CUMA NAMAZI KILINIŞI SUNNET VE BİD’ATLARI

CUMA NAMAZI’nın HUKMU

Cuma namazı Allah’ın mu’minler uzerine farz kıldığı muhim bir ibadettir . Allah (c.c.) şoyle buyurmakt adır.”Ey iman edenler Cuma gunu namaza cağırıldığı zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve alış verişi bırakın. Eğer siz gerceği anlayan kimseler iseniz elbette bu, sizin icin daha hayırlıdır.”[1]

CUMA NAMAZINI KILMAYANLARIN DELİLSİZ İDDİALARI VE BUNUN REDDİ :

Cuma namazını birtakım delilsiz, mesnedsiz, zanni gerekcelerle terkeden kimseler, gercekten Allah’tan korkuyorl arsa iddia ettikleri gerekcelerin sahih delillere dayanıp dayanmadığını araştırsınlar. Bunu yapsalar da yapmasalar da Cuma namazını kılmazlarsa, Allah onların kalplerini muhurleyecek ve onlar kendileri ni hidayet uzere zannetseler de sapıklık icerisinde olacaklardır.

İmamın aldığı maaşı bahane eden, kendisine cumasız dedirten kardeşlerim, siz imam olun arkanızda biz de cemaat olalım.

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) cumaya gelmeyen bir kavim icin:

“Vallahi bir adama cemaate namaz kıldırmasını emretmeyi, sonra da cumaya gelmeyenl erin evlerini uzerlerine yakmayı arzu ettim,”[2] buyurdu.

Burası daru’l harp diyenler, rahatınızdan hic taviz vermeden, kimseyle savaşmadan yan gelip yatıyorsunuz. Hem cumayı kılmıyor, hem iddia ettiğiniz harpten kacıyorsunuz! Allah’tan korkun.

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki: Kim ozursuz uc cumayı terk ederse Allah onun kalbini muhurler. Kim ozursuz uc cumayı terk ederse o munafıktır.”[3]

Biz hur değiliz diyen tacirler, memurlar, amirler, yaptığınız işleri, seyahatleri kole olarak mı yapıyorsunuz ? Efendisin in malı olan, alınıp satılan koleye bile bu namaz haram değilken, sizi musluman cemaatten koparan nedir?

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

“Kim peş peşe uc cuma namazını terk ederse o, islamı arkasına atmıştır.”[4]

Ummet icerisinde estirilen ayrılık ruzgarlarından kendinizi kurtarın. Duşunemez, anlayamaz olduysanız, ya da ayrılık size hoş geliyorsa bilin ki Allah’ın elcisi yalan soylemez, kalbiniz hakikatlere kapanmıştır. Allah kalplerin izdeki muhurleri acsın ve size hidayet etsin.

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) şoyle buyurmuştur.

“Bir takım kimseler Cuma namazlarını terk etmelerin den ya vaz gecerler, yahut da Allah onların kalpleri uzerine muhakkak muhur vuracak sonra da kendileri muhakkak surette gafillerd en olacaklar dır.[5]


CUMA NAMAZI 16 DEĞİL 6 REKATTIR :

Cuma namazının iki rekatlı farzından evvel tahiyyatu’l mescid[6] mustesna sunnet namaz yoktur.[7]

Farz imam ile eda edilince dort rekat Cuma’nın sunneti kılınır, o vakitte kılınacak bu altı rekat namazdan başkası bid’attır. Bu altı rekat namazı onaltıya cıkaranlar işledikleri bu bid’at icin Allah’a tovbe etmeli ve bundan vazgecmelidirler.

İbn-i Abbas (r.a.) ‘dan Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

”Bid’atlere gore amel eden kişi bid’ati terkedinc eye kadar, Allah onun amelini kabul etmekten yuz cevirir."[8]

Hic kimse Allah’ın emretmediği, Rasululla h’ın emretmediği bir namaz icad edemez. Kılınan onaltı rekat namazın izahına bir bakın ne kadar garip;

CUMA NAMAZININ BİD'ATLARI

İlk Sunnet İddiası :

