sperm cıkışı sağlanabilir. Bu durum doğuştan veya sonradan gelişmiş olabilir, hormon salınımının azlığı sperm uretimini etkiler. Bu gruptaki azoospermik erkekler ilacla tedavi edilebilen ve yuz guldurucu sonuclar alınan yegane cocuk sahibi olamama durumudur.
İlac tedavisi yeni bir uygulama mıdır?
İlac tedavisi gecmişten gunumuze uygulanan bir yontemdir. Ancak yeterli doz ve surede uygulanmadığı zaman olumlu sonuc almak mumkun değildir. Bu hastaların en az bir yıl sureyle ilac tedavisine devam etmesi gerekir. Gecmişte 3- 4 ay ilac kullandırılan ve iyi takip edilmeyen bu gruptaki erkeklerin cocuk sahibi olmaları neredeyse imkÂnsız olduğu duşunulurken bu sure en az 1 yıla cıkartıldığında buyuk bir kısmında menide sperm cıkışı sağlanmıştır. Bu gruptaki hastaların bir kısmı doğal yoldan bile gebe kalmayı başarabilir. Bu ciftler tedavi surecinde desteklenmezlerse ve kısa sureli tedavi nedeniyle başarısızlığa uğrarlarsa; umitleri kırılır, tedavi olamayacaklarına inanır. Burada onemli olan hastalara guven aşılamak ve ilaclarını uygun dozlarda ayarlayıp, duzenli olarak kontrollerini yapmaktır.
Tedavi sonunda doğal yoldan gebe kalamayanlar nasıl cocuk sahibi olabilir?
Tedavi sonunda bir kısım hasta doğal yoldan cocuk sahibi olurken bazılarının sperm sayısı ve kalitesi doğal yoldan cocuk sahibi olmaya yeterli duzeylere ulaşmaz. Bu durumda beklemek yerine mikroenjeksiyon tedavisi onerilir. Mikroenjeksiyon sonucunda da gebelik sağlanabilir.
Diğer nedenlere bağlı sperm cıkışı olmayan erkeklerde ilac tedavisi etkili olabilir mi?
Ozellikle ameliyatla (TESE) sperm araştırması yapılan ve sperm cıkışı olmayan bir grup erkek daha vardır. Bu guruptaki erkeklerde mikro TESE denilen operasyon tekniği ile yaklaşık yarı yarıya ameliyatla sperm bulma şansı vardır. Hormon duzeyleri normal ve coğu zaman normalin uzerinde olduğundan bu erkeklerde ilaclarla sperm uretimini arttırmak mumkun değildir. Mikro TESE operasyonu ile testis dokusunda sperm bulanamayan erkeklerde sperm elde etmek icin henuz yeni bir yontem gelişmedi. Bazı erkeklerde testosteron seviyelerinde duşuk ise operasyondan 2-3 ay oncesinde yukseltmek icin ilac tedavisi kullanılabilir.
Azoospermi durumu sık karşılaşılan bir durum mudur? Ne sıklıkla Mikro TESE yontemi uygulanır?
Azoospermia yani sperm cıkışının olmaması durumu erkek kısırlığında %10-15 oranında karşılaşılan bir durumdur. Tıkanıklığa veya uretim bozukluğuna bağlı olabilir. Mikro TESE operasyonu sperm uretim bozukluğu olan ve ilacla tedavi edilemeyen erkeklerde bugun icin cocuk sahibi olmalarında tek cozum. Cunku bu yolla testis dokularından elde edilen spermler mikroenjeksiyon yoluyla eşlerinin yumurtalarına aktarılarak başarılı bir şekilde embriyo gelişimi ve gebelik sağlanabilir. Mikro TESE yontemi 1999 yılında ilk kez ABD’de uygulanmaya başlandı. 2002 yılından beri ulkemizde bu operasyon uretim bozukluğuna bağlı erkeklerde sperm bulmak icin uygulanmaktadır.
En fazla şansı ve en az şansı olan azoospermik erkekler nasıl ayırt edilir?
Genel olarak sperm bulma başarısı %50 civarındadır. Acıklamak gerekirse; orneğin inmemiş testisi olan erkekler buluğ cağından once operasyon gecirirse ve testis boyutları iyi duzeylerde ise % 65-70 oranlarında sperm bulma şansı vardır. Gecmişte hic şans tanınmayan, kromozom yapı bozukluğu olan erkeklerde bile bu yeni teknikle sperm elde etme oranı yukseldi. ‘Klinefelter Sendromu’ olarak adlandırılan ve doğuştan kromozom yapı bozukluğu olan erkeklerde yapılan calışmada sperm bulma olasılığının yaşla ilgili olduğu tespit edildi. Bu yuzden Mikro TESE yonteminin Klinefelter sendromlu erkeklerde genc yaşlarda yapıldığında sperm bulma şansı arttığı tespit edildi. Ayrıca sperm bulma ve gebelik oranları normal kromozom yapısı olan erkeklerle aynı seviyede olduğunu goruldu. Bu nedenle azoospermik erkeklerin tetkiklerinin tam olarak yapılması ve değerlendirilmeleri gerekir. Ayrıca ameliyatta mikroskop kullanılması bazı azoospermik erkeklerin testis dokusunda sperm bulma şanslarını onemli oranda arttırmakta ve tup bebek yontemleriyle cocuk sahibi olma şanslarını da devam ettirmektedir.