Hz Suleyman Kimdir
Hz suleyman hayatı kısa
Hz Suleyman Kimdir
hz Suleyman Peygamber


İbranice Şlomo (Salomon). Hz. Davud'un oğlu, O'ndan hemen sonra İsrail oğullarının peygamberi "akl-ı selim" ve "nazik" manalarına gelen "selim"in eş anlamlısı. Kitab-ı Mukaddes'e gore Hz. Suleyman, İsrailoğullarının icraatlar yapmış buyuk peygamber ve hukumdardır. Kur'an-ı Kerim, Hz. Suleyman'ın bir İsrailoğulları peygamberi olduğunu acıklarken; Hıristiyanların mukaddes kitabı İncile gore O, bir İsrail kralıdır. Devrinin en onemli hadisesi, Ken'anlıların kesin olarak itaat altına alınmasıdır. Bundan ayrı olarak Hz. Suleyman memleketini 12 eyalete ayırarak her birine birer vali tayin etmiş; boylece ulkenin daha iyi idaresini sağlamıştır. 12 eyalet olmasının sebebi her bolgeye yılda bir ay devlete karşı mukellefiyetler koymasındandır.
Hz. Suleyman, saltanatlı ve azametli bir peygamberdir. O'nun krallığı bu gunku Filistin, Urdun'un tamamı ve Suriye'nin bir kısmım icine almakta idi. Hz. Suleyman'ın eserleri arasında, memleketin savunması icin inşa ettirdiklerini ilk sırada saymak lazımdır. Asker sevki icin secilen kilit noktalarda yaptırılan istihkamlar bu bakımdan cok onemlidir. Hz. Suleyman'ın en muhim eseri, Siyon dağı'na inşa ettirdiği Mabed'tir. Babası Hz. Davud zamanında aynı yerde yalnız bir cadır vardı ve bu cadıra Tabutul-ahd (Ahid sandığı) konulmuştu. Suleyman Mabedi veya sadece Mabed denilen yapının bugun temel duvarlarından bir bolumu kalmıştır. Ağlama duvarı olarak isimlendirilen kısım da bu temeldir. Suleyman Mabed'i, Yahudi, Hıristiyan ve Muslumanlarca mukaddes sayılmaktadır. Hz. Suleyman, Sur kralı Hiram ve Mısır Firavunuyla dostluk kurduğu icin, her iki ulke ile ticari ve kulturel munasebetlere girişmiştir. Boylece yabancı kultur ve muesseseler İsrailoğulları arasına da girmeğe başlamıştır. Nitekim o tarihten sonra Kudus'te hem yabancı mallar satılmaya başlanmış; hem de yabancı hukumdarlar Hz. Suleyman'ı ziyarete gelmişlerdir. Bu konuyu vurgulayan Kitab-ı Mukaddes (Tevrat, l. Krallar, X, 22). Hz. Suleyman'ın buyuk bir deniz ticaret filosu kurduğunu zikreder. İsrailoğulları Hz. Suleyman zamanında sosyal ve medenî acıdan en ust duzeyde bir gelişme sergilemişlerdir. Tarihciler Hz. Suleyman'ı alim, imarcı ve saltanat seven bir kişi olarak tasvir eder (A. Refik, Tarih-i Umumi, İstanbul 1328, l, 266). Hz. Suleyman, babasından devraldığı buyuk devleti daha da guclendirerek, idaresi altındaki butun toprakları askerî acıdan kontrol altına almayı başarmıştır.
Hz. Suleyman'ın hayatı ve faaliyetleriyle ilgili bilgileri daha cok Tevrat ve Kur'an'da bulmaktayız. Kur'an-ı Kerim dışındaki kaynaklarda O'nun hayatı hakkında efsanevi nakillere rastlanmaktadır. Gercek bilgilerle bu esatirî nakilleri birbirinden ayırmak oldukca zordur. Hz. Suleyman, tahta cıkar cıkmaz oncelikle kendisine karşı olanları etkisiz hale getirmiş; yakın dostları ve guvendiği kişilere askerî, idarî ve dinî gorevler vermiştir. Hz. Suleyman'ın kurduğu devletin temeli daha ziyade ticarete dayanmaktadır. Bundan dolayıdır ki, cevresindeki devletlerden bazıları O'nunla ticaret ortaklıkları kurmuşlardır. Hz. Suleyman ozellikle başkent Kudus icin buyuk capta harcamalara girişmiş; burada bir sur, Millo adı verilen bir bina ve meşhur Kudus Mabedi'ni yaptırmıştır. Bu Mabet zamanla Yahudiliğin ve ilk donem Hıristiyanlığının tek dinî merkezi durumuna gelerek, fiziki yapısının otesinde bir onem kazanmıştır. Diğer taraftan Hz. Suleyman zamanında gelişen milletler arası ticaret ağı, İsrailoğulları arasında fikrî ve dini acıdan evrensellik anlayışının doğmasını sağlamıştır (Bertholet, Worterbuch der Religionen, Stuttgart 1962, s, 482).