İki rekat farzdan evvel dort rekat sunnet, sahih delili olmayan bir namazdır.[9] Bu namazı kılanların zikrettiği, “mevzu” (uydurma) bir hadis vardır ki, onun senedinde ki kimseleri n yalancılıklarını da bizzat kendileri itiraf etmelerin e rağmen, bu bid’atten vazgecmemektedirler.[10] Cumanın farzından evvel Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) ve onun ashabı cumanın sunneti diye bir namaz kılmadıkları gibi boyle bir namazın bu gun icin bile kılınamayacağı gayet acıktır. Cunku bir vakte nisbet edilen namaz o vaktin ezanının okunmasıyla kılınabilir. Oysa Cuma vaktinin girdiğini bildiren ezan imam minbere cıktıktan sonra okunan ic ezandır.[11] Cumanın farzından evvel sunnet namaz olsaydı, ya imam minberind e iken, ya da inince farzı kıldırmadan once bu dort rekat namazın kılınması gerekirdi . Oysa boyle bir uygulama da yok. İnsanlar, ic ezan okunmadan once yani cumanın vakti girmeden kıldıkları namaza cumanın sunneti diyorlar bu anlamsız bir sozdur. Doğrusu şu ki kıldıkları o namaz tahiyyatu’l mescid namazıdır, niyetleri de oyle olmalıdır.[12]

Zuhr-i Ahir Namazı :

Farzdan sonra kılınan dort rekat sunnetten sonra, kıldıkları Zuhr-i ahir namazı; bu namaz da bid’attir sunnette yeri yoktur. Kılınma sebebi ise şudur; Cuma namazı kabul olunmadıysa oğle namazının yerine (oğlenin farzı) kılınmış olur. Şuphe ile yapılan bu işler şeytanın vesvesesi nden başka bir şey değildir.

Son İki Rekat (Vaktin Son Sunneti) :

Bu da oğle namazının son sunneti olarak kılınmaktadır. Bunlar bidattır.

Cuma namazı oğle namazının yerine kaimdir, cumayı kılamayan oğleyi kılar. Mescide girince kılınacak en az iki rekat tahiyyatu’l mescit namazından başka Cuma namazı iki rekat farz ve dort rekat sunnet olmak uzere toplam altı rek’attır.

Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) şoyle buyurdu:

“Herhangi biriniz cumayı kıldığı zaman ondan sonra dort rekat daha kılsın,”[13]

Cuma namazının farzından sonra bircok namaz kılındığını goren insanlar, bu namazların cokluğundan dolayı, cumanın farzından sonraki dort rekat sunneti de kılmadan mescitten cıkıp gidiyorla r. Bid’atların sunneti nasıl iptal ettiğini gormek isteyen buyursun mescitler e gelsin. Allah Azze ve Celle bid’atla amel eden kimseleri n hem kendileri ne, hem de cevrelerine verdiği bu zararı onları ıslah ederek gidersin.

Ø Cuma namazı şehirlerde kılındığı gibi koylerde de kılınabilir.[14]

Ø Cuma namazı ancak mahsur kalmak, aşırı yağmur, camur gibi ulaşım imkansızlıkları halinde kılınmayıp evde oğle namazı ile iktifa edilir.[15]

CUMA (NAMAZI)NIN ÂDÂBI :

Ø Cuma gunu gusletmek, temiz elbise giyinmek guzel koku surunmek ve misvak kullanmak Rasululla h’ın sunnetidir.[16]

Cemaate katılacak kimseleri n soğan, sarımsak vb. kotu kokulu şeylerden yememesi gerekir.[17]

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) bunu şiddetle yasaklamış, bu kotu kokulardan hem insanlar hem melekler rahatsız olurlar[18] buyurmuştur.

Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) zamanında bu bitkilerd en yiyip insanları rahatsız edenler mescitten dışarı cıkarılırdı.[19]

Oysa cemaatın onemi insanları barıştırması, kaynaştırması gayesine dayanır. Birbirinden hoşlanmayan, birbirind en rahatsız kimselerd en oluşan kalabalıklara cemaat denmez.

Cemaate erken gelmeli,[20] insanlara eziyet etmeden bir yere oturmalı[21], mescitte her zaman aynı yeri secmemelidir.[22]

CUMA GUNU HUTBE

Hutbeyi konuşmadan dinlemelidir.[23]
Yanındakine sus demek bile hoş değildir.[24] Rasulullah bu gibi durumlardan sakındırmıştır. Rasulullah (sallallah u aleyhi ve sellem) minbere yaklaştığında oradakile re selam verir, minbere cıkıp insanlara yuzunu cevirdiğinde de yine selam verir sonra otururdu.[25]
İmam minberin uzerinde iken okunan ezanı, hem imam, hem de cemaat tekrar eder.[26]
Hutbeyi kısa namazı uzun tutmayı da tavsiye ederdi.[27]
Rasulullah hutbede iken dua icin ellerini kaldırmazdı,[28] (yağmur duası mustesna.)[29] Hutbeyi iki kısıma ayırır, arada otururdu.

