Yunus Aleyhisselam
Hz.Yunus
Hz.Yunus Hayatı


Musul yakınlarındaki Nineve (Ninova) ahÂlisine gonderilen peygamber. Babası Met adında bir zÂt olup sÂlih kimselerdendi. Yunus aleyhisselam kendisini balık yuttuğu icin Zinnûn ve SÂhib-i Hût adlarıyla da anılmıştır.

Yunus aleyhisselam, Asûr Devletinin başşehri ve onemli bir ticÂret merkezi olan Nineve şehrinde doğdu. Babası Met ve annesi, Allahu teÂlÂya dua edip, kendilerine bir erkek evlÂd ihsÂn etmesini dilediler. CenÂb-ı Hak onlara Yunusu ihsÂn etti. Ancak Yunus aleyhisselam ana rahmindeyken babası vefat etti. Annesi onun doğum ve cocukluğu sırasında bircok hÂrikulÂde, olağanustu haller gordu. Yunus aleyhisselam Ninevede buyudu. Kavmi icinde emin, yalan soylemeyen, yardım seven bir kişi olarak meşhur oldu.

Otuz yaşına gelince Nineve ahÂlisine peygamber olarak gonderildi. Putlara tapan Nineve halkını senelerce Allahu teÂlÂya îmÂn ve ibÂdet etmeye dÂvet etti. Kavmi ona îmÂn etmedikleri gibi bircok ez ve cefÂda bulundular. Onunla alay ettiler. Fakat Yunus aleyhisselam yılmadan ve umitsizliğe kapılmadan onları hak dîne dÂvet etti. Allahu teÂlÂnın azÂbıyla korkuttu. Fakat Nineve halkı, “Tek bir kişinin hatırı icin azap inip herkesi yok edecekse musÂde et bu azap gelsin. deyip alay ettiler.

Yunus aleyhisselam kavminin kufurde isrÂr etmesine uzulup onların arasından ayrıldı. Allahu teÂl ona vahyedip; “Kullarımın arasından ayrılmakta acele ettin. Geri don, kırk gun daha onları îmÂna cağır. buyurdu. Yunus aleyhisselam bu ilÂhi emir uzerine kavmine dondu ve onları hak dîne dÂvete devam etti. Otuz yedi gun aralarında kaldı. Kavmi yine inanmadı. Bunun uzerine Yunus aleyhisselam “O halde uc gune kadar başınıza gelecek azÂbı bekleyin. Bunun alÂmeti once benizleriniz sararacaktır. buyurdu ve ilÂhî bir emir gelmeden uzuntuyle aralarından ayrıldı.

Yunus aleyhisselamın haber verdiği gun gelince Ninevelilerin benizleri sarardı. Gokyuzu karardı. Şehri simsiyah bir duman kapladı. Herkesi korku ve telÂş sardı. Feryad ve figÂna başladılar. “Yunus aleyhisselam aramızda ise korkmayın, eğer gitmişse azÂb bizi helÂk edecektir. diye soyleştiler. O zaman Allahu teÂl kalplerine pişmanlık hissini verdi. Onlar tovbe etmek arzusu ile yaşlı sÂlih bir zÂta geldiler ve ne yapmaları gerektiğini sordular. O zÂt da henuz azÂbın gelmesine iki gun olduğunu ve tovbe etmelerini ve azÂbı kaldırması icin dua etmelerini tavsiye etti.

Bunun uzerine Nineve halkı şehrin yakınındaki bir yuksek tepeye cıkıp Allahu teÂlÂya ve Onun peygamberi Yunus aleyhisselama îmÂn ettiler. Allahu teÂlÂya dua edip azÂbı kaldırmasını niyaz ettiler. O zamana kadar yaptıkları her turlu kotuluk ve haksızlığa da tovbe ettiler. Hatt oyle oldu ki, evlerindeki başkasına Âit olan taşları sokup sÂhiplerine iÂde ettiler. Bunun uzerine Allahu teÂl tovbelerini kabul edip, azÂbı uzerlerinden kaldırdı. DuÂnın yapıldığı gun Cum olup, Aşûre gunuydu. Sonra sevinc icinde şehre donen Nineve halkı şehirde Yunus aleyhisselamı aramaya başladılar.

