Anadolu 'da bulunan Osmanlılar, Edirne'nin fethinden once (1361), Orhan Gazi
Osmanlı Akıncıları, burada yaptıkları akınlar sırasında, savaşmadıkları ve mola verdikleri gunlerde, zamanlarını, aralarında ceşitli sporlar yaparak değerlendirirlerdi.
Bir keresinde gureşe tutuşan 40 yiğit icinden ikisi, tutuştukları gureşi gece yarısına dek surdurdukleri halde sonuclandıramazlar ve ikisi de gureştikleri yerde can verir...
Arkadaşları bu iki yiğidi gureş yaptıkları yerde bulunan bir incir ağacının altına gomdukten sonra Edirne 'ye doğru akınlarına devam ederler.
Bu yıl 646.'si yapılacak olan Tarihi "Kırkpınar Gureşleri", Sarayici mevkiindeki "Sarayici Er Meydanı" denilen sahada duzenlenmektedir.
Genellikle Haziran ayı sonu, Temmuz ayı başlarında duzenlenen Tarihi Kırkpınar Gureşleri 7 gun surmektedir.
Kırkpınar Gureşleri'ne başlamadan once, Kaleici semtindeki, Adalı Halil ve Kara Emin pehlivanların kabirlerinin bulunduğu pehlivanlar mezarlığına gecilir ve dualar edilir. Yapılan ziyaretten sonra saat 15.00'de Sarayici Er Meydanı'na gecilir ve gorkemli torenlerle Tarihi "Kırkpınar Gureşleri"nin startı verilir. Kırkpınar Gureşleri'ne katılan gureşciler icin ayrı ayrı kategoriler belirlenmiştir.
Bunlar; Minik 1, minik 2, Teşvik, tozkoparan, deste kucuk boy, deste orta boy, deste buyuk boy, kucuk orta kucuk boy, kucuk orta buyuk boy, buyuk orta, başaltı ve baş kategorileridir.
Ayrıca en iyi peşrev yapan, en centilmen pehlivan grubunda da gureşcilere odul verilmektedir. Pehlivanlar 3 gun suresince Er Meydanı'nda kıyasıya mucadele ederler. Son gun yapılan finallerde her boyun birinci, ikinci ve ucunculeri belirlenir. Ancak bunlardan en onemlisi başpehlivandır.
Cok cetin mucadelelerle gecen başpehlivanlık gureşlerinde yaklaşık 35 pehlivan gureş tutar. "Kırkpınar Gureşleri" başpehlivanı belirleyecek gureşin bitmesiyle tamamlanır.
Pehlivan sozluğu farscadır. Burhan-katia gore asıl anlamı yurekli cesur (Şeci) yiğit (dili) ise de, Zabit, vali, iri vucutlu ve doğru sozlu kimseye de Pehlivan denilir. Bu nedenle yerine gore ceşitli zamanlar icin kullanılmıştır.
Selcuklular zamanında kahramanlık gosteren savaşcılara, ustun başarı kazanan atıcı, gureşci, gurzculere de "Pehlivan" denilmiştir. Ama asıl onemlisi, bu sıfatın 16.YY. başlarından itibaren yalnız sporcular icin kullanılmış olmasıdır. "Pehlivan" sozcuğunun bu anlamda kullanılışı Sultan II. Mahmut cağının sonuna kadar surmuştur.
Osmanlılar zamanında saray dışında yapılan gureş yarışmaları panayırlarda, duğunlerde kuluplerde bir hayır kurumu yararına veya meslek edinmiş organizatorlerin ozel yer ve salonlarında yapılırdı. Ayrıca Duğun Gureşleri, Ramazan Gureşleri, Hayır Kurumlarına yapılan Gureşler vardı.
Pehlivan
Pehlivan sozluğu farscadır. Burhan-katia gore asıl anlamı yurekli cesur (Şeci) yiğit (dili) ise de, Zabit, vali, iri vucutlu ve doğru sozlu kimseye de Pehlivan denilir. Bu nedenle yerine gore ceşitli zamanlar icin kullanılmıştır.
