Sadaka-i fıtr [Fitre]


Sual: Fitrenin onemi nedir? Kimler verir, olcusu nedir?

CEVAP

İhtiyacı olan eşyadan ve borclarından fazla olarak zekat nisabı kadar malı, parası bulunan Muslumanın fitre vermesi vacip olur. Nisaba malik değilse fitre vermesi vacip olmaz. Fakat vermesi iyidir.



Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Ramazan orucu, gokle yer arasında durur. Sadaka-i fıtr verilince yukselir.) [Ebu Hafs]



(Verilen sadaka-i fıtr, oruclu kimsenin, uygunsuz sozlerinden meydana gelen gunahları temizler.) [Beyheki]



(Sadaka-i fıtr, zenginlerinize bir tezkiyedir. Fakirleriniz de verirse, Allahu teÂl onlara daha coğunu verir.) [Ebu Davud]

[Tezkiye, temize cıkarma, temizleme demektir.]



Diğer uc mezhepte, bir gunluk yiyeceği olanın fitre vermesi farzdır. Hadis-i şerifte, (Sadaka-i fıtrı, kucuk buyuk, zengin fakir herkesin vermesi gerekir) buyuruldu. (Ebu Davud)



Dinen zengin olmayan herkes, fitre, zekat alabilir. İhtiyacı olan eşya ve borclarından fazla olarak, zekat nisabı kadar malı, parası bulunan muslumanın, fitre vermesi vacip olur. Fitre, zekat alması, haram olur. Fitre nisabına katılacak malın ticaret icin olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da gerekmez



Halk arasındaki zenginlikle, dinin bildirdiği zenginlik farklıdır. Nisap miktarı malı veya parası olmayan bir kimse, fakir demektir. Evi olmayan, kirada oturan bir kimse nisap miktarı paraya, altına veya ticaret malına sahip ise dinen zengin sayılır, boyle bir kimsenin zekat vermesi gerekir ve zekat alması caiz olmaz.



Ticaret icin olmayan malların zekatı verilmez. Gelirleri nisaba dahil edilir.

Nisaba malik olmayan herkes fakir sayılır, zekat alabilir. Nisaba malikse fitre vermesi vacip olur.

Asgari maaş alan bir kimse, borcları cıktıktan sonra, nisaba malik ise, zengin sayılır, fitre vermesi gerekir. [Nisap, 96 gr altın veya bu değerde para, ticaret malı demektir.]



Sadaka-i fıtr, Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan once ve bayramdan sonra da vermek caiz ise de bayram namazından once verilmiş olması daha cok sevaptır. Şafii’de Ramazandan once verilmez. Bayramdan sonraya da bırakılmaz. Hastalık gibi herhangi bir ozurden dolayı oruc tutamayan kimsenin de, zengin ise fitre vermesi gerekir.



Sadaka-i fıtrın miktarı her yıl değişmez. Fitre olarak yarım sa’ buğday veya un, yahut bir sa’ arpa, hurma veya kuru uzum verilir. Yarım sa olcek, ihtiyatlı olarak 1750 gramdır. Bir sa’ ise 3500 gramdır. Bu miktarlar kıyamete kadar hic değişmez. Fitre olarak, ya bizzat buğday, un, arpa, hurma veya kuru uzum verilir. Yahut değeri kadar altın veya gumuş verilir. Buğday, un ve diğerlerini vermek guc olursa, bunların kıymeti kadar, ekmek veya mısır verilebilir. Fitre miktarları şoyledir:



Fıtranın cinsi Miktarı (gr)

Buğday 1750

Un 1750

Un (İyi) 1750

Arpa 3500

Kuru uzum 3500

K. Uzum(İyi) 3500

Hurma 3500

Hurma (İyi) 3500



Not: Maddi değerleri gunun rayicine gore hesap edilir.





Sual: Fitre ne zaman vacip olur?

CEVAP
Kurban bayramının ucuncu gunu nisaba malik olan zengindir. Nisap, zekat nisabı gibidir. Kurbanda farklılık şoyledir:

İhtiyacı olan eşyadan ve borclarından fazla olarak, zekat nisabı kadar malı, parası bulunan her hur Muslumanın, Ramazan bayramının birinci gunu sabahı, tan yeri aydınlanırken, (Fitre) vermesi vacip olur. Daha once ve daha sonra vacip olmaz. Fitre ve kurban nisabı hesabına katılacak malın ticaret icin olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da lazım değildir. Bayramın birinci gunu sabah namazı girdiği anda, nisap miktarı kadar mala malik olmak şarttır.



Sual: Fitredeki vekalet, zekattaki gibi mi?

CEVAP

Evet.



Sual: Bir kimse, yanında kalan ana-babasının ve akıl baliğ olan oğlunun fitresini, onlardan habersiz verse, caiz olur mu?

CEVAP

Sonradan bildirmek şartı ile caiz olur.



Sual: Zekat gibi, fitreyi de hediye diye vermek caiz mi?

CEVAP

Evet.



Sual: Hurma ile iftar eden fitresini hurmadan mı verir?

