İslamiyete gore giyim kuşam şartlarından biri şeffÂf ve avret yerine yapışacak darlıkta olmamaktır… ZîrÂ, avret yerlerini[1] ortecek, soğuk ve sıcağın zararını giderecek vasıfta elbise giymek farzdır.[2]

İleride de genişce anlatılacağı gibi, bir elbisenin avret yerlerini ortecek vasıfta olması, hacmini belli etmeyecek buyukluk ve genişlikte olmasını da gerektirir. “Cehennemliklerden (henuz) gormediğim iki sınıf vardır: Yanlarında sığırların kuyrukları gibi kamcılar bulunan ve onlarla insanlara vuran bir kavim ve giyinmiş cıplak kadınlar…”[3] hadîsini iyi bir duşunsunler. Bu, erkeklerle değil, kadınlarla alÂkalıdır, diyerek de işi geciştirmesinler. ZîrÂ, hadîsde husûsiyetle kadınların zikredilmesi, şu hÂl, erkekleri de kapsamadığından değil, daha cok kadınlarda bulunduğundandır. Evet, avret yerlerini ortecek, gostermeyecek ve hacmini belli etmeyecek buyukluk, genişlik ve kalınlıkda olan bir elbise giymek lÂzimdır.

Bu Husûs İle AlÂkalı Birkac RivÂyet:

1. UsÂme İbn-i Zeyd (şoyle) dedi:

Resûlullah sallallÂhu aleyhi ve sellem bana, Dihyetu’l-Kelbî’nin O’na hediye ettiği kalın Kubtıyyeler’den, ya’ni bir ceşit ince Mısır kumaşlarından giydirdi. Ben de onu hanımıma giydirdim. Bunun uzerine Resûlullah sallallÂhu aleyhi ve sellem bana, ne oldu sana, Kubtıyye’yi neden giymiyorsun? dedi. Onu zevceme giydirdim, dedim. Bunun uzerine Resûlullah sallallÂhu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:

“Ona emret elbisesinin altına ic kaftan (astar) koysun. Cunki ben, (şu kubtıyyesinin) kemiklerinin/vucûdunun hacmini belli etmesinden korkuyorum”[4]

2. HişÃ‚m (şoyle) dedi:

“Munzir İbnu’z-Zubeyr ‘IrÂk’dan geldi. Esm binti Ebî Bekr’e, gozleri kor oldukdan sonra, ince Merv kumaşının KuhustÂn orgusunden olan bir elbise gonderdi.”

(HişÃ‚m devamla şoyle) dedi:

“(EsmÂ) eliyle elbiseye dokundu ve ‘uf! elbisesini ona geri veriniz’ dedi.”

(HişÃ‚m), “Bu, Munzir’e ağır geldi ve (şoyle) soyledi,” dedi:

“Anacığım!.. O, altını gostermez.”

(Esm da), “O, altını gostermese de, kesinlikle belli eder” dedi.[5]

3. Abdullah İbnu Ebî Seleme’den rivÂyet edildi:

Omer İbn-i HattÂb radıyallÂhu anhu insanlara Kubtıyyeler giydirdi ve zevceleriniz bunları giymesin, dedi.

Bir adam, “Ey mu’minlerin Emîri! Ben onu hanımıma giydirdim. Evin icinde geldi gitti ve ben o elbisenin, altını gosterdiğini gormedim” dedi. Bunun uzerine,

Hazre-i Omer radıyallÂhu anhu,

Altını gostermese de vasfeder/belli eder”[6] dedi.[7]

Mes’ele’nin Usûl Tarafı

Kur’Ân ve Sunnet’de avret yerlerini ortmek bir emr/emir,[8] acmak da bir nehy/yasak’dır.[9] Şu emir ve nehiylerden her birinin, -biribirinden ayrı va mustakıl duşunulmeleri hÂlinde bile- birer fıkhî hukmu vardır. Aksi delîllerle sÂbit olmadıkca, emrin mûcebi/gereği vÂciblik,[10] nehyin mûcebi de harÂmlıkdır.[11]

Yine, şu husûstaki emrin ve nehyin -biribirlerinden ayrı duşunuldukleri takdîrde-, zıdlarının ayrı ayrı hukmu nedir? Usûl-i Fıkıh’da, Emr’in ve Nehy’in/yasağın zıdlarının hukmu var mıdır, varsa, nedir? suÂli, değişik şekillerde cevÂblanır.