Selcuklular zamanında kahramanlık gosteren savaşcılara, ustun başarı kazanan atıcı, gureşci, gurzculere de "Pehlivan" denilmiştir. Ama asıl onemlisi, bu sıfatın 16.YY. başlarından itibaren yalnız sporcular icin kullanılmış olmasıdır. "Pehlivan" sozcuğunun bu anlamda kullanılışı Sultan II. Mahmut cağının sonuna kadar surmuştur.
Osmanlılar zamanında saray dışında yapılan gureş yarışmaları panayırlarda, duğunlerde kuluplerde bir hayır kurumu yararına veya meslek edinmiş organizatorlerin ozel yer ve salonlarında yapılırdı. Ayrıca Duğun Gureşleri, Ramazan Gureşleri, Hayır Kurumlarına yapılan Gureşler vardı.
Baş Pehlivan
Ahmet TAŞCI, 1990 - 1992 / 1995 - 1997 / 1999 - 2001 yılları başpehlivanı. Bircok defa Altın Kemer almaya hak kazanmıştır.
Kırkpınar'ın en buyuk odulunu alan ve başpehlivan gureşlerinde birinci olan gureşcidir.
Bu unvanı elde eden pehlivan 1 yıl icin Turkiye'nin başpehlivanı olur ve altın kemer ile odullendirilir.
Arka arkaya uc yıl başpehlivanlığı kazanan gureşci, altın kemerin de sahibi olur.
Kirkpinar Ağası
Kırkpınar gureşlerinin en temel oğelerinden biri ağalık muessesesidir.
Onceleri pehlivanları gureşe cağıran, yarışmaları duzenleyen, gelen konukları ağırlayan, yemek ve yatacak yerlerini temin eden, orf ve adetlere uygun olarak gureşlerin yapılmasını sağlayan, oduller veren Kırkpınar Ağaları idi...
Murat Şener. 1950 - 1952 yıllarında 3 yıl ağalık yapmıştır.
Ancak şimdi "Kırkpınar Ağası", saydığımız bu faaliyetlerin hepsini karşılayamadığından ve bir etkinlik cercevesine toplandığından, masrafların buyuk bir coğunluğu Belediyelerce karşılanmaktadır.
Cazgır
Yağlı Gureş Cazgırları
Yağlı gureşlerdeki tum pehlivanları seyircilere tanıtan, onları gureşe başlatan kişidir. "Salavatcı" da denilen Cazgır, hakem heyetinin ya da kura ile eşleştirilen pehlivanların adlarını, sanlarını, gureş oyunlarındaki hunerlerini uygun mısra ve dualarla tanıtır.
Bu dua yorelere gore değişir. Pehlivanlıkta olduğu gibi cazgırlıkta da usta-cırak geleneği vardır. Unlu cazgırlar arasında, Edirne Ayşekadın Camii imamı Sadık Hoca ( Atılgan ), Şirin Mustafa sayılabilir. Gureşlerin başlangıcının ilk gunu olan Cuma gunu, tum gureşciler pehlivanlar mezarlığını ziyaret ettikten sonra, Selimiye Camiinde okutulan Mevlutun ardından Sarayici'ne gidilerek, kucuk boylardan itibaren cazgırın duası ile gureşleri başlatırlar.
Zembil
Kıspet, zembil adı verilen ve sazdan yapılan bir torbada taşınır ve saklanır. Gureşi bırakan pehlivan, zembilini duvara asmasından belli olur.
Kırmızı Mum
Kırkpınar'ın davet simgesi "Kırmızı Dipli Mum" dur. Eskiden şehir ve koylerdeki kahvelere "Kırmızı Dipli Mum"lar asılarak, oradaki halk Kırkpınar'a davet edilirdi.
Diğer bir deyişle davet icin sadece "Kırmızı Dipli Mum" kullanılırdı.
