Psikiyatrist Dr. Tanju Surmeli, uykusuz gecen zamanın kadın sağlığına etkilerini anlatarak bizleri aydınlatıyor…
Uyku yanlızca gunluk hayatımızdan yaratılan bir zaman aralığı değil, aktif olarak hergun fiziksel ve akıl sağlığımızı yenilemek icin diet ve eksersiz kadar gereklidir. Amerikalıların 100 milyondan fazlası uykusunu iyi ve kaliteli alamadığından bahsetmektedir, bu neredeyse Amerikanın yarısıdır. Coğu insan icin 7-9 saat uyku gerekliliği olduğu halde 30 yaş ustu calışan kadınların genelde 6 saat 45 dakika uyudukları biliniyor. Kadınlar erkeklerden daha cok uykusuzluk cekiyorlar. Ozellikle adet, menopoz ve doğum sonrası sendromlar da artıyor.
Uyku ve uyanıklığın 84 hastalığı gunluk hayatımızın kalitesini bozuyor ve sağlıklı yaşamı azaltıyor. Bunlar trafik ve endustriyel kazalara neden olarak toplumu tehlikeye sokabiliyor. Bu hastalıklar,
Uykuya dalmakta zorluk, tum gece huzursuz uyumak, derin uykuda olamamakUykuda konuşmak, bağırmak, cok hareketli olmak, uyurgezerlik, gece kalkıp yiyecek atıştırmak (Bir calışma yuzde 66 sının kadın olduğunu soyluyor. Uyurgezerlikde de bu durum gorulebiliyor ve bazen kullanılan ilaclar (antidepresantlar, hipnotik gruptan uyku ilacları, huzursuz bacak tedavisinde kullanılan ilaclar) buna neden olabiliyor.Horlamak, uykuda diş sıkma veya diş gıcırdatma, kÂbusUyku apnesi (nefes almada kesilme) 50 yaş ve ustu kadınlarda gorulebiliyor. 65 yaş ustunde yuzde 25 oranında rastlanıyor. Normal kilodan fazlası buna en cok katkı yapan nedenlerden biri. Bir başka nedeni progesteron azalması gibi hormonal değişiklikler.Gece teroru (karabasan); uyku sırasında daha cok cığlık atma tarzında gorulen ve sonradan anımsanmayan donemlerle karakterize bir uyku bozukluğuGece ağrılarından kadınlar erkeklerden daha cok şikÂyet ediyorlar. Migren, kas kasılma baş ağrısı, romatoid artrit, artrit bunun en cok rastlanan nedenleri.
Huzursuz bacak sendromu (Uykuda bacakları hareket ettirerek huzursuzluk oluşmasını azaltmaya calışmak. Kadınların yuzde 18’inde goruluyor ve bunların yuzde 80’ininde eşleride aynı yatakda yatarken huzursuz olduklarını rapor ediyor.
Erken saatte uyanmak, sabah kalkmakta zorlanmak, dinc ve uykuyu almış olarak uyanamamakGune enerjisi duşuk başlamak, baş ağrısı ile uyanmak, gergin uyanmak, takıntılı duşuncelerle uyanmak gibi şikÂyetlere neden olabildiği gibi olumle de sonuclanabiliyor.
UYKU BOZULURSA
• Gunduz uyuma isteği, dikkat eksikliği, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, karar verme mekanizmalarında bozulma
• Hayattan zevk almamak, anksiyete, kalp atışında hızlanma, vucut ısısında duşme
• Buyume hormonu salınımında ve immun sistemde bozulma ortaya cıkabiliyor.
Uyku duzeninden sorumlu sirkadiyen ritim uykuyu ayarlayan merkez hipotalamus ve melatonin ureten pineal gland ile birlikte duzenlenir. Uykuda buyume hormonu salınımı ve hafıza konsolidasyonu (pekinleştirmesi) gercekleşir.