Kısaca şoyle denmektedir: Bu husûsta Âlimlerce ihtilÂf edilmiştir. Sahîh olan, (emrin zıddını yapmak) emir ile kasdedileni ortadan kaldırıyorsa harÂm, yasaklananın zıddı yasağı ortadan kaldırıyorsa, vÂcibdir/farzdır. Kaldırmıyorsa, emrin zıddı mekrûh, yasağın zıddı Sunnet-i Muekkededir.[12] Bu kelÂmın hÂsılı, bir şeyin vucûbu (farz ve vÂcib oluşu) terkinin harÂm olduğunu, bir şeyin harÂm oluşu da onu terk etmenin vÂcib olduğunu gosterir. Bu, hakkında tartışma duşunulemeyecek bir şeydir.[13]

Bir goruşe gore bir şeyi emretmek zıddını yasaklamayı, bir şeyi yasaklamak da zıddını emretmeyi gerektirir. Bize gore de, bir şeyi emretmek zıddının mekrûh olmasını, bir şeyi yasaklamak da zıddının vÂcib bir sunnet olmasını gerektirir. Bu bir şeyi emretmek zıddının mekrûh olmasını gerektirir şeklindeki temel kaidenin faydası vardır. Cunki emrolunanın zıddında sÂbit olan harÂmlık emirle hedeflenmeyince ancak emri ortadan kaldırması bakımından mu’teber olur. Ya’nî emredilenin zıddıyla oyalanılıp da emredilen yok edilirse yok edilmesi harÂmdır. Ama emredilen şeyin bu zıddı o emredileni ortadan kaldırmıyorsa, o zıddı işlemek mekrûh olur… İşte yasaklama zıddının sunnet olmasını gerektirdiğinden dolayı, ihrÂmlı kimse dikili elbise giymekten yasaklanınca izÂr ve rid giymek sunnet oldu dedik. [14]

HÂsılı; ŞÃ‚yet; vucudun mahrem yerlerinin hatlarını belli etmeyecek genişlikte elbise giymek emredilmiştir. Bu emri terk ederek vucûd hatlarını belli edecek darlıkta elbise giymek harÂmdır,

Veya, Vucûd hatlarını belli edecek darlıkta bir elbise uzerinden avret yerini gostermek yasaklanmıştır. Bu yasağın zıddı olan avret yerlerini belli etmeyecek genişlikte olan (mesel şalvar ve onun gibi) bir elbise giymek vÂcib derecesinde bir sunnettir, denilse, ulem efendilerimiz ne buyururlar? İlim dÂiresinde şu soze karşı soylenebilecek bir şey elbette olamaz. Ancak, cehÂlet, şartlanmışlık, yobazlık ve sapmışlık cercevesinde ise kim ne derse, şÃ‚kilesince/yapısınca amel etmiştir.

Bir Takım FetvÂlar

Zehîre’de ve diğer kitÂblarda (şoyle bir fetvÂ) vardır:

Eğer kadın uzerinde elbise varsa, cesedini duşunmekde bir (bakma) zarar(ı) yokdur. Bu, elbise altını vasf edecek şekilde (cesede) yapışmış olmadığı ve altını vasf edecek/belli edecek şekilde ince olmadığı zamÂndır. Boyle olmazsa, o zamÂn kişinin ona bakmaması lÂzımdır. [(Zehîre’nin fetvÂsı) bitti.]

Et-Tebyîn’de (şoyle bir ifÂde) vardır:

Dediler ki,

“Kadının bedeninde, uzerinde bir elbise varken, (şu elbise) altını belli etmediği muddetce duşunmekde bir (bakma) zarar(ı) yokdur. (Uzerinde) altını belli eden bir elbise varsa, (kişi) o zamÂn ona bakmaz.… Yine, cunki, elbise bedenin altını belli etmez ise, uzuvlarına/organlarına değil de elbisesine ve boyuna bakmış olur. Boylece, icinde kadının bulunduğu bir cadıra baktığı zamÂn gibi olur. Vasf ettiği zamÂn da uzuvlarına bakan biri olur.” [(“Tebyîn”in ibÂresi) bitti.]

Ben (İbn-i Âbidîn) derim ki;

“Bu ibÂrenin ifÂde ettiği ma’n şudur: Bir elbiseye (mahrem) uzvun hacmini belli edecek bir şekildeyken bakmak, o elbise, cild ondan gorunmeyecek bir bicimde kalın bile olsa, yasaktır… Buna gore, Başkasının avret yerine, oraya yapışmış ve hacmini belli eden bir elbise uzerinden bakmak helÂl olmaz.”[15] (İbn-i Âbidîn’in sozu bitti.)

Yağlı boya ile kalın bir şekilde boyanmış bir avret yerinin -derisi kesinlikle gorunmese ve dar elbiseden bile daha cok ortucu olsa da- buna hicbir akıllı mu’min tesettur diyemez.

“Cehennemlik (henuz) gormediğim iki sınıf vardır: Ellerinde sığırların kuyrukları gibi kamcı bulunup onlarla insanlara vuran bir kavim ve giyinmiş cıplak kadınlar…”[16] hadîsini bir duşunsunler ve sozu edilen hadîs kadınlarla alÂkalıdır, erkeklerle değil diyerek işi geciştirmesinler. Zîr şu hadîsde gecen kadınlar ifÂdesi, hukmun onlara hÂs olmasından değil de, bu hÂlin cok kere kadınlarda bulunması sebebiyledir.

