Dolayısıyla "Bebek Bakıcı secimi"nin ciddiye alınması gerekiyor. Bu konuda nelere dikkat etmeniz gerektiğini Psikolojik Danışman Belgin Temur anlattı.
Calışan anneler icin doğum sonrası ucretli izin yeni yasaya gore 4 ay, hem anne hem de babalar icinse ucretsiz izin 6 ay oldu. Sure ne kadar uzarsa uzasın, bircoğunuz, calışma hayatına devam edebilmek icin, cocuğunuzu bir gun bir "Bebek Bakıcı"ya teslim etmek durumunda kalacaksınız. Tabii biricik anneniz bu "kutsal" gorevi ustlenmediyse... Peki 9 ay karnınızda taşıdığınız ve yanınızdan ayırmak istemediğiniz bebeğinizi, "nasıl bir bakıcı"ya teslim edeceksiniz? Calışan annelerin endişelendikleri konulardan biri de, cocuğunu bir başkasına teslim etmektir.
Bu konuda pek cok anne-baba, tam olarak nasıl bir yol izlemesi gerektiği konusunda tereddut yaşıyor. Mavi Psikolojik ve Danışmanlık Merkezi'nden Psikolojik Danışman Belgin Temur, anne-babalara "doğru" Bebek Bakıcı secimini yapabilmeleri ve cocuğun Bebek Bakıcıya "alışma" surecini kolaylaştırabilmeleri icin oneriler verdi.
Bebeklik doneminde Bebek Bakıcı ihtiyacı
Bebeklerin ozellikle ilk yılda anne ile yoğun bir şekilde birlikte olmasının ve beslenme, temizlik, sevgi ve ilgi gibi ihtiyaclarının anne tarafından karşılanmasının onemi biliniyor. Ancak calışan annelerin genellikle bu kadar zaman işten ayrı kalmaları mumkun olamıyor.
Bu durumda daha erken donemlerde bir bakıcı ihtiyacı doğuyor. Bebeğin en onemli ihtiyacı ise; kendisiyle duzenli ve surekli olarak ilgilenebilecek ve ilişki kurabileceği, bakım verecek bir kişidir. Kendisini ve dış dunyayı algılamasını bu ilişki uzerinden yapılandırır. Bu nedenle eğer bebek bir şekilde bakıcıya bırakılacak ise doğumundan itibaren annesinin yanı sıra bu bakıcının da bulunması onunla da ilişki kurması onemlidir.
Başlangıcta cocuk daha yoğun olarak annenin gozetiminde ve anne ile ilişkide olmalı, ancak bakıcı da cocuğun bazı ihtiyaclarını karşılamada anneye yardımcı olmalı, cocukla aynı ortamda bulunmalı, kendisini tanımasını sağlamalı ve bebeği de yakından tanımalıdır.
İyi bir Bebek Bakıcı ne gibi ozelliklere sahip olmalı?
Bebek bakıcısının oncelikle sakin, huzurlu, sabırlı, dikkatli, sevecen, hayat dolu, işini ve cocukları cok seven, durust birisi olması ve kalıcılığı onemlidir. Eğitimli olmak sanılanın aksine belirtilen ozelliklerden daha sonra gelen bir ozelliktir. Cunku sabırlı, bebeği gercekten sevebilecek, şefkatli bir Bebek Bakıcı zaten doğru yonlendirmelerle bebeğiniz icin en uygun oğrenme ortamını sağlayacaktır. Ozellikle bebeklik doneminde sevecen-sıcak bir ilişki, bebeğin en onemli ihtiyacıdır.
Zaman zaman daha eğitimli Bebek Bakıcılar tercih edilir ve bu kişiler cocukların zihinsel becerilerini geliştirir, onları eğitimin yanı sıra oğretim vermek konusunda da gorevlendirir. Oysa ilk 3 yılda cocuğa uygun, doğal bir oğrenme ortamı yaratmak yeterlidir. Cocuk zaten doğal olarak yeteneklerini geliştirecektir. Cevre koşullarının uygun bir şekilde oluşturulması, yeterli oyun malzemesinin sunulması, cocuğun cevreyi keşfetmesine izin verilmesi, keşif cabaları sırasında engelleyici olunmaması ve sabırlı davranılması, onu tehlikelerden korumak ve kendisine/cevreye zarar vermesine engel olmak icin yumuşak yontemler kullanılması onemlidir.
