9 ay heyecanla beklediğiniz bebeğinizi kucağınıza aldığınızda onu sağlıklı ve en iyi şekilde buyutmek tek hedefiniz haline gelir. Bu surecte beslenmesi sizin icin birinci sırada olsa da beyin gelişiminin temel taşı olan uykuyu goz ardı etmemeniz gerekir.
Bebeklerin zihinsel gelişiminde uykunun onemini Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol Saral anlatti.
Annelerin uykunun cocuk gelişimindeki onemini bilmediğini dile getiren Uzm. Dr. Saral; 'Maalesef annelerin coğu bebeklerinin beslenmesine aşırı dikkat ederken, bebeklerin buyumesi icin uykunun genel olarak gerekli olduğu dışında, kaliteli ve kesintisiz gece uykusunun bebeklerin buyumelerinde ve beyin gelişiminde ne kadar onemli role sahip olduğunun farkında değiller. Turkiye'de yapılan bir araştırmada, annelerin % 80'nin uykunun onemi hakkında bilgi sahibi olmadığını ortaya koymuştur. Mukemmel bir gece uykusu, bebeğinizin gun boyu oğrendiklerini duzenlemesini, enerji depolarını yenilemesini ve yeni gune mutlu, zinde ve en onemlisi oğrenmeye acık olarak başlamasını sağlayarak zihinsel gelişimini hızlandırır. Bebeklerin uyku problemleri yaşaması beyin gelişiminde geriliğe neden olacak ve sağlıklı buyumesine engelleyecektir. Cunku 0-3 yaş donemi zihinsel gelişim ve sağlıklı buyume icin cok kritik bir donemdir. Bu donemde bebekler cok hızlı buyur ve gelişirler. Sonraki donemlerde buyume ve gelişme hızı duşer. Ozellikle beyin gelişimi icin 0-3 yaş donemi hayati onem taşır. Beyin gelişiminin % 80'i bu donemde tamamlanır ve beyin olcusu neredeyse yetişkinlikteki buyukluğe ulaşır. Ayrıca bu donemdeki hataların ve ihmallerin telafisi mumkun değildir. Eğer 0-3 yaş doneminde cocuk ihmal edildiyse; kesintisiz ve kaliteli uyumadıysa, sağlıklı beslenmediyse ve iyi bakılmadıysa bunlar beyin gelişimde geriliğe yol acarak ileriki yaşlarda telafisi olmayan durumlara neden olabilir. Bu nedenle kesintisiz gece uykuları ozellikle REM uykuları bebeğin potansiyel beyin gelişimini gercekleştirmesi icin cok onemli role sahiptir.' acıklamasında bulundu.
Bebeklerin Gece Uykusu En Az Beslenme Kadar Onemlidir
Bebeklerin sağlıklı gelişimleri icin kesintisiz gece uykusu en az beslenme kadar onemlidir. Cunku bebekler gercekten de uyuyarak buyurler. Uyku sırasında, ozellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormonun salgılanması bağışıklık sisteminin guclenmesinde onemli bir role sahiptir ve aynı zamanda hipofiz bezinin daha fazla buyume hormonu salgılamasını sağlar. Uyku sırasında bebeğin calışmayan kasları da calışarak enerji depoları yenilenir. Bebekler uyurken beyinleri calışır ve gelişir. Bebek, uyanıkken oyunda oğrendiği bilgileri uyku sırasında organize ederek beynine kaydeder. Boylece beyinde noronlar arası bağlar oluşur ve guclenir. Uyku suresi ve kalitesi butun bu gelişmelerin olabilmesi icin cok onem kazanır. İyi uyumuş ve dinlenmiş bir bebek, uyku oncesi depoladığı bilgileri hafızasına duzenli bir şekilde kaydetmiş olarak gune daha enerjik başlar. Boylece uyanıkken yeni şeyler oğrenmeye de istekli olur ve kaliteli oyunlar oynayabilir.
Oyun ile gece uykusu arasındaki ilişkiyi şu şekilde ozetleyebiliriz. Bebeğin zihinsel gelişiminin hızlanması icin, uyanıkken uyarıcı bir cevrede oyun oynamaya; oyunda oğrendiği bilgileri pekiştirmek ve boylece beyindeki noronlar arasında yeni bağlar kurabilmek, var olan bağları guclendirebilmek icin ise; kaliteli ve kesintisiz gece REM uykusuna ihtiyacları vardır. Bebeklerin kesintisiz ve kaliteli bir şekilde REM uykusunu alabilecekleri tek zaman ise "gece" olur. Beyin gelişimi icin hayati onem taşıyan REM (Rapid Eyes Movement) uykusuna aktif uyku da denilir. Eğer uykuda bebeğin gozleri sık kıpırdanıyorsa, hızlı nefes alıp veriyorsa ve ağız hareketleri yapıyor veya gulumsuyorsa, bu bebeğin REM uykusunda olduğunu gosterir. REM uykusu, uykuyla uyanıklık arası bir durumdur ve bebek dış etkenlerle uyanmaya hazırdır. Beyindeki noronlar arası bağlantılarının guclenebilmesi ve uyanıkken oğrenilenlerin şekillenebilmesi icin ise REM uykusu gereklidir. Eğer ceşitli nedenlerle bebeğin gece uykusu devamlı bolunurse ve uykusunu yeterince alamazsa, bu bebeğin gelişiminde problemlere neden olabilir. Cunku uykusunu yeterince alamayan bebek huzursuz uyanır, oyun oynamaz, etrafına karşı ilgisizdir, bir şeye yoğunlaşmakta zorluk ceker, cevresindekilere karşısı uyumsuz ve hırcındır. Bu durum oyun oynayarak oğrenmesine ve gelişimine engel olur. Aynı şekilde bebek uyanıkken uyarıcı bir cevrede oyun oynayarak yeni şeyler oğrense bile, o gece uyku sık sık bolunurse oyunda oğrendikleri bilgileri beyine işleyeme fırsatı bulamayacak ve oğrenmesi kalıcı olmayacak, bir sonraki gun yine oğrenmeye hazır olmadan uyanacaktır. Bebeklerinin mutlu uyanarak, uzun sureli oyunlar oynayarak, yeni şeyler oğrenebilmeleri ve bu oğrendiklerini REM uykusunda beyine işleyebilmeleri icin anneler bebeklerinin gece uykularını kesintisiz ve kaliteli gecirmelerini sağlamalıdır.
__________________