Turkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, bu yıl yaklaşık 900 bini buyukbaş, 2,7 milyonu kucukbaş olmak uzere 3 milyon 600 bin baş hayvan kesileceğini tahmin ettiklerini bildirerek, “Kurbanlıklar icin bu yıl odenecek tutarın, 11,9 milyar liraya yaklaşacağını hesaplıyoruz” dedi.

Bayraktar, yaptığı acıklamada, kurbanlık fiyatları ve satış şeklinin illere ve bolgelere gore farklılık arz ettiğini, kimi yerlerde canlı kilogram (baskul) ve et (karkas) fiyatı uzerinden, kimi yerlerde ise canlı hayvan uzerinden pazarlık yontemiyle satış yapıldığını belirtti.

Şemsi Bayraktar, Ziraat Odalarından aldıkları bilgilere gore, bu yıl kurban doneminde hayvan fiyatlarının; illere, canlı ağırlığa, ırkına (yerli-kultur) ve buyukbaşta duve, tosun, kucukbaşta koyun, keci olmasına gore farklılık gosterdiğini, kurbanlık satışlarında hayvan başına fiyatın, buyukbaşta 5 bin ile 30 bin lira, kucukbaşta ise 750 lira ile 3 bin lira arasında değişeceğini, canlı ağırlık fiyatının da kilogram başına, buyukbaş hayvanlarda 18 ile 26 lira, kucukbaş hayvanlarda 19 ile 30 lira arasında olacağını tahmin ettiklerini, bu fiyatların bayram yaklaştıkca talebin durumuna gore değişebileceğini bildirdi.

Bayraktar, şunları soyledi:

“Ulke ortalamasına bakıldığında, buyukbaş hayvanların canlı kilogram fiyatının 21 lira 72 kuruş, kucukbaş canlı kilogram fiyatlarının ise 23 lira 74 kuruş olduğu gorulmektedir.

Canlı kilogram olarak buyukbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu uc buyuk ilimizden, İstanbul’un Avrupa yakasında 23 lira ile 24 lira, Anadolu yakasında 25 lira ile 26 lira, Ankara’da 20 lira ile 24 lira, İzmir’de 19 lira ile 24 lira arasında değişmektedir.

Kucukbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak, İstanbul’un Avrupa yakasında 25 lira ile 26 lira, Anadolu yakasında 27 lira ile 28 lira, Ankara’da 20 lira ile 24 lira, İzmir’de 22 ile 27 lira duzeyinde seyretmektedir.

Ulke ortalamasında fiyatlar, gecen yıla gore, buyukbaşta yuzde 5,7, kucukbaşta ise yuzde 10,7 oranında artmıştır. Ortalama fiyat kilogram başına buyukbaşta 20 lira 55 kuruştan 21 lira 72 kuruşa, kucukbaşta 21 lira 45 kuruştan 23 lira 74 kuruşa cıkmıştır.

İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’dan oluşan 4 buyuk ilde fiyatlar, buyukbaşta yuzde 12,1, kucukbaşta ise yuzde 8 oranında yukselmiştir. 4 buyuk ilde ortalama fiyatlar, buyukbaşta 21 liradan 23 lira 55 kuruşa, kucukbaşta 23 lira 10 kuruştan 24 lira 95 kuruşa ulaşmıştır.”

-“Yeterli kurbanlık var”

Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yapılan acıklamada; halen kurbanlık vasfı taşıyan 1 milyon 217 bini buyukbaş, 3 milyon 895 bin kucukbaş olmak uzere toplam 5 milyon 112 bin baş kurbanlık hayvan bulunduğunun ifade edildiğini belirten Bayraktar, şoyle devam etti:

“Yaptığımız hesaplamalara gore, ulkemizde, yaklaşık 10,6 milyar liralık buyukbaş, 5,8 milyar liralık kucukbaş olmak uzere 16,4 milyar liralık kurbanlık hayvan alıcısını beklemektedir.

