Dini hukumlerin kaynakları
Dini hukumlerin kaynaklarıİslam'da hukumlerin dayandığı kaynaklar nelerdir

Din ile ilgili hukumlerin dayandığı kaynaklar 4 dur. Kitap , sunnet ,icma ve kıyas. Dini ile ilgili hukumler bu dort kaynaktan cıkarılmıştır. Şimdi kaynakların ne anlama geldiğini ve bu kaynaklardan nasıl sonuca varıldığını acıklayalım.


1-KİTAP:

Kitaptan amac Kur’an-ı Kerim dir. Kur’an-ı Kerim islam dinin ana kaynağıdır. Kur’an-ı Kerim Allah tarafından Cebrail aracılığıyla peygamberimize arapca olarak indirilmiştir. İndirildiği zaman vahiy katipleri tarafından yazılmış ve bizlere tevatur yoluyla ulaşmıştır.

Dini konularda ilk başvurulacak kaynak Kur’an-ı Kerim dir

Kur’an-ı Kerim evrensel bir kitaptır. Yani Kur’an-ı Kerim’in hukumleri tum cağların ve asırların ve toplumların ihtiyaclarına cevap verebilecek niteliktedir. Kur’an-ı Kerim hukumleri insanların hukumleri gibi zaman gectikce ozeliğini yitirmez, bilakis zaman gectikce O’nun hukumleri daha iyi anlaşılır. Yani zaman gectikce ihtiyarlanmaz , tersine zaman ilerledikce Kur’an gencleşir ve ona duyulan ihtiyacta artar.

Dini bir konuda hukum cıkarılırken başvurulacak kaynak Kur’an-ı Kerim’dir

2--SUNNET :

Sunnet sozlukte yol, yontem ,adet demektir. Tanım olarak ise sunnet Hz. Peygamberin Kuran soylediği soz ve davranışlarını ifade eder.

Sunnet 3 ceşittir

1- Kavli sunnet: efendimizin sozlerine kavli sunnet denir

2- Fiili sunnet: Efendimizin yaptığı ve bizlere de yapmamızı tavsiye ettiği davranışlarına denir

3- Takriri sunnet: Efendimizin bir Muslumanın yaptığı bir iş ve davranıştan haberdar olduğu halde karşı cıkmaması ve itiraz etmemesidir.

Bizler Musluman olarak efendimize itaatle gorevliyiz. Cunku Kur’an-ı Kerim de Cenab-ı Allah bizlere bunu emrediyor. “Kim peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur” (Nisa suresi-80)

Başka bir ayette “Peygamber size ne verdi ise onu alın ve sizden ne yasakladı ise onsan sakının” (haşr suresi -7) Bu ayetler sunnete tebaiyetin mutlak allah’ın emri olduğu vurgulanmıştır. Bu nedenle bir Musluman bana Kur’an-ı Kerim yeter diyemez.

Yine veda hutbesinde efendimiz sizlere 2 emanet bırakıyorum deği kitap ve sunnettir.

Sunnet islam hukukunda ikinci kaynaktır.

3- İCAMA:

İcma sozlukte birleştirmek ve herhangi bir klonuda fikir birliği sağlamak manasına gelir.

Terim alnamı ise İslam alimlerinin dini bir meselede fikir birliği etmeleridir.

Fikir birliği 2 şeklide olur.

1- İslam alimleri dini bir konuda goruşleri aynı istikamette ve ittifakla acıklar. Buna sarih yani acık icma denir

2- Dini bir mesele hakkında bir veya birkac alim goruş bildirir, o devirde o hukmu duyan diğer muctehitler ve alimler karşı goruşte bulunmayıp susarlar. Bu şekilde susmak sureti ile kabul etmiş olurlar. Buna da sukuti icma denir.

Peygamber efendimiz: “Ummetim dalalette birleşmez.” Buyurarak icmanın delil oluşuna işaret etmiştir.



4- KIYAS:

Kıyas sozlukte bri şeyi başka bir şeyle karşılaştırmak ve aralarında benzerlik belirlemek anlamına gelir.

İslamiyette bir mesele hakkında hukum vermek icin, once Kur’an-ı kerimde delil aranır. Bulunamazsa, Peygamber efendimizin sozlerinde ve işlerinde aranır. Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde bulunamazsa Eshab-ı kiramın icmaına, soz birliğine bakılır. Bu uc kaynakta, hukum vermek icin bir delil bulunamazsa, muctehid olan bir alimin kıyas yoluyla elde ettiği hukum alınır. Buna “re’y” veya “ictihad” denir

Kıyasa ornek:

Şarap, Kur’an-ı Kerimde yasaklanmıştır. (Maide; 90) Fakat daha sonraki devirlerde rakı, icki gibi değişik adlarda ickiler ortaya cıkmıştır.

Bunlar, Kur’anda isim olarak zikredilmez. Şarabın, sarhoşluk verdiği icin yasaklandığı, uzerinde duşunulunce anlaşılacağı gibi, ceşitli hadislerde de bu nokta belirtilmiştir.

Bu yeni icki ceşitlerinin de iceni sarhoş ettiği belli olunca, şarabın hukmu, ortak nitelik olan sarhoş etme ozelliği yuzunden kıyas yoluyla diğer alkollu ickilere de şamil olur.
__________________