CUMA NAMAZININ KIRAATI :

Rasulullah (sallallah u aleyhive sellem) Cuma namazlarında, Secde, Dehr, Cumua, Munafikun, A’la, Ğaşiye surelerin in her birini bir rekatta okurdu. Bir sureyi iki rekata paylaştırmazdı.[30]

Ø Seferde Cuma namazını kişi dilerse kılar, değilse oğle namazını kılar. Seferde olan kimse oğlenin yalnız iki rekat farzını kılacağı gibi cumanın da sadece iki rekat farzını kılar.[31]

Ø Ramazan veya Kurban bayramı Cuma gunune denk geldiği zaman; bayram namazı Cuma namazına bedeldir. Cuma gunu bayram namazı kılan kimse, Cuma namazını da kılabileceği gibi, dilerse Cuma namazını kılmayıp oğle namazını kılar.[32]

--------------------------------------------------------------------------------

KAYNAKLAR:

[1] Cuma Suresi (Ayet 9)

[2] Sahihu’t Terğib (723 ter.2/169/1)

[3] Sahihu’t Terğib (726 ter. 2/171/3) İbn-i Huzeyme ve ibn-i Hibban da rivayet ettiler.

[4] Sahihu’t Terğib (732 ter 2/174/10)

[5] Muslim (40/865) Sahihu’t Terğib (724 ter. 2/170/2)

[6] Rasululla h (S) sizden biri mescide geldiğinde (namaza durması mustesna) oturacaks a (en az) iki rekat namaz kılsın, buyurmuştur. Buhari (444 Ter.540) Muslim (714/69) Ebu Avane 1/415 Ebu Davud (467) Nesai (729) Tirmizi (508) İbn-i Mace (1013) Darimi (1/323) Vakit namazlarının haricinde kılınan bu namazın adı tahiyyatul mescid (mescide selam) namazıdır.Bu namaz en az iki rekat kılınır, daha fazla kılmak isteyen Cuma gunu imam minbere cıkıncaya, diğer gunler de namaz icin kamet oluncaya kadar kılabilir. Sahabeler den bu namazı oniki rekata kadar kılanlar olmuştur.

[7] İbn-i Mesud ‘un (r) cumadan evvel dort rekat, cumadan sonra da dort rekat kıldığı haberine (Tirmizi ter.356) gelince; aşağıda izahı gectiği uzere cumadan once kılınan dort rekat bu namaz tahiyyatu’l mescid namazından başka bir namaz olamaz. Zira imam minberdey ken ezan okunduğuna gore, kastedile n namaz ezandan once kılınmışsa bu tahiyyatu’l mescid namazıdır. Diğer sahabeler gibi ibn-i Mes’ud da tahiyyatul mescid namazı kılmıştır, lakin ibn-i Mes’ud’dan (r) gelen bu rivayet gibi yanlış anlayanla rın delil sayabilec eği bir haber daha bilmiyoru z. Aşağıda izahı gecen uydurma hadis de mustesna. Yok eğer bu namaz illede cumanın sunnetidir diyen varsa, imam minberdey ken ezan okununca kalkıp dort rekat kılarsa sozune uygun amel etmiş olur, fakat bu amel bid’at ve sapıklıktır.

[8] Sahihu’t-Tergib (1/51 ter.1/110-11)

[9] Daha geniş bilgi icin bakınız. Zad’ul MeÂd (ter 1/403….)

