Selamun Aleykum. Bu konuda orucu bozan ve bozmayan haller listelenmiştir. Yine oruc tutup tutmama durumları. Kaynak, sorularla islamiyet olup Sunni (Hanefi) mezhebinin fıkıhı kaynak alınmıştır. Uygun gorulurse, yetkili arkadaşlar razaman bitene kadar sabite alabilirler.



Orucu Bozup Hem Kaz Hem de Keffareti Gerektiren Haller Nelerdir?

Aşağıda sayılacak hususlardan herhangi birini mecbur kalmadan, zorlanmadan, unutma durumu olmadan isteyerek işleyen bir kimse icin hem kazÂ, hem de keffaret lÂzım gelir:

1 - Cinsî munasebette bulunmak.

2 - Yemek, icmek veya ilÂc yutmak.

3 - Ağzına ihtiyarsız giren yağmur, dolu ve kar suyunu isteyerek yutmak.

4 - Tutun icmek, tutun veya benzeri bir tutsu maddesini yakıp dumanını icine cekmek.

5 - Enfiye cekmek.

6 - İcyağı, pastırma veya ciğ et yemek.

7 - Susam tanesi kadar bir şey'i ağzına alıp yutmak veya ciğneyerek yemek.

8 - Azıcık tuz yemek. (Cok tuz yemek ise, sadece kazÂyı gerektirir.)

9 - Zevcesinin veya sevdiği bir kimsenin tukruğunu, ağız suyunu yutmak.

Bu saydığımız şeylerde, bedenin tedÂvisi veya tegaddîsi (gıdalanması ve beslenmesi) veyahut telezzuzu (zevk ve lezzet alması) vardır. Bu sebeble kaz ile beraber keffÂreti de gerektirir.

Keffareti Duşuren Şeyler Nelerdir?
Bile bile oruc bozduktan sonra, aynı gun hayız ve nifas gibi oruc yemeyi mubah kılan bir durum ortaya cıkarsa, keffaret duşer. Sadece kaz borcu kalır. Oruc tutmaya mÂni bir hastalığın zuhuru hÂlinde de, hukum aynıdır.

Orucu bozduktan sonra, kendi isteğiyle veya mecburen seyahate cıkmak, yahut da kendini zorla hasta etmek, keffareti duşurmez.




Orucu Bozup Yalnız KazÂyı Gerektiren Haller Nelerdir?


1 - Ciğ pirinc yemek.

2 - Sade un veya sade hamur yemek. (Hamurun icinde yağ ve şeker katılmışsa keffaret de gerekir.)

3 - Bir anda cok miktarda tuz yemek. (Az miktarda tuz yemek ise, keffareti de gerektirir.)

4 - Taş, toprak, cakıl taşı, demir, bakır, altın gumuş gibi madenleri yutmak.

5 - Zeytin veya kiraz cekirdeği yemek. Kayısı cekirdeğinin ici yenirse, keffaret de gerekir.

6 - Ayva gibi olgunlaşmadan yenmeyen bir meyveyi, ham iken, tuzlamadan ve pişirmeden
yemek. (Olmuş, pişmiş, tuzlanmış olursa keffaret de gerekir.)

7 - Henuz ici olmamış yeşil cevizi yemek. Veya bademi, fındığı ve kuru fıstığı kabuğuyla birlikte ciğnemeden yutmak.

8 - Arka yola fitil koymak, ilÂc akıtmak.

9 - Burna ilÂc cekmek.

10 - Kulağın icine yağ damlatmak.

11 - Boğaza huni ile bir şey akıtmak.

12 - Karında veya başta bulunan herhangi bir yaraya surulen ilÂcın vucuttan iceri nufuz etmesi.

13 - Boğaza kacan yağmur, kar veya doluyu istemeyerek yutmak.

14 - Abdest alırken boğazına veya burna su cekerken genzine hat ile suyun kacması.

15 - İsteyerek boğazına veya burnuna duman cekmek. Sigara, anber gibi lezzet ve keyif verici bir duman olursa, keffaret de gerekir.

16 - Başkasının zorlaması sebebiyle oruc bozmak.

17 - Uyurken boğazına birisi tarafından su dokulmek.

