Mezhebler Arasında Goruş Ayrılıkları Olması Nereden Kaynaklanmaktadır?

Bu ayrılıklar, ceşitli sebeblerden ileri gelir. Kur'an'da hukum ifade eden Âyetleri (ki bunlara, nass denir) anlayış, herkes icin başka başka olabilir. Zira nassların, usûl-i fıkıhta beyan edildiği uzere, pek cok kısımları vardır: Hafî, mucmel, sarîh, kinÂye, mecaz, hakikat, mutlak - mukayyed, hÂs - Âmm gibi. Bu yuzden muctehidlerin aynı nassı anlayışları farklı farklı olmaktadır.

Ayrıca, hadîslerin de nevileri, ceşitleri vardır. MutevÂtir, meşhûr, haber-i vÂhid, mursel, muttasıl, munkatı' gibi.

Bu hadîsleri delîl olarak kullanma konusunda da muctehidler ihtilÂf etmişlerdir. Bunun neticesinde de farklı goruşler ortaya cıkmıştır. Mesel Hanefîler hadîsler konusunda titiz davranır. Haber-i vÂhidi (Tek sahÂbenin rivÂyet ettiği hadîsi) delil olarak kabûl etmezler. ŞÃ‚fiîler ise, haber-i vÂhidi kabûl eder ve onu KıyÂs'a tercih ederler. Hanefîler mursel hadîsi alır, ŞÃ‚fiîler almazlar.

İşte bu gibi delillerdeki ihtilÂf ve kabûl edilen delilleri de farklı anlayış, muctehidlerin aynı mes'elede farklı hukumler vermelerine sebeb olmuştur.

Fetva verilen beldenin orf ve Âdetleri de, muctehidlerin yaptıkları ictihadlara te'sir etmiştir.

Muctehidler Arasında Goruş Ayrılıkları Olmasının Mahzûru Var mıdır?
Hayır, bil'akis bu ihtilÂflar, ummet icin rahmet olmuştur.

Herhangi bir mes'ele hususunda bir mezhebde zorlukla karşılaşınca, zaruret halinde, o mes'ele başka bir mezhebin kolaylık ifade eden hukmu ile halledilme yoluna gidilmiştir. Boylece mezheblerin varlığı ummet icin kolaylık ve genişliğe vesile olmuştur.

"Ummetimin ihtilÂfında rahmet vardır" meÂlindeki hadîs-i şerîfin ifade etmek istediği mÂn da bu olsa gerektir.

Mezheblere Ne Luzum Var? Herkes Kendisi Kur'an'ı ve Hadîsi Okuyup Hukum Cıkaramaz mı?
Musluman olan her ferdin, dinî mes'eleleri ve hukumleri doğrudan doğruya Kur'an ve Sunnetlerden oğrenmesi mumkun değildir. Bunu, ancak muctehidlik pÂyesine erişmiş, salÂhiyetli İslÂm Âlimleri yapabilir. Geriye kalan Musluman halka, o buyuk din Âlimlerinin îzah ve goruşlerini anlamak ve benimsemek, onların yolundan gitmek duşer. İlÂcların ham maddesi bitkiler, otlar, madenler vs. olduğu halde, nasıl herkes ondan ilÂc yapamıyor, bu iş icin ayrıca eczacılık tahsili gerekiyorsa, dinî mes'elelerde temel kaynak Kur'an ve Sunnet olduğu halde, ondan hukum cıkarmak işini de sıradan her Musluman yapamaz; ancak muctehidlik seviyesine ulaşmış Âlimler yapabilir. Herkesin dinî kaynaklardan hukum cıkarmağa ilmi, bilgisi, aklı, idrÂk seviyesi, basiret ve feraseti yetmez.