Okuyanların affına sığınarak diyoruz ki,

Oturduğunda, gezdiğinde, edeb yerleri hangi bacağı tarafında yuvalandığı herkesce gorulebilen, rukû’ ve secdeye vardığında arkasının hatları girintili, cıkıntılı engebeli hÂliyle cirkin bir şekilde ortaya cıkan bir kimsenin hÂli İslÂm olculerine gore cidden hazîn olup, hic olmazsa bu mes’elede konuşmaktan biraz olsun utanması dahî îmÂn îcÂbıdır.

ZîrÂ, Hay îmÂndandır…

Devam edecektir…

Dipnotlar

[1] Erkeklerde diz kapakları ile gobek arası, kadınlarda, butun vucud.
[2] Multeka (DÂmad Şerhi ile):2/531
[3] [Sahîh-i Muslim (Nevevî Şerhi ile):14/109,110], AhkÂmu’l-Avret ve’n-Nazar:…
[4] [Ahmed (5/205), Zıy el- Makdisî, “el-MuhtÂreh” (11/441), Taber nî, el-Kebîr (1/160), Beyhekî, Sunen-i Kubr (2/234), İbn-i Sa’d, Taba kÂt (4/64-65) (SÂÂt&#238, El-Fethu’r-RebbÂnî’de, Heysemî’den şunları nakletti: Bu(hadîsin isanÂdı)nda Abdullah ‘Abdullah İbn-i Ukayl vardır ki O’nun hadîsi Hasendir ve O’nda zayıflık vardır. Kalan rÂvîleri sağlam kimselerdir. (17/301)], Muhammed Ahmed İsmÂîl, Avedetu’l-HicÂb, el-Kısmu’s-SÂlis el-Edille: 151
[5] [İbn-i Sa’d, TabakÂt (8/184)], Muhammed Ahmed İsmÂîl, Avedetu’l-HicÂb, el-Kısmu’s-SÂlis (c.3) el-Edille: 149
[6] [Beyhekî, Sunen-i Kubr (3/234-235), İbnu Ebî Şeybe, Musannef (8/195) benzer bir ifÂdeyle. İn lem yeşiffe fe innehû yesıfu sozunun ma’nÂsı, altı gorunmese bile, inceliği sebebiyle altını vasfeder; belli eder, demektir. El-FÂik fî Ğarîbi’l-Hadîs (3/153) MÂlik (şoyle) dedi: “Bana Omer radıyallÂhu anhu’nun kadınlara Kubtıyye giymelerini yasakladığı ve ‘altını gostermese de vasfeder/belli eder’ dediği (rivÂyeti) ulaştı.” MÂlik (şoyle) dedi: Vasfeder demenin ma’nÂsı, deriye yapışır demektir. El-BÂcî, Muntek (7/224)], Muhammed Ahmed İsmÂîl, Avedetu’l-HicÂb, el-Kısmu’s-SÂlis (c.3.) el-Edille:149
[7] “Şu rivayetlerde Kubtıyyelerin kadınlar tarafından değil de giyilebileceği gorulmektedir. Oysa bunlar şu yazıda erkeklerin de tesetturunu icine alacak şekilde delîl olarak ileri surulmektedir denilecek olursa, deriz ki: Kadınların avret yerleri butun vucudlarıdır. Dolayısıyla onlar icin bu tur elbiseler hicbir şekilde elverişli değildir. Erkeklerin ayre yerleri ise diz kapak ile gobek arası olduğundan onların bu nevi kumaşlardan elbise giymeleri her zaman avret yerlerinin belli olmasına sebep olmayabilir. Arada muhim bir fark vardır. Bizim istidlÂl mahallimiz elbisenin, avret yerlerinin belli olacağı bir şekilde giyilemeyeceğidir.
[8] Nûr:30,31, A’rÂf:31, Avretini hanımın veya cÂriyenden başkalarından koru. ([Tirmizî:2670, BuhÂrî, kesin ifÂdeyle Muallak olarak: 1/266], AhkÂmu’l-Avret ve’n-Nazar:23)
[9] Nûr:30, 31, Erkek kadının, kadın da erkeğin avret yerine bakmasın. ([Sahîh-i Muslim, KitÂbu’t-TahÂret, Avret yerlerine bakmanın haram kılınması bÂbı, 4/30], AhkÂmu’l-Avret ve’n-Nazar:23
[10] İmÂm Serahsî, Usûlu’s-Serahsî:1/14-19
[11] İmÂm Serahsî, Usûlu’s-Serahsî:1/78-94
[12] Mahbûbî, Tenkîh (Tevzîh ve Telvîh ile): 1/422
[13] TeftÂzÂnî, et-Telvîh: 2/423
[14] İmÂm Nesefî, el-MenÂr (Şerh-i İbn-i Melek ile): 192-193, HussÂmî, El-Muntehab: 54, El-Matba’u’l-MuctebÂî-Delhi.
[15] İbn-i Âbidîn, Reddu’l-MuhtÂr: 1/321
[16] [Sahîh-i Muslim (Nevevî Şerhi ile): 14/109,110], MusÂid İbn-i KÂsim el-FÂ lih, AhkÂmu’l-Avret ve’n-Nazar: 171-172
__________________