Hz. Suleyman'ın hakîm ve şair yonu de meşhurdur. Kitab-ı Mukaddes (Tevrat)'de 31 babtan meydana gelen Suleyman'ın Meselleri'nin O'na ait olduğu Yahudi kaynaklarında zikredilir. Bu bolumde Hz. Suleyman'ın hikmetli sozlerinden ornekler bulunmaktadır: "Rab korkusu bilginin başlangıcıdır"; "Sefihler ise hikmet ve terbiyeyi hor gorurler" (l. bab, 7. cumle). Bunun yanı sıra, yine Kitab-ı Mukaddes (Tevrat)'de 8 babtan meydana gelen ve O'nun yazdığı iddia edilen Neşidelerin Neşidesi bolumunde, bir peygambere hic de yakışmayacak aşk ve harem hayatından bahseden cumleler vardır. Bunlar da Tevrat'ın tahrife uğradığını acık secik gostermektedir. Neşidelerin Neşidesi baştan sona okununca bu cumlelerin bir peygamber ağzından cıkmayacağını dindar yahudiler dahi kolayca kabul edebilir. Saydıklarımızdan ayrı olarak Yahudi mezheplerinden Ferisiliği desteklemek icin Suleyman'ın Mezmurları adıyla uydurulmuş 18 Mezmur daha vardır. Bunlar Tevrat'a alınmamıştır. Tevrat'taki Mezmurlar O'nun babası Hz. Davud'undur.
Hıristiyan literaturunde Hz. İsa'nın "Davud oğlu" diye anılması, O'nun yalnızca Hz. Davud neslinden geldiğini belirtmek icin değildir. Hz. İsa'nın aynı zamanda, Hz. Suleyman gibi insanlar ve cinlere hukmeden gercek bir "Davud oğlu Suleyman" olduğunu vurgulamak icindir (Ana Brit. XX, 169). Arap tarihcileri Hz. Suleyman'ın ihtişamlı şahsiyetini, O'nun sihir ve kehanetteki fevkalade ustunluklerini, en karmaşık problemleri keskin zekasıyla cozuşunu vb. fetanetini anlatmak icin mustakil eserler yazmışlardır. Kur'an-ı Kerim ve İslam kaynaklarının Hz. Suleyman hakkında verdiği bilgiler Divan edebiyatına da ilham kaynağı olmuştur. Suleyman name ve Kitab-ı Suleyman, O'nun dini destanî hayatını konu edinen değerli eserlerden sadece ikisidir.
Arap ve Suryani yazılarının icadını Hz. Suleyman'a isnat edenler bulunduğu gibi; Arapca bir cok sihir kitabını O'nun yazdığını iddia edenler de vardır. Hz. Suleyman'la ilgili efsanelerdeki İran tesiri, O'nun Cemşid'le mukayese edilmesine zemin hazırlamıştır (J. Walker, XI,174). Hz. Suleyman'ın mezarı belli değildir. Ancak Kubbetu's-sahra (Kudus) veya Taberiye golu yakınında bulunduğunu bazı eserler zikretmektedir.