CEVAP

Hayır. Senenin ekserisinde yediği şeyden verir.



Sual: Telefonda vekalet olur mu?

CEVAP

Olur. E-maille de olur.



Sual: 4 kişinin adam başı 1750 gram un vererek toplam 7 kilogram ile bir kişiye vekalet vererek fitresini odemesi doğru mu?

CEVAP

Doğru.



Sual: Bir kişiye verip (ya da daha sonra vermek uzere anlaşıp) bu parayla payıma duşen miktarda un alarak dilediğine dilediğin kadar adıma fitre olarak vermeye seni vekil tayin ettim dersek o da kabul ettim dese bu şekilde verilen fitre caiz midir?

CEVAP

O adam da un alıp verirse mesele yok. Daha kolay yol: 15- 20 kişinin vekaleti alınıp, alınan para ile bir ceyrek altın alınıp fakire verilirse bu iş halledilmiş olur.



Sual: Teyzeye halaya amcaya dayıya fitre ve zekat verilir mi?

CEVAP
Verilir.



Sual: Fitre sadece fakirlere mi verilir?

CEVAP
Evet.



Sual: Birisi bana birisi vasıtasıyla fitresini gondermiş.10 milyon. Bir şey de dememiş. Benim ne yapmam gerekir?

CEVAP
On milyon liralık gumuş veya altın alırsan fitresi verilmiş olur. Bu miktar altın bulamazsan, kendi parandan da katarak ceyrek altın al yine olur, sonra altını istediğine sat.



Sual: Fakirler icin arkadaşımdan vekil olarak fitre nasıl alabilirim?

CEVAP

Zenginlerin vekili de olabilirsin, fakirlerin de. Bir fakirden vekalet alırsın. Yani fitremi almak ve dileğin yere harcamak uzere seni vekil ettim der, sen de herkesten fitre alıp dilediğin yere verirsin.



Sual: Eşim, cocuklarım, annem, evli kız kardeşim ve yeğenlerim icin onlardan habersiz ve vekaletsiz sadaka-ı fıtr verebilir miyim?

CEVAP

Eşiniz ve cocuklarınız icin verebilirsiniz, otekiler icin veremezsiniz. Onların sizi, (Sadaka-i fıtramı vermek uzere seni vekil ettim) demeleri gerekir.



Sual: Beş kişinin fitrelerini vermek uzere vekilim. Fitreleri toplu olarak mı yoksa herbiri icin ayrı ayrı mı vermeliyim?

CEVAP

Hepsini birden verebilirsiniz.



Sual: Şafii mezhebinde olan kimse ne kadar ve nasıl fitre vermesi gerekir?

CEVAP

1680 gram buğday, pirinc, hurma, nohut, peynir verilebilir. Bunların yerine kağıt para verilemediği gibi altın ve gumuş de verilemez. Ayrıca sekiz sınıfa verilmesi gerekir. Uc sınıfa verilmesini caiz goren Âlimler de varsa da bu uc sınıfı bulmak cok guctur, yok gibidir. Onun icin Hanefi mezhebi taklit edilerek vermelidir.



Sual: Gecmiş senelerde verilmeyen fitreler verilir mi? nasıl?

CEVAP

Verilir. Kaza edilmiş olur. Aynen altın olarak verilir.



Sual: Babam, biz kucuk iken fitrelerimizi vermemiş. Vermesi gerekir miydi? Şimdi versek olur mu?

CEVAP

Kucuk cocuğun malı varsa, yani zenginse fitresi de, malından verilir. Babası vermezse, cocuk buyuyunce gecmiş senelerin fitrelerini de kendisi verir. Fakir iseniz fitre vermeniz gerekmez.



Sual: Seferde olduğum icin oruc tutamadım. Fitre vermem gerekir mi?

CEVAP

Bir ozru sebebi ile oruc tutmayanın da, sadaka-i fıtr vermesi gerekir.



Sual: Babam vekaletimizi almadan annemin ve bizim fitrelerimizi vermiş. Caiz oldu mu?

CEVAP

Bir kimse, coluk cocuğunun ve evinde olanların fitrelerini, onların izinleri olmadan verebilir. Verdim diye soylemesi yetişir.



Sual: Doğmamış anne karnındaki cocuğun fitresini vermek gerekir mi?

CEVAP

Verilmez.



Sual: Nisap miktarı param var fakat 1 sene dolmadı, fitre vermem gerekiyor mu?

CEVAP
Fıtra icin bir sene gerekmez. O an nisaba malikseniz vereceksiniz.



Sual: Ramazan ayında bayram namazından once verilmesi gereken fitreyi, caiz olmayan kişilere verdiğini bayramdan sonra oğrenen bir kişinin ne yapması gerekir?

CEVAP
Yeniden bir fakire verir.



Sual: Zekatım fitrelerimizle birlikte bir ceyrek altın tutuyor. Bir ceyrek altını hem zekatım icin hem de fitrelerim icin verebilir miyim?

CEVAP

Evet verilir.
__________________