Ulkemizde Kurban Bayramlarında, Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine gore; 2014’te 880 bin buyukbaş, 2 milyon 500 bin kucukbaş, 2015’te 867 bin buyukbaş, 2 milyon 700 bin kucukbaş, 2016’da 920 bin buyukbaş, 2 milyon 950 bin kucukbaş, 2017’de 817 bin 805 buyukbaş, 2 milyon 720 bin 271 kucukbaş, 2018’de ise 866 bin 143 buyukbaş, 2 milyon 682 bin 612 kucukbaş hayvan kurban olarak kesilmişti. Son yıllardaki kurban satışlarını goz onunde tuttuğumuzda, bu yıl yaklaşık 900 bini buyukbaş, 2 milyon 700 bini kucukbaş olmak uzere toplam 3 milyon 600 bin baş hayvan kesileceğini tahmin ediyoruz.

Bu tahmininden yola cıkacak olursak; 2019’da, kurbanlıklar icin odenecek tutarın tahmini olarak 11,9 milyar liraya yaklaşacağını hesaplıyoruz. Kurban Bayramı’nda kesileceğini tahmin ettiğimiz hayvan sayısından daha fazla kesilebilecek nitelikte buyuk ve kucukbaş kurbanlık hayvan vardır. Bu durum kurbanlık hayvan bulmada vatandaşlarımızın sıkıntı yaşamayacaklarını gostermektedir. Ziraat Odalarımızla yaptığımız goruşmeler de bu goruşu destekler niteliktedir. ‘Hayvan bulabilir miyim acaba’ şeklinde bir endişe yaşanmasına gerek yoktur.”

-“Et ve Sut Kurumu’nun bayram sonrasında uygun bir fiyata alması gerekir”

Ureticilerin satışların gecen yıla gore yavaş seyrettiğini ifade ettiğini belirten Bayraktar, “Temennimiz satışlarda beklenilen ivmenin yakalanması, ureticilerimizin hayvanlarını uygun fiyata satarak emeklerinin karşılığını almasıdır” dedi.

Satışların beklendiği gibi gercekleşmemesi durumunda ureticilerin bayram doneminde satılamayan hayvanlarını, Et ve Sut Kurumu’nun bayram sonrasında uygun bir fiyata alması gerektiğine işaret eden Bayraktar, şunları soyledi:

“Bu hem ureticimiz acısından hem de hayvancılıkta surdurulebilirlik acısından cok onemlidir. Ureticimizin hayvanlarını yok pahasına elden cıkarmalarının onune gecilmesi kurbanlık yetiştiriciliğinin geleceği acısından onem taşımaktadır.

Bunun icin yetkililerden beklentimiz, elinde kurbanlık kalan ureticilerimize yonelik belirleyecekleri alım fiyatlarını, maliyetlerin yanı sıra yapılan ek masrafları da dikkate alarak kurbana ozel belirlemeleridir. Bu durumda ureticilerimizin bir yıllık emekleri boşa cıkmayacak, mağdur olmaları engellenecektir.”

-“Yem fiyatları arttı”

Kurban Bayramlarının, bu kadar cok hayvanın besiye alınması ve uzun sureyle bakılmaları dolayısıyla ekonomik olarak da ciddi bir hareketliliğe yol actığına dikkati ceken Bayraktar, şoyle devam etti:

“Beslenme amaclı hayvan alımları icin odenen para, yem, veteriner hizmetleri onemli bir yekun tutmaktadır. Bunun yanı sıra, hayvanların satış merkezlerine nakilleri, satış yerlerinde yer kiraları ve kişisel masrafları, kesimler icin kasaplara odenen para, sakatat ve derilerin satılmasına kadar bircok ticari faaliyet, bu donemde soz konusu olmakta ve butun bunlar ekonomik anlamda buyuk meblağlara ulaşmaktadır. Bu yıl Kurban Bayramı doneminde yaklaşık 900 bini buyukbaş, 2 milyon 700 bini kucukbaş olmak uzere toplam 3 milyon 600 bin baş hayvan kesileceği tahmininden yola cıkılacak olursa; yem fiyatları, 2018/2019 Temmuz doneminde ciddi oranlarda artmıştır. İlgili donemde ton fiyatı olarak; mısırda yuzde 28,4 artışla 1220 liraya, buğday kepeğinde yuzde 23 artışla 1070 liraya, pamuk tohumu kuspesinde yuzde 16,1 artışla 1300 liraya, besi yeminde yuzde 20,7 artışla 1641 liraya, sut yeminde yuzde 23,6 artışla 1706 liraya, samanda yuzde 3,6 artışla 547 liraya, mısır silajında yuzde 19 artışla 370 liraya, kuru yonca otunda yuzde 18,6 artışla 1025 liraya yukselmiştir.

Uretimin en onemli kalemi yemdir, dolayısıyla yem fiyatlarındaki yukseliş uretimi ve fiyatları ciddi anlamda etkilemektedir.

-Yem masrafı 4,1 milyar lira

Kurbanlık icin besiye alınan buyukbaş hayvanların ortalama 6 ay beslendiği, aylık 450 liraya yem yedirildiği hesabıyla, 6 aylık yem masrafı hayvan başına 2 bin 700 lira olacaktır. Kesilecek olan 900 bin buyukbaş kurbanlık hayvan icin toplam yem masrafı 2,4 milyar lirayı gecmektedir. Yine ortalama 6 ay besiye alınma hesabıyla, kucukbaş hayvanlarda hayvan başına yem masrafı 620 lirayı, 2 milyon 700 bin kucukbaş hayvan icin yapılan toplam yem masrafı ise 1,7 milyar liraya yaklaşmaktadır. Toplamda 3,6 milyon baş kurbanlık canlı hayvan icin ureticilerimizin 4,1 milyar lira civarında bir yem masrafı yaptıkları, dolayısıyla bu kadar bir paranın yem sektorunde kullanıldığı tahmin edilmektedir.”

Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip buyukbaş hayvanın canlı kilogramının 21,72 lira civarında satılacağı duşunulduğunde bayram suresince kesilecek yaklaşık 900 bin buyukbaş hayvana odenecek paranın 7,8 milyar lirayı gececeğini, bir kucukbaş hayvanın ortalama 1500 liradan satılacağı tahminiyle, kesilecek yaklaşık 2 milyon 700 bin kucukbaş hayvana odenecek paranın ise 4 milyar liranın uzerinde olacağını belirten Bayraktar, “Daha once de belirttiğim gibi, toplamda halkımızın 3,6 milyon kurbanlık icin 11,9 milyar liraya yakın para odeyeceğini tahmin ediyoruz” diye konuştu.

-Kurban derilerinde kayıp yuzde 20’ler civarında

Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin yaklaşık 10 liraya satıldığını, ortalama 2 milyon 700 bin kucukbaş hayvan kesileceği hesap edildiğinde kucukbaş hayvanların derilerinin ekonomik değerinin yaklaşık olarak 27 milyon lirayı bulacağını bildiren Bayraktar, şoyle konuştu:

“400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri cıkmaktadır. Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilogramının 4 lira olduğu goz onune alındığında kesilecek 900 bin buyukbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri 108 milyon liraya ulaşacaktır. Toplam olarak kurbanlıklardan standartlara uyulursa yaklaşık 135 milyon liralık deri elde edilecektir. Fakat kurbanlıklar coğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği icin deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır. Bu kaybın yuzde 20'ler civarında olduğu ve toplam kaybın 27 milyon lirayı bulduğu tahmin edilmektedir. Buna gore, kayıplar nedeniyle, Kurban Bayramında ekonomiye kazandırılan derinin değeri 108 milyon lira civarında kalmaktadır.”