Yunus aleyhisselam da ayrılışından bir muddet sonra kavminin hallerini oğrenmek icin Nineveye yakın bir yere geldiğinde azÂbın rahmete tebdil olduğunu gordu. Fakat şehre girmedi. “Eğer şehre girersem beni yalancılıkla ithÂm ederler. diyerek sahra (col) tarafına yoneldi ve oradan uzaklaştı ve Dicle Nehri kenarına vardı. Fakat buraya Allahu teÂlÂdan emir almadan gelmişti. Dicle Nehri kenarındayken yolcularla dolu olan bir gemiye bindi. Gemi hareket edip kıyıdan uzaklaştı. Gemi bir muddet seyrettikten sonra durdu ve kımıldamaz oldu. Gemidekiler şaşırıp kaldılar. Ne kadar calıştılarsa da gemiyi bir turlu yurutemediler. Sonra da; “Aramızda bulunan bir suclu yuzunden gemi yurumuyor. diye aralarında soylendiler. Geminin batacağından endişe edip paniğe kapıldılar. Durumu uğursuzluk kabul edip: “Burada efendisinden kacan bir kul vardır. Kura atalım o meydana cıkar! diye soyleştiler.

O zamÂna kadar Âdetleri kura kime isÂbet ederse onu cez olarak denize atmaktı. Âdetleri gereği kura cektiler. Kura Yunus aleyhisselama cıktı. O zaman Yunus aleyhisselam bunun kendisi hakkında ilÂhi bir imtihan olduğunu kabul edip tevekkulle; “O Âsi kul benim! dedi. Gemidekiler Yunus aleyhisselama bakıp sÂlih bir kimse olduğunu anlayıp; “Bu zÂt koleye benzemiyor! diyerek yeniden kura cektiler. Kura yine hazret-i Yunusa isÂbet etti. Ucuncu def cekilen kura da Yunus aleyhisselama isÂbet etti. BÂzıları; “Şuphesiz bu kişinin sucu olmalı! dediler.

Yunus aleyhisselam yolcuları Allahu teÂlÂya îmÂn etmeye dÂvet etti. Fakat gemidekiler Yunus aleyhisselamı denize attılar. O an gece vaktiydi. Yunus aleyhisselamı bir balık yuttu. O zaman cenÂb-ı HÂk balığa emredip onu yaralamamasını, kemiklerini kırmamasını bildirdi. Balık bu hal uzere hazret-i Yunusu alıp denizin derinliklerinde kayboldu. Yunus aleyhisselam balığın karnında sağ, aklı başında ve şuûru yerindeydi. Balığın karanlık vucûdunda cok uzgun bir halde: “YÂ Rabbî! Emir ve hukum senindir. Fakat Nineveye donmeye ve kavmimi îmÂnlı bir şekilde gormeye umîdim sonsuzdur. Butun bunlara rağmen senin takdirin ne ise ona rÂzıyım. dedi.

O sırada bÂzı sesler işitti. “Bu nedir acabÂ? diye soylendi. Allahu teÂl ona balık karnında olduğunu vahyederek: “Ey Yunus! Bu sesler beni denizde zikreden canlıların sesleridir! buyurdu.

Yunus aleyhisselam balığın karnında dahi her zaman zikre devam ediyordu. Melekler onun sesini işitip Allahu teÂlÂya arz ettiler. Allahu teÂlÂ; “Bu kulum Yunusun sesidir. Bir hÂli sebebiyle onu denizde bir balığın karnında hapsettim. buyurdu. Yunus aleyhisselam, “L ilÂhe ill ente subhÂneke inni kuntu minezzÂlimîn (Senden başka hicbir ilÂh yoktur. Seni butun noksanlıklardan tenzih ederim. Gercekten ben haksızlık edenlerden oldum. (Enbiya sûresi 87) duasına devam etti. Bu duası ve tesbihi onun kurtuluşuna sebep oldu. Balığın karnında uc, yedi veya kırk gun kaldıktan sonra kurtuluşa erdi. Yunus aleyhisselam balığın karnından Muharrem ayının onuncu (Aşûre) gunu cıktı.

Balık onu cıkarıp sÂhile bıraktığında; Yunus aleyhisselam zayıflamış, bitkin, hasta bir durumda ve himÂyeye muhtÂctı. CenÂb-ı Hak ihsÂnıyla orada hazret-i Yunusu guneşin yakıcı sıcağından golgelendirerek geniş yapraklı, cabuk buyuyup yukselen bir ağac veya bitki bitirdi. Bu ağac sinek ve haşerÂtın zararını da onlemekteydi. CenÂb-ı Hak bir rivÂyette o bitkiden hazret-i Yunusa sut damlattı. Diğer bir rivÂyette dağ kecisini emrine verdi. İyice kuvvetleninceye kadar o dağ kecisi sabah akşam gelip hazret-i Yunusu emzirdi. Yunus aleyhisselam kendine gelince Allahu teÂlÂya şukredip ibÂdete başladı. Birgun kendisine golge veren ağacın kuruduğunu gorup uzuldu. Allahu teÂl ona vahy edip kavmine donmesini emir buyurdu ve kavminin tovbelerini kabûl ettiğini bildirmesini emretti.