18 - Unutarak yiyip ictikten sonra, orucum bozuldu zannıyla bilerek yiyip icmek.

19 - Dişleri arasında kalan nohut tanesi kadar şey'i yemek.

20 - Kendi isteğiyle dışarı kusmak. Bu kusma ağız dolusundan az da olsa orucu bozar.

21 - Ağız dolusu kendiliğinden gelen veya isteyerek getirilen kusmuğu mideye cevirmek.

22 - Sahur vakti gectiği halde, gecmedi zannıyla sahur yemek.

23 - Guneş battı, iftar oldu zannıyla oruc bozmak.

24 - Ramazan orucundan başka bir orucu bozmak. İsterse kasden olsun...

25 - Hanımını opmek, okşamak, sarılma, v.s. sebebiyle erkekten ve kadından meninin gelmesi.

Şehvetlenip sadece mezinin gelmesi ile oruc bozumaz.

26 - Ramazan orucunu tutmaya niyet etmeden gunduz yeyip icmek de sadece kazÂyı gerektirir. Keffaret icab etmez. Cunku keffaret oruc tutmamanın değil, tutulan orucu bozmanın cezasıdır.

27 - Başkasının tukuruğunu veya ağzından cıkan lokmasını yutmak veyahut kendisinin ağzından cıkarıp dışarda biraz beklettiği lokmasını yemek... İnsan tabiatı bu gibi hallerden iğreneceği icin, sadece kaz gerekir: Ancak insanın, sevdiklerinin tukruğunu yutması keffareti de icab ettirir. Cunku insan bundan lezzet alır.

28 - On veya arka yolların icine parmakla veya başka bir vasıta ile, su yahut yağ gibi bir yaşlığın iletilmesi. Bu bakımdan oruclunun istinca yaparken dikkatli olması, elindeki yaşlığı on ve arka mahallerin icine değdirmemesi şarttır.

29 - El ile meni getirmek (istimna' - masturbasyon).

30 - Kan yutmak. Coğunluğunu tukruk teşkil eden ağızdaki az kanı yutmak orucu bozmaz.





Orucu Bozmayan Şeyler Nelerdir?



1 - Unutarak yemek icmek ve cinsî munasebette bulunmak, unutarak yapılan bu işler orucu bozmaz. Ancak oruclu olduğunu hatırladığı anda, bu işleri yapmaktan geri durmalıdır.

* Birinin unutarak yiyip ictiğini gorursek ne yapmalıyız?

Eğer yeyip icen adam, gucsuz, zayıf ve ihtiyar birisi ise, hatırlatmamak daha iyidir. Zira bu, Allah'ın, o kimseye, gucsuzluğune merhameten orucunu unutturmak suretiyle ikram ettiği bir rızıktır. Unutarak yeyip icen kimse guclu, kuvvetli biri ise, hemen hatırlatılmalıdır.

2 - Uyurken ihtilÂm olmak.

3 - Hanımını opmek, elle tutmak, okşamak... Bu durumda meni gelmedikce oruc bozulmaz.

4 - Kadına el surmeden sadece bakmak, veya şehevî konuları duşunmek sebebiyle tahrik olup meninin gelmesi.

5 - Geceden cunup olan kimsenin, yıkanmayı sahurdan sonraya, oruclu vaktine bırakması.

6 - Ağza gelen balgamı yutmak.

7 - Kafasından burnun icine gelen akıntıyı cekip yutmak.

8 - Denize, yahut başka bir suya dalınca, kulağına su kacmak.

9 - Kendi isteğiyle olmayarak boğazına sigara dumanı gibi keyif verici bir duman girmek.

10 - Boğazına toz veya sinek kacmak. Gozyaşı veya yuz teri ağıza girecek olsa, eğer bir-iki damla kadarsa orucu bozmaz. Ancak tuzluluğu butun ağız icinde hissedilecek kadar cok olup oruc hatırda iken yutulursa orucu bozar.

11 - Sahurdan dişleri arasında kalmış nohut tanesinden kucuk şeyleri yutmak... Nohut tanesinden buyuk olursa, orucu bozar.

12 - Haricten susam veya buğday tanesi kadar bir şey'i ağzına alıp yavaş yavaş ve tadı boğazına
varmayacak şekilde ciğneyip yoketmek.

