Un, Makarna ve Biskuvi sanayinin talep ettiği buğdayı uretmemiz bunu yaparken de bolgemizin iklim koşullarını dikkate almamız gerekmektedir.
İklim ve toprak isteği:
Buğday dunya genelinde ve ulkemizde cok geniş bir yayılma gostermiş ceşitli iklim ve toprak şartlarına uyum sağlayan bir bitkidir. İklim isteği olarak onemli olan bolgenin iklim şartlarına en uygun ceşidi secmektir.Cunku bazı ekmeklik buğday ceşitleri kar ortusunde -35 dereceye dayanabildikleri halde bazıları -10 derecede zarar gorebilmektedir.Bu secim yapılırken uzun yıllar ortalamaları dikkate alınmalı ve ceşit seciminde en onemli unsur olarak soğuklara dayanmayı goz nunde bulundurmalıdır.
Buğday belirgin bir toprak seciciliği gostermez. Bununla birlikte belli cins,tur ve ceşitler icin en uygun olan toprak tipleri de vardır. Genellikle tınlı aluviyal topraklar buğday icin uygundur.
Ceşit secimi :
İlimiz icin tavsiye edilen Ekmeklik buğday ceşitleri şunlardır;
Bezostaya-1, Gerek-79, Kırac-66, Atay-85, Sultan-95, Kırgız-95, Pehlivan, Gun-91, İkizce-96, Yakar-99, Aytın-98, Demir-2000,Bayraktar-2000, Karahan-99, Konya-2002, Altay-2000, Sonmez-01, Harmankaya-99, Yunak, Eser, Tosunbey,
Esperia (Akşehir yoresi icin),Alpu-01, Prostor,
Makarnalık buğdaylardan ilimizde Kunduru-1149, Altın 40/98, Ankara-98, Kızıltan-91, Yelken-2000, Mirzabey-2000 tercih edilebilir.
Bunların dışında diğer bolgelerin bilhassa ılıman ve gecit bolgelerinde o bolgenin iklim şartlarına uyan ceşitlerin ilimizde uşuyerek zarar gorebileceği bilinmelidir.
Toprak işleme:
İlimizde hububat tarımı 3 şekilde yapılmaktadır.
1- Kuru alanlarda nadas yapılarak,
2- Yağışın yeterli olduğu alanlarda,
3- Sulu alanlarda .
Bu uc şekil tarımın kendine has ozellikleri vardır.İyi bir urun almak icin her birine uygun toprak işleme metotlarını uygulamak gerekmektedir.
Kuru koşullarda nadas uygulamalı buğday tarımı yapılıyorsa amac toprakta suyun birikmesi olduğu icin. yapılan butun toprak işlemelerinde toprağı fazla hareket ettirmemeye, yırtarak işlemeye dikkat etmeli ve biriktirilen yağışları yabancı otlarla zamanında ikileme ve ucleme yaparak muhafaza etmek gerekir.
Yağışın yeterli olduğu alanlarda toprak işleme her yıl farklı derinlikte yapılmalı bu sayede pulluk tabanı oluşması engellenmeye calışılmalıdır.Bu yapılmadığı takdirde oluşan sert tabaka bitki koklerinin derinlere inmesine, su ve besin maddelerine ulaşmasına engel olur. Bu olumsuzluğu gidermek icin her yıl farklı derinliklerde toprak işleme yapılmalı ve 3-4 yılda bir dip kazan ile 60 cm derinden işlenerek bu tabaka bozulmalıdır. Bu işlem temmuz, ağustos, aylarında yapılmalıdır.
Ekim :
Bolgemizde guzluk ekimler icin en uygun ekim zamanı 15 Eylul-15 Ekim tarihleri arasıdır.Bu tarihlerde ekilen buğdayın cim kokleri kışa kadar gelişecek bu sayede kışı daha kuvvetli gecirecek ve kıştan cıktıktan sonra baharda daha cabuk gelişip verimi artacaktır.
Tohumluk miktarı olarak sertifikalı tohumlarda dekara 20 kg onerilmektedir. Bu miktarı tohum yatağının hazırlanma durumu, kullanılan ekim makinesi veya işcilik şartları etkilese de uygun şartlarda
18-20 kg dan daha fazla tohum kullanılmamalıdır. Cunku bilhassa kurak şartlarda atılan fazla tohum ileride bitki sıklığından dolayı susuzluğa bağlı yanmalara sebep olmaktadır. Uygun sıklıkta ekilen buğday yağışın iyi olduğu yıllarda zaten kardeşlenmeyi arttırarak tarlayı kapatacaktır.Sulu şartlarda ise sık ekim cılız dane ve kalite sorunlarına sebep olmaktadır.
Ekim sırasında tohumlarımız Mantari hastalıklara, ekin kurduna (zabrus) karşı ilaclanmış, toprak tahlillerinde eksikliği ortaya cıkmış ise Cinko elementi ile kaplanmış olmalıdır.
Gubreleme:
Gubreleme toprak analiz sonuclarına gore yapılmalıdır. Gubrelemede esas olan toprakta eksik olan bitki besin maddesini toprağın yapısına uygun formdaki gubreleri tercih ederek tarladan kalkacak sap ve dane miktarına gore gubre miktarını belirlemektir.
Genel olarak kuru tarım alanlarında 6-7 kg saf azot ve 7-8 kg Saf fosfor sağlayacak şekilde gubreleme yapmak gerekir.Sulu alanlarda ise 12 -14 kg saf azot ve 8-10 kg saf fosfor kullanılmalı ceşidin verim potansiyeline ve sulama sayısına gore miktar ayarlanmalıdır.
Makarnalık buğdaylarda gubreleme ve sulama zaman ve miktarlarının iyi ayarlanamaması buğdayda donmeye ( Ala getirme) sebep olacağı icin aşırı gubreleme ve sulamadan kacınılmalıdır.
Yancı ot Mucadelesi :
Kullanılan yabancı ot ilacları her yıl değiştirilerek değişik etkili maddedeki ilaclar ile tarlamızda bulunan yabancı otların ilaclara karşı oluşan mukavemeti kırılmalıdır.
Sulama:
İklim şartlarına gore sulama zamanına ve miktarına karar verilmeli sapa kalkma doneminde sulamayı ihmal etmemeli, ciceklenmeden once ve sonra su vermeye calışılmalıdır. Verilecek su miktarı tarla ve iklim şartlarına gore belirlenmelidir.
Hasat :
Hasat zamanı danedeki nem miktarı %13,5 e duştuğu zamandır. Hasatta gec kalınır ve nem %12 nin altına duşerse fabrikasyon işlemleri zorlaşacak ve kalite bozulacaktır.
__________________