Hz. Suleyman'la ilgili en sağlam bilgiler şuphesiz Kur'an-ı Kerim'de mevcuttur. Kur'an'da, Hz. Suleyman'ın ismi cok gecer. Kur'an O'ndan Allah'ın gercek bir resulu, bir nebi ve peygamberlerin bir numunesi olarak soz ederken, kendisine has meziyetlerini de acıklar. Cenab-ı Hakk'ın zaman ve şartlar gereği her peygamberine ihsan ettiği mucizelerden farklı olarak Hz. Suleyman'a da verdiği bir takım mucizeleri vardır. Kur'an, oncelikle Hz. Suleyman'ın asla kafir olmadığını (el-Bakara, 2/102) vurgulamakta ve Allah'ın O'na vahyettiğini acıklamaktadır (en-Nisa, 4/163). Kur'an'ın bir diğer ayetinde (el-En'am, 6/84). Hz. Suleyman'ın hidayet ve nubuvvete kavuşturulduğu; adaleti tatbik konusunda babasını dahi gectiği (el-Enbiya, 21/78, 79); kendisine ilim verildiği (en-Neml, 27/15); kuşların dilini anladığı (en-Nemi, 27/16); cinlerden, insanlardan ve kuşlardan ordular topladığı (en-Neml, 27/17) bildirilmektedir. Hz. Suleyman'ın en onemli hizmetlerinden biri, Seba Melikesinin O'nun maiyyetinde Musluman oluşudur (en-Neml, 27/44). Ruzgarın Hz. Suleyman'ın emrine verildiği; erimiş bakır madenlerinin O'nun icin sel gibi akıtıldığı; cinlerden bir kısmının O'nun emrinde calıştığı (es-Sebe', 34/12) yine Kur'an'dan oğrendiğimiz hususlardır. Hz. Suleyman'ın daima Allah'a yoneldiğini (Sa'd, 38/30); imtihan edilmesi uzerine Rabbından bağışlanma dileğinde bulunduğunu ve kimsenin ulaşamayacağı bir hukumranlığı Rabbından istediğini (Sa'd, 38/34-35) Kur'an bize haber vermektedir. Kur'an-ı Kerim'den hayat hikayesini oldukca ayrıntılı bir şekilde oğrendiğimiz Hz. Suleymanın, ozellikle Tevrat ve Yahudi kaynaklarında farklı anlatılışı dikkat cekmektedir. Kur'an-ı Kerim Hz. Suleyman'ın buyuk saltanat ve guclerini buyulerle elde ettiği yolundaki Tevrat (l Krallar ve II. Krallar)'dan kaynaklanan isnadı şiddetle reddeder. Bir diğer husus da şudur: Hz. Davud ve oğlu Hz. Suleyman, bir kavmin cobansız kalan surusunun geceleyin başkasına ait bir arazide yayılması uzerine, ortaya cıkan zararla ilgili olarak hukum vermek durumunda kalmışlardır. Bu meselede Hz. Suleyman'ın hukmu babasının verdiği hukumden daha isabetli olmuştur. Bu onemli hadiseye Kitab-ı Mukaddes ve Yahudi kaynakları yer vermediği halde; bu konuda da doyurucu bilgileri ancak Kur'an tefsirlerinden almaktayız.
Yine Kur'an-ı Kerim, Hz. Suleyman'ın cinlerden, insanlardan ve kuşlardan ordular topladığını (en-Neml, 27/17) acıkladığı halde, gerek Tevrat, gerekse İncil bu konuya hic temas etmemiştir. Kur'an dışında hadiseyi ayrıntılı bir şekilde ancak Talmud ve hahamlara ait rivayetler ele almıştır. Ayni şekilde Hz. Suleyman'a kuş ve hayvan dillerinin oğretilmiş olduğuna dair Kitab-ı Mukaddes'te bilgi bulunmamasına karşılık Kur'an-ı Kerim onemine binaen bu meselede bizleri bilgilendirmiştir. Biraz farklı olmakla beraber bu konuda İsrail kaynaklı eserlerde (Yahudi Ansk. XI, 439 vd.) bilgi bulunmaktadır.
Hz. Suleyman adının gectiği her yerde, Seba Melikesinin adı da hemen hatırlanmaktadır. Bilindiği gibi Yemen'deki Seba devleti, melike Belkıs tarafından idare edilmektedir. Belkıs'ın Musluman oluşu Hz. Suleyman'ın, Rahman ve Rahîm olan Allah'ın adıyla başlayan mektubuyla gercekleşmiştir. Hz. Suleyman'la Seba Melikesi arasında gecen kıssa Kur'an-ı Kerim (en-Neml, 27/20-44), Tevrat (II. Tarihler, IX,1-12) ve İncil (Matta, XII, 42; Luka, XI, 31)'de ceşitli şekillerde zikredilmiştir. Ancak bu kıssanın Yahudi şifahî rivayetlerinde gecen şekliyle Kur'an'daki anlatılışı arasında buyuk bir benzerlik tespit edilmektedir (Mevdudi, Tefhim, (Turk, cev.) İstanbul 1987, IV,103). Ancak Hz. Suleyman ile cağdaş olan Sebe kralicesinin Belkıs olup olmadığı değildir. Zira Milattan sonra 250'li yıllarda yaşayan ve adı Belkıs olan bir Himyeri Kralicesi bilinmektedir. Mufessirlerin yakın tarihte ismi bilinen Belkıs ile Hz. Suleyman'ın cağdaşı olup, ismi bilinmeyen kraliceyi barıştırmış oldukları gorulmektedir.