Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB); kendini dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve durtusellikle gosteren, cocukluk cağında en sık gorulen psikiyatrik bozukluklardan biri.
Cocuk Psikoloğu Uzm. Psk. Damla Alkan, cocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu'nu anlatırken; bazı cocuklarda aşırı hareketliliğin (hiperaktivite), bazılarında da dikkat eksikliğinin onde olduğu belirtilerin, bazı cocuklarda ise hem dikkat eksikliği, hem de aşırı hareketlilik belirtilerinin birlikte gorulduğunu dile getirdi.
Dikkat eksikliği, dikkat suresinin ve yoğunluğunun, kişinin yaşına ve gelişim duzeyine gore olması gerekenden daha az olmasıdır. Bu nedenle, dikkat eksikliğinden dolayı uzmanlara başvuran aileler genelde;
- "Soylediklerim bir kulağından girip diğerinden cıkıyor"
- "Sanki aklı başka yerde, cok dalgın..."
- "Bilgisayar başında saatlerce oturabiliyor ama odev başında en cok 10 dakika..."
- "Cok sık eşya kaybediyor"
- "Dersi dinlemiyor, surekli etrafı ile ilgili ya da hayal kuruyor
- "Başladığı işi bitiremiyor"
- "Sınavlarda dikkatsizce hatalar yapıyor"
- "Soruları sonuna kadar okumadan yanıtlıyor"
- "Odev başında ya da okuldaki tahtadan, yazıları gecirirken cok yavaş, 10 dakikalık işi 3-4 saatte bitirebiliyor." gibi şikayetleri dile getiriyorlar.
Aşırı hareketlilik (hiperaktivite) ise, bireyin yaşına ve gelişim duzeyine uygun olmayacak bicimde hareketli olmasıdır. Aşırı hareketlilik nedeniyle Cocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniği'ne başvuran ailelerin şikayetleri ise genellikle şoyle sıralanıyor:
-"Uzun sure yerinde oturamıyor"
- "Otururken eli ayağı kıpır kıpır"
- "Televizyon izlerken bile hareket halinde"
- "Cok konuşuyor"
- "Uygunsuz ortamlarda uygunsuz sesler cıkarıyor"
- "Motor takılmış gibi surekli hareket halinde, yorulmak nedir bilmiyor"
- "Uygun olmayan durumlarda sağa sola koşturuyor"...
Genel olarak, bireyin davranışlarını kontrol edebilmesinde sorun olması anlamına gelen "durtusellik" yakınmalarıyla uzman yardımına başvuran ailelerin şikayetleri arasında;
-"Kac yaşına geldi hala soz kesmeyi oğrenemedi"
- "Duşunmeden hareket ediyor"
- "Sabırsızdır, istekleri hemen olsun ister"
- "Asla sıra bekleyemez"
- "Aklına geleni hemen yapar"
- "Bircok kez ceza almasına karşın ayni davranışları tekrar tekrar yapıyor"
- "Daha soruyu tamamlamadan cevabını vermeye kalkıyor"
- "Surekli herkesin sozunu kesiyor" gibi sorunlar bulunuyor.
Gunumuzde ilac tedavisi, DEHB belirtilerinin duzelmesinde cocuklarda %70-80 oranında etkili olurken; ilaclar kişiye DEHB ile baş etmek icin gerekli beceri ve stratejileri kazandırmadığından, tek başına yeterli olmuyor. Bu nedenle, cocuğun davranışlarını duzenlemeye, DEHB ile baş etmesi icin gerekli beceri ve stratejileri kazanmasını sağlamaya yonelik uygulanan yaklaşımlar ve psikoterapiler cozumde cok daha etkili olmaktadır.
Cocuklarında DEHB şuphesi bulunan ailelerin, mutlaka cocuklarla calışan uzman bir psikoloğa veya cocuk ve ergen psikiyatristine başvurmaları gerektiğini vurgulayan Uzm. Psk. Damla Alkan; DEHB'li cocuklar icin, okula ilişkin sorunlar ve evde yaşanan gucluklerle ilgili olarak ailenin, cocuğu izleyen uzmanın ve okulun işbirliği icinde calışması gerektiğinin altını cizdi.
...
__________________