Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin mubÂrek kalbine gelen ilhÂm, her musluman icin seneddir. Herkesin bunlara uyması lÂzımdır. (Abdulganî Nablusî
2. SÂlihlerin, iyi kimselerin kalbine gelen İslÂmiyet'e uygun mÂnÂlar.
Melekten gelen ilhÂm, İslÂmiyet'e uygundur. Şeytandan gelen vesvese İslÂmiyet'ten ayrılmaya sebeb olur. (Hadîs-i şerîf-Berîka)
İslÂmiyet'in hukumleri ilhÂm ile anlaşılmaz. EvliyÂnın ilhÂmı, başkalarına huccet, sened olamaz. Evet, Ehlullahın (velîlerin) ilhÂmları doğruluğu, İslÂmiyet bilgilerine uygun olmalarından anlaşılır. Fakat, Ehlullah, yÂni velî olmak icin, İslÂmiyet bilgilerini oğrenmek ve bunlara uymak şarttır. "Takv sÂhiblerine (haramdan kacınanlara) Allahu teÂl ilim ihsÂn eder" meÂlindeki Âyet-i kerîme bu husûsu bildirmektedir. Sunnete yÂni İslÂmiyet'e sarılmayan, bid'atten sakınmayan kimsenin kalbine ilhÂm gelmez. Boyle kimselerin soyledikleri nefsten ve şeytandan gelen bozuk şeylerdir. (Abdulganî Nablusî
MÂnevî bilgiler, keşif ve ilhÂm ile hÂsıl olur. Hocadan oğrenilmez. İbÂdetlerin yapılması ve butun İslÂm bilgileri ise, ustÂddan oğrenmekle elde edilir. İslÂm bilgileri, ilhÂm ile hÂsıl olsaydı, Allahu teÂlÂnın peygamberler ve kitaplar gondermesine luzûm olmazdı. (Abdulganî Nablusî
İnsan, ilhÂm olunan şeyleri yapmalı, vesveseyi yapmamak icin gayret etmelidir. Nefse uyan kimse vesveselere uyar. Nefsin hevÂsına uymayanın, ilhÂma uyması kolay olur. (Muhammed HÂdimî
3. Allahu teÂlÂnın bildirmesi. Sevk-i tabîî. Bugun buna icgudu denilmektedir.
Her sınıf hayvanın şahsının ve turunun korunması sağlanmıştır. Yaşamaları icin, insan aklını şaşırtan şeyler onlara ilhÂm olunmuştur. Bal arısı muhendis gibi, altı koşe petek yapar. Silindir yapsaydı aralarında boşluk kalırdı. Altıgen prizmalar arasında yer kaybı olmuyor. Dortgen olsaydı, hacimleri daha az olurdu. Bunu insanlar okumakla, oğrenmekle anlar. Oğrenmeyen anlamaz. Arıya bunu bildiren kimdir? Allahu teÂl ilhÂm etmektedir. (Ali bin Emrullah)
__________________