Yunus aleyhisselam kavmine gitmek uzere yola cıkıp, Nineve şehri yakınlarına gelince gorduğu bir cobana kavminin durumunu sordu. Coban da; “Peygamberleri olan Yunus aleyhisselam onlara darılıp gittiğinden kendi başlarına kaldı. CenÂb-ı Hak onlara azÂb gonderdi. AzÂb bulutları başları uzerinde uc gun uc gece durdu. Fakat onlar bin bir pişmanlıkla ağlaştılar. Yunus aleyhisselamı aramalarına rağmen bir yerde bulamadılar. Neticede Allahu teÂl onları bağışladı. Uzerlerinden azÂbı kaldırdı. Şimdi yolları gozetip kendilerine emir ve yasakları oğretecek Yunus aleyhisselamın gelmesini bekliyorlar. dedi. Yunus aleyhisselam kendisinin bekledikleri kimse olduğunu ve gidip onlara haber vermesini istedi. Coban Nineveye gidip Yunus aleyhisselamın geldiğini haber verdi.

İlk anda Yunus aleyhisselamın geldiğine inanmayan Nineve halkı ağacın ve koyunun dile gelip, konuşması netîcesinde inandılar. Yunus aleyhisselamın bulunduğu tarafa gittiler. Yunus aleyhisselamı namaz kılarken buldular. Namazdan sonra onu hasretle kucaklayıp ozur dilediler. BerÂberce şehre donduler. Bundan sonra Yunus aleyhisselam onlara Allahu teÂlÂnın emir ve yasaklarını anlattı. Kavmi mesut ve iyilik uzere oldular. Yunus aleyhisselam seksen uc yaşında ibÂdet hÂlindeyken Ninevede vefat etti. VefÂt ettiği yer hakkında başka rivÂyetler de vardır.

Yunus aleyhisselamın mucizeleri

1. Yunus aleyhisselam, KurÂn-ı kerîmde bildirildiği uzere balığın karnında uc, yedi veya kırk gun yaşamıştır.

2. Yunus aleyhisselamın duası bereketiyle bulutlardan ateş cıkardı. Bir gun Nineve ahÂlisi kendisinden bulutlardan ateş cıkarılmasını istediklerinde dua etti ve bulutlardan ateş duşup memleketin bir bolgesindeki ağacları yaktı.

3. Yunus aleyhisselamın duası bereketiyle dağdan su cıkmıştır.

4. Yunus aleyhisselamın peygamberliğine bir keler şehÂdet etmişti. Nineveliler Yunus aleyhisselamdan mucize isteyince, Allahu teÂlÂnın emriyle dağa işÃ‚ret etti. Dağdan cıkan bir keler dile gelerek; “Ey insanlar! Biliniz ki, Yunus hak peygamberdir. Sizi Cennete, Rabbinizin mağfiretine dÂvet ediyor. dedi.

5. Yunus aleyhisselam Nineve hÂkimini îmÂna dÂvet etti. O zaman HÂkim; “Kapımda bulunan şu demir halka altın olursa îmÂn ederim. dedi. Yunus aleyhisselam Allahu teÂlÂnın emriyle elini kapının halkasına koydu. Demir halka altın hÂline geldi.

6. Yunus aleyhisselam odun olmadığı halde su ustunde ateş yakmıştır.

7. Yunus aleyhisselam, Davud aleyhisselam gibi guzel sesli olduğundan, tatlı sesi vahşî ve yırtıcı hayvanlara da tesir eder, onu dinlemek icin etrÂfında toplanırlardı.

Yunus aleyhisselamın hayÂtı ve başına gelen hÂdiseler hakkında Kuran-ı kerîmin SÂffat, NisÂ, Yunus, EnbiyÂ, Kalem, sûrelerinde haber verilmektedir. Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem de hadîs-i şerîfte buyurdu ki:
“Balığın karnındayken Yunusun (aleyhisselam) yaptığı dua; “L ilÂhe ill ente subhÂneke innî kuntu minez-zÂlimîn idi. Musluman bir kişi bu duayı her ne şey icin okursa, Allahu teÂl elbette onu kabul eder. Hicbir kula, Yunus bin MetÂdan (aleyhisselam) daha hayırlıyım, demek yakışmaz.