Bu koşullarda cocuklar zaten gelişim basamaklarını rahatca gecebilir. Cocukların oğrenme ve akademik beceriler konusunda erken ve aşırı uyarılmaları ve boyle bir erken oğrenme ortamına maruz bırakılmaları, akademik gelişimlerini hızlandırır, ancak sosyal yonden zorluklar yaşayabilmelerine neden olabilir. Yuva yaşları geldiğinde teke tek ilişki icinde sadece akademik yonleri gelişmiş olan cocuklar ciddi uyum problemleri geliştirebilmektedir.
Guvenilir olup olmadığını anlamak icin...
Kişilere guven duymak, kısa bir goruşme ile oluşabilecek bir şey değildir. Ozellikle de bir bebeğin emanet edileceği fikri, anne-babalara cok urkutucu gelir. Haklılık payı cok yuksek olan bu kaygıyı ortadan kaldırmanın bilinen yolu referanstır. Bunun yanı sıra, goruşme sırasında kişinin kendi yaşantısına ait bilgiler ipucu oluşturabilir. Kendisinin acil durumlarda ve stres karşısında nasıl tepki verdiği, kızdığında ne yaptığı, nicin boyle bir işi istiyor olduğu, daha ne kadar bu işi yapmayı duşunduğu, tahammulunun sınırları, kendi cocukları varsa onlarla ilişkileri (onları nasıl tanımladığı), onları buyuturken yaşadığı guclukleri nasıl atlattığı, kendi eşi ile ilişkisini nasıl tanımladığı ve yaşamı nasıl algıladığı onemli olabilir.
Tabii ses tonu, sizinle ilişki kurma bicimi (Goz teması kuruyor mu? Guler yuzlu mu? Sevincli mi?) de onemlidir. Ayrıca bebekle ilk temasında nasıl tepki verdiği, ona sıcak yaklaşabilmesi anne-babalar icin ipucu olabilir.
Bebek Bakıcının yaşı ne kadar onemlidir?
Yine kucuk bebekler duşunulduğunde cok kucuk bir bakıcıdansa en az 20'li yaşlarında, kendi kişilik gelişimini tamamlamış ve enerjisini işine yoneltebilecek biri olması onemli. Tabii enerjinin surdurulebilmesi acısından kişinin dinc ve enerjik yaşlarında olması goz onunde bulundurulmalı. Ust sınırı belirlerken de yaşlılık kişiden kişiye değişmekle birlikte, bu enerjiyi surdurebilecek yaşta olduğuna ikna olabileceğiniz yaşta olması tercih edilmelidir.
Sık Bebek Bakıcı değişimi cocuğu etkiler mi?
Bağlanmanın onemi duşunulduğunde, cocuğa en cok zarar verebilecek şeylerden biri de sık Bebek Bakıcı değiştirmektir. Ozellikle kucuk bebeklik donemlerinde anne-babalar cocuğun bu değişimin farkında olmadıklarını ve dolayısıyla etkilenmediklerini duşunurler. Oysa ilişki sureklilik arz eden bir konudur ve cocuğun bu surekliliğe ihtiyacı vardır.
Hayatına giren ve bir sure sonra kaybolan bir kişi, cocukta temel guveni etkileyen ve yaşamı guvenilmez hissettiren bir unsur olabilir. Bu nedenle eğer mumkunse ozellikle de cocuğun uzun sureli birlikte olduğu bir bakıcı ayrılınca, onunla sonradan da belli aralıklarla goruşmesi sağlanmalıdır.
Bebek Bakıcıya alışmasını nasıl sağlayacaksınız?
Cocukların kişilere, ozellikle de yakın ilişkide olacakları kişilere alışmaları kolay ve hızlı olmaz. Bu nedenle de birdenbire gelen ve "Artık seninle ilgilenecek kişi bu!" denilen kişileri hemen kabullenmeleri pek mumkun değildir. Bu kişilerin tamamen cocukla/bebekle yalnız kalmadan once bir sure o evin icinde anne ile birlikte bulunmaları onemlidir.