13 - Kendiliğinden gelen kusuntu, yine kendiliğinden geriye gitse, ağız dolusu bile olsa orucu
bozmaz. Kusma isteğiyle ağıza getirilen az miktardaki kusmuk ise, kendiliğinden iceri gitse, orucu bozmaz. Fakat miktarı ağız dolusu ise, orucu bozar.

14 - Kan aldırmak.

15 - Goze surme cekmek.

16 - On ve arka yola kuru olarak sokulan parmak da orucu bozmaz. Ancak parmak yağlı ve ıslak
olursa oruc bozulur.

17 - Derideki gozeneklerden (mesamattan) iceri giren şeyler orucu bozmaz. Buna binaen vucuda
surulen yağ veya yıkanılıp soğukluğu iceri nufuz eden su, orucu bozmaz. Cunku bunlar mesamat yoluyla iceri girerler.

18 - Baş veya karındaki bir yaraya konulan ilÂc, vucuttan iceri girmedikce oruc bozulmaz.






Kimler oruc tutmayabilir?


Hicbir ozru yokken oruc tutmamak veya başladığı orucu bozmak gunahtır. Hem de kaza ve (eğer başladığı Ramazan orucunu kasden bozmuşsa) keffaret olarak cezası vardır.

BÂzı hallerde ise, oruc tutmamak veya başlanmış orucu bozmak şer'an cÂiz hÂle gelir.

Bu haller, şunlardır:

1 - Hastalık:
Oruc tuttuğu takdirde hastalığının şiddetlenmesinden veya cok surmesinden korkan kimsenin sonradan kaz etmek uzere oruc tutmaması veya başladığı orucu bozması cÂizdir.

2 - Yolculuk:
Ramazanda yolculuğa cıkanların oruc tutmayıp sonraya bırakmaları cÂizdir. Ancak yolda meşakkate, bedenî bir halsizlik ve rahatsızlığa mÂruz kalmak soz konusu değilse, oruc tutmak, tutmamaktan efdal ve hayırlı gorulmuştur.

3 - İkrÂh (Tehdit ve Zorlama):
Orucunu bozmadığı takdirde dovulmek veya yaralanmak veyahut oldurulmekle tehdit edilen bir kimse de oruc tutmayabilir.

4 - Gebelik ve Emziklilik:
Oruc tuttuğu takdirde kendisine yahut cocuğuna bir zarar geleceğinden korkan hÂmile veya emzikli kadın, oruc tutmayıp sonradan kaz eder. Emzirdiği cocuğun başkasının cocuğu olması hukmu değiştirmez.

5 - Şiddetli Aclık ve Susuzluk:
Aclık ve susuzluktan dolayı helÂk olacağından veya aklî muvazenesinin bozulacağından korkan kimse orucunu bozabilir.

6 - Duşkunluk Derecesinde İhtiyarlık:
Boyle kimselerin de oruc tutmaması cÂizdir. Boyleler oruc tutmayacakları gibi, kaz da edemeyeceklerinden fidye verirler.

7 - Hayız - nifas hÂli:
Bu hallerde oruc tutulması haramdır.

* NÂfile oruc tutanlar icin, ziyafete dÂvet edilmek bir ozurdur. Boyle bir kimse, hane sahibinin ısrarı uzerine orucunu bozabilir.

Oruclu Olmadığı Halde, Oruclu Gibi Davranması Gereken Kimseler:
* İmsÂk vaktinden sonra yolculuğu biten bir yolcunun da gunun geri kalan kısmında oruclu gibi davranması, yani, yemeden icmeden ve ailevî munasebetten kacınması gerekir.

* Gunduz iyileşen hasta icin de hukum aynıdır. O da oruclu gibi davranmalıdır. Boyle hareket etmek, bir goruşe gore vÂcib, diğer bir goruşe gore de mustehabtır.

* Yolcu, hasta, hayızlı ve lohusa olanlar, kendilerini oruclu gibi gostermek zorunda değildirler. Yeyip icebilirler. Ancak kendilerinin mÂzeretini bilmeyen halkın su'-i zannına sebeb olmak ihtimaline karşı, bunu alenen yapmaktan kacınmak, gizlice yeyip icmek ÂdÂba daha uygundur.
__________________