Şalapur Bezi
Kırkpınar Er Meydanı'nda gureş tutan pehlivanlar, gureşirken yuzlerini ve gozlerini silmek icin salaşpur bezi kullanmaktadırlar.
3 gun suren gureşlerde kullanılan salaşpur bezi miktarı yaklaşık 1000 metredir. Altın Kemer
Kırkpınar başpehlivanına verilen, Kırkpınar'ın en buyuk oduludur. Kırkpınar'da başpehlivan olan gureşci 1 yıl sureyle altın kemerin sahibi olur.
Ancak aralıksız uc yıl arka arkaya başpehlivan olan gureşci altın kemerin surekli sahibi olur.
Zamanımızda Altın Kemer'ler Belediyelerce yaptırılmaktadır.
Kıspet
Yağlı gureşe cıkan her pehlivanın gureş malzemesinin başında kıspet gelir. Manda, dana veya malak derisinden yapılan kıspetin bel kısmı dort parmak genişliğinde ve kalın olur. Beli sarması icin kalın bir ip gecirilen bu kısma kasnak denir.
Kıspetin diz kapağının altına gelen yere paca denir. Paca ile etin arasında pacabent denilen kece konur. Deri kısım kecenin uzerine cekilir ve uzeri sicimle sıkıca bağlanır.
Sıkı bağlanmayan pacadan iceri giren parmaklar sayesinde oyun almak kolaylaşır.
Gureşten sonra yağlanan kıspet zembil'e konularak saklanır.
Yağlama
Gureşciler, kavranmaları guc olsun diye yağlanırlar. Pehlivanlar, gureş meydanının uygun bir yerinde yağ ve su ile doldurulmuş kazanların etrafında yağlanırlar.
Pehlivanlar once sağ elle sol omuza, goğuse, kol ve kıspete yağ surerler. Daha sonra sol el ile aynı işlemi tekrarlarlar.
Gureşciler bu arada birbirlerinin sırtlarını da yağlarlar. Gureş başladıktan sonra pehlivanlar ayırda dolaşan yağcılardan diledikleri zaman yağ ve su alabilirler.
Zembil
Kıspet, zembil adı verilen ve sazdan yapılan bir torbada taşınır ve saklanır. Gureşi bırakan pehlivan, zembilini duvara asmasından belli olur.
642.'si yapılacak olan Tarihi Kırkpınar Gureş ve Kultur Etkinlikleri Haftası, Edirne'nin en onemli mesire yerlerinden birisi olan Sarayici mevkiindeki sahada yapılmaktadır.
1985 yılına kadar salaşpur denilen sazdan yapılma tribunlerle cevrili olan Er Meydanı, 1985 yılında donemin Başbakanı merhum Turgut Ozal'ın talimatlarıyla yenilenmeye başlanmıştır.
Osmanlılar zamanında saray dışında yapılan gureş yarışmaları panayırlarda, duğunlerde kuluplerde bir hayır kurumu yararına veya meslek edinmiş organizatorlerin ozel yer ve salonlarında yapılırdı. Ayrıca Duğun Gureşleri, Ramazan Gureşleri, Hayır Kurumlarına yapılan Gureşler vardı.
Tarihi Kirkpinar Evi
640. Tarihi Kırkpınar Gureşleri ve Kultur Etkinlikleri haftasında hizmete girmiştir. Belediye bahcesinde bulunan tarihi bina restore edilerek elden gecirilmiş ve Kırkpınar Muzesi icin ilk adımlar atılmıştır.
Kırkpınar Ev'inde Kırkpınar Gureş Gureşlerine ozgu ozel bir cok eşya ve fotograf bulunmaktadır: Ağaların ve pehlivanların kullandıkları elbiseler, zembil, yağ testileri, davul-zurna, esk ive yeni bir cok fotograf, altın kemer ve Kırkpınar'la ilgili tum eşyalar bulunmaktadır.
