Unutulmaz Turk filmlerinin antika değerindeki afişleri, Turkiye’nin “Ulusal Hafızası” Milli Kutuphane’de korunuyor. Milli Kutuphane Başkanı Tuncel Acar ise son yıllarda film afişlerinin kendilerine gonderilmemesinden şikayetci oluyor.

Kutuphanenin ozel arşivinde, 1950’li yılların siyah-beyaz filmlerinden, hala zevkle izlenen Turkan Şoray, Kadir İnanır, Ediz Hun ve Hulya Kocyiğit’in aşk melodramlarına, Kemal Sunal, İlyas Salman ve Şener Şen’in unutulmaz komedi filmlerinden, seks filmleri furyası ve toplumsal icerikli yapımlara, toplam 5 bin civarında filmin afişi yer alıyor.

AFİŞLERLE DONEM DONEM TURK SİNEMASI
Genellikle sarı kağıt uzerine renkli baskılarla cıkan afişlerde, Turk sinemasını donem donem incelemek mumkun.

Arşivin en onemli parcası, Muhsin Ertuğrul tarafından cekilen ilk Turk renkli filmi “Halıcı Kız”ın afişi. Bu orijinal afişten başka hicbir yerde bulunmadığı, değerinin paha bicilemez olduğu belirtiliyor.

Yeşilcam denilince ilk akla gelen melodramların afişlerinde, aşkı ve acıyı anlatan gorsel tasarımlar yer alıyor. Atıf Yılmaz imzalı Turkan Şoray-Kadir İnanır ikilisinin “Kara Gozlum” ile yonetmen Lutfi Akad’ın filmi “Yalnızlar Rıhtımı” afişleri bunlara en iyi ornekler. “Yalnızlar Rıhtımı”nın afişi, evliliğe adım atmalarını sağladığı icin
Sadri Alışık-Colpan İlhan cifti icin de ozel anlam ifade ediyordu.

Gectiğimiz gunlerde vefat eden unlu yazar Cengiz Aytmatov’un olumsuz eserinden uyarlanan, Turk sinemasının klasiği “Selvi Boylum Al Yazmalım” filminin afişi de ozgun tasarımıyla en az filmi kadar “klasikler” arasında olumsuzleşiyor.

Yine Turkan Şoray ve Kadir İnanır’ın birlikte rol aldığı, Turk sinemasının unutulmaz klasiklerinden “Dila Hanım”, “Devlerin Aşkı” ve “Donuş”un afişleri de aşk ve cekişmeyi, filmleri kadar etkili anlatıyor.

KOMEDİDEN SEKS FİLMLERİNE AFİŞLER
1970’lerde televizyonun yaygınlaşmasıyla salonlara seyirci bulamayan yapımcıların yoneldiği ve daha sonra Turk sinema tarihinin gormezden gelinen donemi; “erotik/seks filmleri” furyasını da arşivde gormek mumkun.

Bu donemin filmlerinden, 1971 yapımı “Seks Fırtınası”, 1975’te cekilen “Ah deme oh de!” ile Aydemir Akbaş’ın oynadığı “Kendin pişir kendin ye” ve Ozturk Serengil’in “Erkek dediğin” gibi yapımlar, arşivde yerini alıyor.

Komedi filmlerinin unutulmaz ismi Kemal Sunal’ın, kendisine yıllarca “İnek Şaban” dedirten “Şaban” serisinin afişleri, hem gulduruyor hem de donemin koşullarını alaya alıyor. İlyas Salman’ın “Şekerpare”, “Şaşkın Ordek” ve “Copculer Kralı” gibi filmlerinin afişleri de ironi taşıyor.

Mafya ve kahramanlık temalı filmlerin cekildiği yıllardaki en populer başrol oyuncusu Cuneyt Arkın’ın, “Dunyayı Kurtaran Adam” ve “Silahım ve Aşkım” filmleri ile Malkocoğlu serisinin afişleri, arşivin raflarında yerini alıyor.


SİNEMA DUAYENLERİNİN BİYOGRAFİSİ
Afişler, Turk sinemasının duayenlerinin kişisel sinema tarihini de sunuyor. Turk sinemasının duayenlerinden Şener Şen’i, sinemaya adım attığı “Altın Prenses Devler Ulkesinde” filminden, ilk kez başrol oynadığı “Şalvar Davası”na, “Zuğurt Ağa”dan “Arabesk”e bir cok yapımın afişinde kılıktan kılığa gormek mumkun.

Yılmaz Guney’in en cok bilinen “Arkadaş”, “Yiğit Yurekli”, “Zavallılar”, “Ağıt”, “İbret” ve “Bir Cirkin Adam” gibi yapımlarının afişleri de Milli Kutuphane’nin arşivinde bulunuyor.