Japonya’da 6 saatten az uyuyan 40 ile 79 yaş arasında 24.000 kadın ile yapılan 8 yıllık takipli calışmada, uykuda salınan Melatonin hormonunun azalmasına bağlı estrojen hormonu salınımı artarak kadınlarda Meme kanseri yapma riski yuzde 60 arttığı bulundu. Gece lambasında ışık olarak kullanılması gereken tek renk kırmızıdır. Yapılan calışmalarda bir tek kırmızı ışık gece melatonin uretimini etkilemiyor, diğer ışıklar uretimi durduruyor. Hatta her 2 saatte bir, 1 dakikalık beyaz ışığa maruz kalan deneklerde melatonin uretiminde yuzde 65 azalma gorulmuş.
Sirkadiyen ritim olumsuz etkileyen faktorler
– Alarm saati
– Işık (kırmızı haric)
– Yemek zamanı
– Kafeinli icecekler
– Cok sigara icme
– Cok soğuk hava
– Yatak odasında TV, Bilgisayar olması
Yatak odasının renkleri yeşil, lila ve acık mor tonları olabilir (yatak odası takımı veya duvar rengi), uykuya rahat gecmeyi sağlar. Kadınların makyajlarını yatmadan once mutlaka temizlemeleri ciltlerinde bir reaksiyon olmaması icin onemlidir.
Tedavisinde Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi’nin de onerdiği uyku ve ağrılarda oldukca etkili Biofeedback yontemi, relaksasyon teknikleri ve kognitif terapi kullanılabilir. Tekrar uyku sirkadian ritmin geri donmesinin bozulmaması icin hipnotik ilaclar maksimum bir ay kullanılabilir. Uzun sure kullanımının depresyon ve bazı kanserlere neden olduğu bircok calışmada gosterildi. 10.529 Hipnotik ilac kullanan uyku bozukluğu olanla 23.674 normal insan karşılaştırıldığında hipnotiklerin olumu arttırdığı tespit edildi. Bunların icinde yuksek doz hipnotik verilenlerde yuzde 35 kanser gorulme arttığı goruldu. Hipnotik ilac calışmalarında melanoma olmayan (bazal hucre) deri kanserleri, yumurtalık kanseri, akciğer kanseri, bobrek ve tiroid gibi kanserler gorulmuş. Plasebo grupta kanser gorulmemiş.
kaynak
Uyku yanlızca gunluk hayatımızdan yaratılan bir zaman aralığı değil, aktif olarak hergun fiziksel ve akıl sağlığımızı yenilemek icin diet ve eksersiz kadar gereklidir. Amerikalıların 100 milyondan fazlası uykusunu iyi ve kaliteli alamadığından bahsetmektedir, bu neredeyse Amerikanın yarısıdır. Coğu insan icin 7-9 saat uyku gerekliliği olduğu halde 30 yaş ustu calışan kadınların genelde 6 saat 45 dakika uyudukları biliniyor. Kadınlar erkeklerden daha cok uykusuzluk cekiyorlar. Ozellikle adet, menopoz ve doğum sonrası sendromlar da artıyor.
Uyku ve uyanıklığın 84 hastalığı gunluk hayatımızın kalitesini bozuyor ve sağlıklı yaşamı azaltıyor. Bunlar trafik ve endustriyel kazalara neden olarak toplumu tehlikeye sokabiliyor. Bu hastalıklar,
Uykuya dalmakta zorluk, tum gece huzursuz uyumak, derin uykuda olamamakUykuda konuşmak, bağırmak, cok hareketli olmak, uyurgezerlik, gece kalkıp yiyecek atıştırmak (Bir calışma yuzde 66 sının kadın olduğunu soyluyor. Uyurgezerlikde de bu durum gorulebiliyor ve bazen kullanılan ilaclar (antidepresantlar, hipnotik gruptan uyku ilacları, huzursuz bacak tedavisinde kullanılan ilaclar) buna neden olabiliyor.Horlamak, uykuda diş sıkma veya diş gıcırdatma, kÂbusUyku apnesi (nefes almada kesilme) 50 yaş ve ustu kadınlarda gorulebiliyor. 65 yaş ustunde yuzde 25 oranında rastlanıyor. Normal kilodan fazlası buna en cok katkı yapan nedenlerden biri. Bir başka nedeni progesteron azalması gibi hormonal değişiklikler.Gece teroru (karabasan); uyku sırasında daha cok cığlık atma tarzında gorulen ve sonradan anımsanmayan donemlerle karakterize bir uyku bozukluğuGece ağrılarından kadınlar erkeklerden daha cok şikÂyet ediyorlar. Migren, kas kasılma baş ağrısı, romatoid artrit, artrit bunun en cok rastlanan nedenleri.