-Hayvan pazar yerleri cadır kiraları

Kurbanlık satmak isteyen ureticilerin, buyukşehirlerde her ilcede farklı olmak uzere satış yerlerine cadır kirası odediğini, fiyatların illere ve ilcelere gore farklılık arz ettiğini vurgulayan Bayraktar, şunları soyledi:

“Buralardan yuksek ucretler alınmaması yonunde belediyelere her yıl uyarılarda bulunmamıza rağmen, ne yazık ki bu yıl da ciddi paralar alınmıştır. Belediyelerin buraları gelir kapısı olarak değil, halkına hizmet yeri olarak gormesi gerekmektedir. Kurban satıcıları 15 gun olarak kaldıkları sure icinde; Ankara’da 3 bin 750 lira ile 5 bin lira arasında, İstanbul’da 7 bin lira ile 16 bin lira arasında, İzmir’de 7 bin lira ile 10 bin lira arasında cadır kirası odemişlerdir. İzmir’de sadece yere yani alana bu para odenmekte, cadır ve diğer altyapı masrafları satıcılara ait olmaktadır.

Masraf, kalınan surede harcanacak paraları da dahil edecek olursak onemli bir miktarı bulmaktadır. Satış yerleriyle ilgili olarak buradan belediye başkanlarımıza seslenmek istiyorum; satış yerlerini cok fahiş fiyatlarla ureticilerimize kiralamakla ne geciyor elinize? Ureticilerimize 16 bin liraya kiralanan yerler var. Bu durum ciddi mağduriyetlere neden oluyor. Ureticilerimiz zaten ne kazanıyorlar ki bir de buralara bu kadar para verebilsinler? Belediyelerden ricamız, lutfen buraları uygun fiyattan ureticilerimize kullandırın, buralarda bin bir zorlukla satış yapmaya calışanlara her turlu altyapı hizmetlerini goturun.”

-Nakliye masrafları

Ureticilerin, Turkiye'nin dort bir yanından hayvanları şehirlerdeki kurban satış yerlerine nakletmek icin nakliye parası odediğini bildiren Bayraktar, “25 buyukbaş hayvanın nakliyesi icin ureticilerimiz Kars ilimizden Ankara’ya 5 bin 500, Bursa’ya 7 bin, İstanbul ve İzmir’e ise 7 bin 500 lira odeme yapmaktadır. Bu onemli bir masraftır. Ayrıca ureticilerimiz, sattıkları hayvanları, alıcıların kesim yapacakları yerlere taşımakta, bunun icin de para harcamaktadır. Kesilen hayvanların sayısal buyukluğu dikkate alındığında net rakam verememekle birlikte onemli bir nakliye masrafı olduğu soylenebilir” dedi.

Bayraktar, Kurban Bayramı doneminde, talebe bağlı olarak artan nakliye fiyatlarının kurban satış fiyatlarına etkisini azaltabilmek icin mutlaka pazar yerlerinin disipline edilmesi, buralarda fırsatcılık yapılmasına imkan tanınmaması gerektiğini soyledi.

-Kasaplara odenen para 260 milyon lira

Kurban bayramlarının son yıllarda kasaplar icin onemli bir gelir kapısı olduğunu belirten Bayraktar, “Kasaplar, hayvanları kesme, yuzme, parcalama gibi işler icin kucukbaşta 60 lira, buyukbaşta ise 400 lira civarında para almaktadır. Kesme işine parcalama da dahil edildiğinde ozellikle buyukbaştaki fiyat 600-700 liraya kadar cıkabilmektedir. Buyukbaş hayvanlarının yarısının kasaplar tarafından ucret mukabilinde kesileceği tahminiyle, 450 bin buyukbaş hayvan icin kasaplara odenecek meblağ 180 milyon lirayı bulacaktır.

Aynı şekilde kucukbaş hayvanların yarısının kasaplar tarafından kesileceği hesabıyla 1 milyon 350 bin kucukbaş hayvan icin kasaplara odenecek tutar 80 milyon lirayı aşacaktır.