Cocuğun kişilik ozelliğine gore de yavaş yavaş cocukla ilişkiye girmeleri, cocukların onu kendi dunyasına kabul etmesi icin beklemeli ve sabırlı olmalıdırlar. Ozellikle sık bakıcı değiştiren ailelerde cocuklar, gelen bakıcının da nasıl olsa kısa bir sure sonra ayrılacağını var sayarak onunla ilişki kurmazlar ve bağlanmaya karşı direnc geliştirirler.
Bu, aslında yeniden kaybetme korkusunun bir ifadesidir. Bu nedenle de boyle bir durumda bu kişiyi kabul etmeleri daha uzun zaman alır. Kişinin tutarlı olarak cocukla olumlu ilişkiyi devam ettirmesi, onun kabulunu de kolaylaştıracaktır.
Cocuk Bebek Bakıcıya kotu davranırsa...
Cocuğun Bebek Bakıcıya gosterdiği tepki, genellikle annesinin kendinden uzaklaşmasına tepki olarak ortaya cıkar. Cocuk, sanki Bebek Bakıcıyı kabul ederse anneyi daha fazla kaybedecektir. Anne eve daha gec gelecektir, anne ile daha az vakit gecirecektir. Burada annenin cocukla iyi bir ilişki icinde olması, cocukla duzenli, ozel zaman gecirmesi bu problemin cozulmesini sağlayabilir.
Bazen cocuklar anne-babalarının davranış bicimlerini taklit ederler. Anne-babanın Bebek Bakıcıya olumsuz bir tavrı varsa, sert ve eleştiren bir tutum icindeyse cocuklar da aynı tutum icinde olabilirler. Bu durumda sizin Bebek Bakıcı ile daha olumlu bir ilişki icine girmeniz cozum olabilir. Cocukların tum olumsuz tepkilerinin nedeninin olumsuz başka bir duygu olduğu unutulmamalı ve bu duygu anlaşılmaya calışılmalıdır.
Bebek Bakıcıyı denetlemenin en uygun yolları
Birkac ay boyunca aynı evi paylaştığınız, tepkilerini ve ilişki kurma bicimini gozlemlediğiniz bir kişi, "guvenilir" ya da "guvenilir olmama" konusunda mutlaka bir ipucu verir. Ayrıca cocuğunuzu iyi tanıyorsanız, Bebek Bakıcı ile ilişkilerinde olan biteni anlamanız oldukca kolay olacaktır. Denetlemekten kast edilen cocukla sağlıklı ve ozenli bir ilişki icinde olması ise; cocuktaki değişikliklerden ilişkiye dair olumsuzluklar fark edilebilir.
Bunun dışında guveninizi kazanan bir bakıcının sonrasında denetlenmesine de gerek olmayacaktır. Unutulmamalıdır ki hic kimse sizin tam istediğiniz gibi olmayacaktır. Cocuk bir Bebek Bakıcıya emanet edildiğinde, kişiliğinin gelişimi sırasında onun etkisinin olması, sizden farklı birinin etkisi altında buyumesi vazgecilmezdir.
Bu nedenle sizin icin en onemli ozelliklerin ne olduğunu belirleyip, bu ozellikleri en cok karşılayan birini bulmalı ve bunun dışındaki farklılıklara da goz yummalısınız. Bu durum, anneanne veya babaanne tarafından bakılan cocuklar icin de gecerlidir. Bu konuda onceliklerin belirlenmesi esas olmalıdır.
"Bebek Bakıcıya bağlanmasında sakınca yok!"
Bebek Bakıcının, cocuğun hayatında ozellikle uzun sureli yer almasının onemli olduğunu ve cocuğun Bebek Bakıcıya bağlanmasında bir sakınca olmadığını soyleyen Psikolojik Danışman Belgin Temur, sozlerine şoyle devam ediyor: "Cunku cocuğun en onemli ihtiyacı bağlanmaktır. Kendisine bakım veren kişiye bağlanmadan, daha sonraki bağımsızlık aşamasına gelemez. Bakıcıyla buyutulmek zorunda olan cocuklar, ister istemez bakıcıları ile kacınılmaz bir bağ oluştururlar ve bu bağ sayesinde kendilerini guvende, mutlu ve huzurlu hissederler. Bu bağ olmadan zaten cocuğun bu bakımdan yararlanması ve psikolojik gelişimini tamamlaması mumkun değildir."
__________________