Abbasî Halifelerinden HÂrun Reşid icin soylenmedik soz, edilmedik isnad kalmamıştır. Bilhassa Hristiyan tarihciler, bu zÂt icin, sarayında nefsi okşayan Âlemler yaptığını bile kaydetmekten cekinmemişlerdir. Fakat Muslumanların buyuk tarihcisi İmam-ı Suyûtî, “Tarihu’l-Hulef”sında:
“HÂrun Reşid icin soylenenleri yazmaktan Allah’a sığınırım. Hakkındaki rivÂyetleri isbat edecek hicbir delil yoktur,” demektedir.
Bahcesindeki bir fidana cok kıymet veren HÂrun Reşid, fidanı iyice sulayıp, gulunu kimseye koparttırmadan kendisine getirmesi icin bahcıvanına emreder. Bahcıvan, bu emri yerine getirmek icin, gece-gunduz fidanın uzerine titreyip hizmet ederken; bir gun, henuz yeni acılmış olan gulun dalına konan bir bulbulun, gagalayarak gulun yapraklarını ucurup, darmadağın ettiğini korku ile gorur. Endişe icinde gidip, padişaha bulbulun yaptıklarını anlatır. Padişah:
– Uzulme efendi, bulbulun bu yaptığı yanına kalmaz! der.
Ferahlayan bahcıvan, tekrar ağacların arasında işine doner. Bir gun bakar ki, otların arasında dolaşan bir yılan, o bulbulu ağzına almış, dikenlerin arasına doğru kayıp gider. Durumu yine padişaha anlatan bahcıvan, bu sefer de aynı cevabı alır:
– Uzulme efendi, yılanın da ettiği yanına kalmaz!
Bir muddet sonra bahcıvan, yine otlar arasında dolaşırken, işi azıtan azgın yılan, bahcıvanın ayağına dolanmaz mı?
Hemen elindeki kurekle kendini kurtaran bahcıvan, yılanın başını ezer ve yaptığını da HÂrun Reşid’e anlatır. HÂrun bu defa da:
– Uzulme efendi, senin yaptığın da yanına kalmaz! der.
Nitekim, cok surmez. Bahcıvan, HÂrun Reşid’in ofkesini celbedecek bir suc işler. Padişah, cezalandırılması icin, onu hÂkimin huzuruna sevkeder. Ancak, bahcıvan, hÂkimin butun suallerine:
– Ben ancak Halife HÂrun Reşid’e karşı konuşurum. Başka kimse, benden cevap alamaz, diye inad eder.
Nihayet HÂrun Reşid’in huzuruna getirilen bahcıvan, şoyle konuşur:
– Padişahım, sen bulbulun yaptığı yanına kalmaz, dedin; onu yılan yuttu. Yılanın da yaptığı yanına kalmaz, dedin; onu da ben oldurdum. Benim de yaptığımın yanıma kalmayacağını, soyledin; işte o da oldu. Beni zindana attırmaktasın. Acaba butun edenlerin ettikleri yanına kalmayınca, senin ettiğin yanına kalacak, sana da bir eden bulunmayacak mı? ZÂt-ı Şahaneniz, benim kusurumu afvedip, hayatımı bağışlayınız. Siz bana etmeyiniz ki, size de bir eden bulunmasın...
Padişah, bahcıvanın bu konuşmasından son derece ibretli bir ders aldığı icin, şahsına karşı işlediği kusurunu afvederek onu bağışlar. Ona bir şey yapmadığı icin, HÂrun Reşid’e de başkası bir şey yapmaz...
ALINTI#

__________________