Huzursuz bacak sendromu (Uykuda bacakları hareket ettirerek huzursuzluk oluşmasını azaltmaya calışmak. Kadınların yuzde 18’inde goruluyor ve bunların yuzde 80’ininde eşleride aynı yatakda yatarken huzursuz olduklarını rapor ediyor.
Erken saatte uyanmak, sabah kalkmakta zorlanmak, dinc ve uykuyu almış olarak uyanamamakGune enerjisi duşuk başlamak, baş ağrısı ile uyanmak, gergin uyanmak, takıntılı duşuncelerle uyanmak gibi şikÂyetlere neden olabildiği gibi olumle de sonuclanabiliyor.
UYKU BOZULURSA
• Gunduz uyuma isteği, dikkat eksikliği, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, karar verme mekanizmalarında bozulma
• Hayattan zevk almamak, anksiyete, kalp atışında hızlanma, vucut ısısında duşme
• Buyume hormonu salınımında ve immun sistemde bozulma ortaya cıkabiliyor.
Uyku duzeninden sorumlu sirkadiyen ritim uykuyu ayarlayan merkez hipotalamus ve melatonin ureten pineal gland ile birlikte duzenlenir. Uykuda buyume hormonu salınımı ve hafıza konsolidasyonu (pekinleştirmesi) gercekleşir.
Japonya’da 6 saatten az uyuyan 40 ile 79 yaş arasında 24.000 kadın ile yapılan 8 yıllık takipli calışmada, uykuda salınan Melatonin hormonunun azalmasına bağlı estrojen hormonu salınımı artarak kadınlarda Meme kanseri yapma riski yuzde 60 arttığı bulundu. Gece lambasında ışık olarak kullanılması gereken tek renk kırmızıdır. Yapılan calışmalarda bir tek kırmızı ışık gece melatonin uretimini etkilemiyor, diğer ışıklar uretimi durduruyor. Hatta her 2 saatte bir, 1 dakikalık beyaz ışığa maruz kalan deneklerde melatonin uretiminde yuzde 65 azalma gorulmuş.
Sirkadiyen ritim olumsuz etkileyen faktorler
– Alarm saati
– Işık (kırmızı haric)
– Yemek zamanı
– Kafeinli icecekler
– Cok sigara icme
– Cok soğuk hava
– Yatak odasında TV, Bilgisayar olması
Yatak odasının renkleri yeşil, lila ve acık mor tonları olabilir (yatak odası takımı veya duvar rengi), uykuya rahat gecmeyi sağlar. Kadınların makyajlarını yatmadan once mutlaka temizlemeleri ciltlerinde bir reaksiyon olmaması icin onemlidir.
Tedavisinde Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi’nin de onerdiği uyku ve ağrılarda oldukca etkili Biofeedback yontemi, relaksasyon teknikleri ve kognitif terapi kullanılabilir. Tekrar uyku sirkadian ritmin geri donmesinin bozulmaması icin hipnotik ilaclar maksimum bir ay kullanılabilir. Uzun sure kullanımının depresyon ve bazı kanserlere neden olduğu bircok calışmada gosterildi. 10.529 Hipnotik ilac kullanan uyku bozukluğu olanla 23.674 normal insan karşılaştırıldığında hipnotiklerin olumu arttırdığı tespit edildi. Bunların icinde yuksek doz hipnotik verilenlerde yuzde 35 kanser gorulme arttığı goruldu. Hipnotik ilac calışmalarında melanoma olmayan (bazal hucre) deri kanserleri, yumurtalık kanseri, akciğer kanseri, bobrek ve tiroid gibi kanserler gorulmuş. Plasebo grupta kanser gorulmemiş.
kaynak
__________________