Sanat Guneşi Zeki Muren, beyazperdeyle tanıştığı “Katip-Uskudar’a Giderken” filminin afişinde, başında fesi, elinde bastonuyla goruluyor.

Adile Naşit ve Munir Ozkul’un baş rollerini oynadığı ve halen televizyonlarda izlenen “Neşeli Gunler”in afişi, filmdeki gibi aile sıcaklığı, birlik ve beraberliği yansıtıyor.

MİLLİ KUTUPHANEDE 5 BİN FİLM AFİŞİ BULUNUYOR
Milli Kutuphane Başkanı Acar, 2527 sayılı Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu gereğince, Turkiye’deki matbaalarda basılan tum afişlerin Milli Kutuphane’ye gonderildiğini, bu nedenle “Turk film afişleri koleksiyonu” oluştuğunu soyledi.

Kultur urunu olan film afişlerinin unutulmaması ve kaybolmaması gerektiğini belirten Acar, şunları kaydetti:

“Coğu zaman filmi ceviren firmanın elinde bile bu afişler kalmıyor. Zaman zaman geri donup bizden istiyorlar. Orneğin, bir ulusal film şirketi kendi elindeki afişleri saymış, bakmış cok sayıda eksiği var. Bize muracaat etti, kopyalar aldı, kendi elindekileri de bize verdi.

“Acar, eskiden sinema salonlarına asılan ve film hakkında bilgi veren fotoğraf kartlarının da o donemlerde Milli Kutuphane’ye gonderildiğini, kutuphanede bunlardan da yaklaşık 3 bin adet olduğunu bildirdi.

ARTIK AFİŞLER BİZE ULAŞMIYOR
Acar, kanun gereği sadece matbaalarda basılanları alabildikleri icin, son donemdeki filmlerin afişinin Milli Kutuphane’ye gelmemeye başladığını soyledi. Acar, “Afişler, şimdilerde bilgisayar ortamında hazırlanıyor, fotokopi merkezinde coğaltıyor. O nedenle bize son yıllarda afiş gelmez oldu. Halbuki, Milli Kutuphane, Turkiye’nin gercek anlamda ulusal hafızası. Bugun yakın tarih Al Yazmalım’ın afişini bulabiliyoruz ama 50 yıl, 100 yıl sonra gelen insanların da bu afişe ulaşmaları gerekiyor” dedi.

Kanunun CD, DVD, bilgisayar programları gibi son yıllarda ortaya cıkan materyal ceşitliliğine cevap veremediğini belirten Acar, yeni bir kanun teklifi hazırlayıp Başbakanlık’a sunduklarını anlattı. “Kanunun cıkmasını dort gozle bekliyoruz” diyen Acar, şoyle devam etti:

“Yayın hayatı farklılaştı. Bu kanunla, materyal ceşidi hic atlanmıyor. Sadece basılı olanlar değil, CD ortamında hazırlananlar, goruntulu olanlar da bize gelecek.

En onemli yenilik, bu kanunda eserleri artık matbaalardan almayacağız, yayıncının kendisinden alacağız. Cunku, matbaacı ticari bir işletme ve para cezası ağır değil. O nedenle yayıncının elinden almak istiyoruz. Bilincli bir yayıncı da kendi eserinden Milli Kutuphane’de bir tane olmasını ister.”

AFİŞLER FRANKFURT’TA ALT YAZILARLA SERGİLENECEK
Turk sinemasının bu zengin mirasını nasıl koruduklarını da anlatan Acar’ın verdiği bilgiye gore, afişler Milli Kutuphane’ye gelir gelmez numaralandırılıyor, kimliği cıkarılıyor.

Bilgileri bilgisayara girilen afişler, daha sonra arşive getirilip, ozel yapılmış dolaplardaki naylon torbalar icinde konuluyor. Araştırmacılar da muracaat ederek, bu afişlerin fotoğraflarını cekebiliyor.

Acar, “Afişlerin bize gelinceye kadar bozulmamışsa, bizde bir şey olmuyor, burada bozulma ihtimali yok. Ama matbaalar bize, genelde firmaya verilenlerden sonra yırtılan, bozuk olanları gonderiyor. Yeni kanunla bunları da onlemeyi duşunuyoruz” dedi.

Tuncel Acar, Turk film afişlerini, Turkiye’nin onur konuğu olacağı Frankfurt Kitap Fuarı’nda, Almanca alt yazılarla sergilemeyi planladıklarını belirterek, “Bizim bu kulturel zenginliğimizi de mumkun olursa orada gostereceğiz” diye konuştu.


kaynak:ntvmsnbc
__________________