[10] İbn-i Abbas (r.) dan Rausulull ah (S.) Cuma namazından once dort rek’at kılardı. Bu dort rek’atın arasında selam vermezdi. Mecmau’z-Zevaid (Bu isnad zayıf raviler zincirind en kuruludur . Atıyye’nin rivayetle rinin zayıflığında ittifak vardır ve Haccac mudellistir ve Mubeşşir ibn-i Ubeyd Kezzab’tır ve ibnu’l Velid de mudellistir. (Kutub-u Sitte Tercumesi İ. Canan 17. cilt sf. 58-59 bk.) Bir hadisin zayıf veya uydurma olduğunu bile bile bu hadisleri kitabına alan ve okuyucuda n gizleyere k, boylelikle de bid’atların devam etmesine sebep olan bu insanlar bazı ticari kaygılarla, kitaplarına rağbet azalmasın diye mi veya kasten insanların dinini bozmak niyetiyle mi, bunu yapıyorlar? Zira hadisin zayıflığı, uydurma oluşu, o hadisle amel edilemezl iği vs. Arapca metnin sonunda yazılı olmasına rağmen bu kısmı da tercume etmeyerek, ummetin fesadına, ihtilafla rın artmasına sebep olmaktadırlar. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) “Kim benim soylemediğim sozu bana isnad ederse, cehennemd eki yerine hazırlansın” buyurmuştur. Peygamber e isnad edilen iftiralar dan sakındırmak şoyle dursun, bu iftiraları gercekmiş gibi yaygınlaştıran bid’atcılar da cehennemd eki yerlerine hazırlansınlar. (İbn-i Mace (1129) İbn-i Mace tercumesinde hadisin sıhhati yukarıda bildirild iği uzere acıklanmıştır. ) Daha geniş bilgi icin bakınız. Zad’ul MeÂd (ter 1/408,409)

[11] Buhari (ter. 879)

[12] Cuma vaktinden once okunan dış ezan insanlara Cuma namazını hatırlatmak icindir. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem), Ebu Bekir (r), Omer (r), zamanında bu ezan okunmazdı. (Tirmizi ter.352 /515) Bu ezandan once okunan (SALA) Peygamber e salat-u selam da, sonradan ihdas edilmiş bir iştir. Cuma gunleri ve Perşembe geceleri peygamber e salat-u selam okumak sunnettir, fakat bunu insanlar kendi başına yapar. Muezzinin yapmasıyla insanlar bu sunneti de terk etmiştir. Cunku her bid’at bir sunneti yok eder. Sal bolumune de bakınız.

[13] Muslim (67-881)

[14] Buhari (ter.861-862)

[15] Buhari (ter.667)

[16] Buhari(849-858) İbn-i Mace (1098) Taberani (1/129-1/269 M. Sağir) Muslim (846/7)

[17] Muslim (561/68-69-562/70-563/71-564/72-73-74-75-565/76) Nesai (707) Buhari (ter. 836-837-838)

[18] Muslim (564/72) NesÂî (ter.707)

[19] Muslim (567/78)

[20] Muslim (850/10-850/24-25)

[21] Buhari (ter.874-875)İbn-i Hibban (2790) Ebu Davud ( 1118) Nesai (1398) İbn-i Mace (1115) İbn-i Carut (294) İbn-i Huzeyme (1811) Ahmed (4/188)

[22] Ebu Davud (862) Nesai (1111) İbn-i Mace (1429) İbn-i Huzeyme (1319) İ. Munzir (2525 el-Evsat)

[23] Muslim (857/26) Buhari (ter.890)

[24] Buhari (ter. 894)

[25] İbnu’l Munzir (1799 el-Evsat) Beyhaki (3/205) Hadisin senedinde ki İsa b. Abdullah el- Ensari sebebiyle bu hadisi ibn-i Adiyy zayıf saymıştır, ibn-i Hibban da hakeza. Buluğul Meram 2/132

[26] Buhari (ter. 878)

[27]Ebu Davud (1106) Muslim (869/47) Darimi (1/365) Hakim (3/393) İ.Munzir (1797-el-Evsat) İ.Ebi Şeybe (2/24/4) Albani (618 el-İrva) Beyhaki (3/208) Ahmed (4/262)

[28] Ebu Davud (1104)

[29] Buhari (ter.975) İbn-i Mace (1269) Hutbe esnasında yaptığı yağmur duasında rs ellerini acmıştı, halbuki yağmur duası icin musallaya cıktığında hutbe okunmaz. İ.Mace 1266 İki retat namaz kılınır ve dua icin eller acılır. İ.Mace 1272

[30]Muslim (64/879, 65-66/880)

[31] Seferde sunnet namazların kılınmaması hukmu tahsis olunmadığından (cumaya ozel seferde sunnete dair delil olmadığından) umumu uzere cÂrîdir.

[32] Ebu Davud (1073) İbn-i Mace (1311-1312) Hakim (1064) Albani (Sahihul Cami 4365) NesÂî (1591-1592)
__________________