Buna gore, kasaplara odenecek toplam bedel toplamda 260 milyon lirayı aşacaktır. Bunların yanı sıra kelle, paca, işkembe, bağırsak gibi sakatatlar kurban kesenler tarafından coğunlukla alınmamakta, kasaplara veya toplayıcılara bırakılmaktadır. Bu da ciddi bir ekonomik değer oluşturmaktadır” diye konuştu.

-Vekaletle kesim

Kurban Bayramı doneminde bircok dernek ve vakıfların, hayır işlemeyi duşunen vatandaşlarımızın verdiği vekaletle onlar adına kurban kesmek icin faaliyet icine girdiğini hatırlatan Bayraktar, şoyle konuştu:

“Vekaletle kesimde zaman zaman vatandaşlarımız mağdur edilmektedir.

Dernek ve vakıflara yatırılan paraların kurban kesiminde kullanılması ve bunların iyi bir şekilde denetlenmesi cok onemlidir. Vekaleten kurban kesmeyi taahhut eden bu kuruluşların, bu donemde ne kadar hayvanı nereden aldığı, hangi şartlarda ve nerelerde ne kadar kurbanlık kestiği, vekaleti veren kurban sahibinin vekaletinin yerine getirilip getirilmediği, yetkili kurumlar tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. Aksi takdirde hem hayır işlemeyi duşunen vatandaşlarımızın hem de ureticilerimizin mağduriyeti soz konusu olabilecektir.

Bir diğer konu da dernek ve vakıfların yuksek kar amacıyla hareket etmesi ve ureticilerimizden toplu alım yaparak fiyatları duşuk tutmasıdır. Ustelik alımlarda nakliye bedelini de ureticiye yuklemeye başlamışlardır. Hem fiyatı duşuk tutmak hem de nakliye bedelini ureticiye yuklemek Kurban Bayramı’nın kutsiyetine de golge duşurmektedir. Dernek ve vakıflar, kar amacıyla hareket etmemeli, ureticinin hakkını ureticiye vermelidir.

-Yurt dışında kesim

Son yıllarda vatandaşlarımızın onemli bir kısmı da dernek ve vakıflar kanalıyla yurt dışında kurban kesimine yonelmiştir. Bu durum, ulke ici kurbanlık satışlarının son yıllarda hemen hemen yerinde saymasından da anlaşılmaktadır.

2019 yılı icin kurban kesiminde hisse miktarını yurt ici ve yurt dışı olarak Diyanet Vakfı 890 ve 725 lira, Kızılay ise 850 ve 725 lira olarak belirlemiştir. Kurban hisse fiyatının daha duşuk tutulması da yurt dışında kesimi teşvik etmektedir.

Ulke dışındaki muhtac Muslumanlara yapılacak her kuruş yardıma tam destek veriyoruz. Yalnız, kurban kesimi yurt icinde yapılır ve ulke dışındaki Muslumanlara ulkemizden gonderilirse ureticimizi de hayvancılığımızı da korumuş oluruz. Butun dernek ve vakıfların bu hassasiyetle hareket etmesini bekliyoruz. Devletimiz bu konuda dernek ve vakıflara Diyanet Vakfı, Kızılay, Et ve Sut Kurumu, Turk Hava Kurumu gibi kuruluşları kanalıyla onculuk etmelidir.

Bilindiği uzere hayvan pazarlarında kamu kuruluşlarınca, hayvanlar sağlık kontrolunden gecirilmektedirler. Bu kontrollerin yanı sıra hayvanların yaş uygunluğu, gebe olup olmadığı gibi vasıflar yonunden yapılan kontrollerde de titiz davranılması gerekmektedir. Boylece halkımıza gonul rahatlığıyla kurbanlığını secme imkanı getirilecek ve mağduriyeti onlenecektir.”

tarimpusulasi