Mısır'ın Oluler Kitabı ve Psikostazi

Ra nu pert em hru


"Hic kimseye kotuluk etmedim.
Yakınlarımı bahtsızlığa suruklemedim.
Gercek evinde alcaklık etmedim.
Kimseyi gucunun dışında calıştırmadım.
Benim yuzumden kimse korku duymadı,
yoksulluk ve acı cekmedi, bahtsız olmadı. Tanrıların kotu gordukleri şeyleri hic bir
zaman yapmadım.
Kolelere kotu muamele etmedim ve ettirmedim. Kimseyi ac bırakmadım.
Kimseye goz yaşı dokturmedim.
Kimseyi oldurmedim ve kimsenin
*****ce oldurulmesini emretmedim.
Kimseye yalan soylemedim. Hic bir utandırıcı davranışta bulunmadım.
Zina etmedim. Yiyecekleri pahalı ve eksik satmadım. Terazinin dirhemi uzerine hic bir
zaman elimi bastırmadım. Teraziyle tartarken hic bir zaman hile yapmadım.
Sut cocuklarının ağızlarından sutu uzaklaştırmadım. Hayvanları calmadım.
Tanrının kuşlarını avlamadım.
Olmuş balığı tutmadım. Hic bir arkın suyunu başka yone cevirmedim.
Ben temizim, temizim, temizim...”
Eski Mısır'ın Oluler Kitabından

"Bu kitap, tanrısallaşmış ruhun, Ra'nın bağrındaki mukemmelleşmesini konu alır ve onu Osiris nezdinde yuceltir, Amenti'nin Efendisi nezdinde guclu kılar ve tanrıların hiyerarşisinde saygıya layık kılar. Bu kitap, Douat'ın esrarlı yerlerinin sırlarını acıklar, alt dunyanın sırlarına inisiye olmak icin bir rehber gorevi gorur... bu kitabı okurken sana ve Rahip Kher-heb' e yakın olanlardan başka, hic bir insan varlığının seni gormesine izin verme... icine yıldızlı dokumalar gerilmiş bir odaya kapan. o zaman bu metinlerin, kendi icin okunacağı her olunun ruhu yaşayanlar arasında, parlak gun ışığı icinde dolaşabilecek; tanrılar arasında guclu olacak... ve tanrılar onu yokladıktan sonra, oluyu eşitleri olarak tanıyacaklar... gercekte bu kitap cok gizli ve cok derin bir sırdır"

Mısır oluler kitabı eski Mısırlılara ait bir kitaba verilen addır. Olum-otesi yaşamında kendisine yardımcı olması icin olmekte olan kişinin huzurunda okunan metinlerin ve gomulme yontemleriyle ilgili metinlerin derlenmesinden oluşmuş bir kitaptır. Gec donem hanedanları zamanında yazılmış bu kitabın orijinal adı, “Gun'e cıkışın bolumleri” anlamında “Ra nu pert em hru”dur. Kitabın uc ayrı kaynaktan uyarlanmış bicimleri bulunmaktadır (Heliopolis uyarlaması, Teb uyarlaması, Sais uyarlaması).

Yer yer sembolik ifadelere yer verilen kitapta ozetle, olum olayından sonra fiziksel bedenini (Aufu) terk eden ruhun ka'sıyla ote-aleme (Amenti, Amentet) goctuğu, burada kendisini bir hesaplaşma, bir yargılanma (Psikostazi) beklediği, bu yargılanmada vicdanın rolunun cok onemli olduğu, yargılanma işleminden sonra bazı ruhların tekrar yeryuzunde doğduğu, bazı yukselmiş ruhların ise İsis ve Osiris'in hukumranlığındaki organizasyonlarda gorevler aldığı anlatılır.
Oluler Kitabı, Eski Mısır'da olulerin mezarlarına bırakılan, papiruslere yazılmış, dua ve sihirler kitabıdır. İlk bulunanı 453 babdır. Daha sonraları 165 bab'a kodlanmışları ceşitli mezar kazılarında bulunmuştur.
Eski Mısır'da olum ve otesiyle ilgili kaynaklar, Piramit ve Tabut yazıtlarıdır. Butun bunlar, "Oluler Kitabı" denen olum, olume geciş ve olumden sonraki yaşamla ilgili kuralları ve duzeni anlatan, butun bir bilgi veya inanc sisteminin parcalarıdırlar. Mısırlılar, olumden sonra yeniden dirileceklerine inanırlardı. (Osiris'in yeniden doğması ve onun kişiliğinde simgelenen KIŞ ve BAHAR orneklerindeki gibi.)
İnsan, beden ve ruhtan oluşuyordu. Her ikisi de olumden sonra ebedî olarak kalabilirdi. Yeter ki olumden sonra insan, Osiris'in onunde gunahlarını bağışlatsın ve saf olarak cennette kalabilsin. Osiris, insanin kalbini bir tuy ile tartarak samimiyetini olcerdi. Eğer olu insan, bu olcumde başarısız olursa; ac, susuz ve guneşsiz olarak ebediyen mezarında kalırdı.
İnanışa gore insanlar olunce, ruhları Duat'ta (Mısır mitolojisinde yer altı dunyası, Araf) yargılanırdı. Bu yargılama, Hakikat'i temsil eden bir tuy yardımıyla yapılır. Olunun ruhu Duat'taki bir mahkeme salonuna Anubis (mumyalama tanrısı) tarafından goturulur ve olunun kalbi, ki kalbin kişinin ahlaki durumunun kaydı olduğuna inanılırdı. Osiris tarafından yapılan bu mahkemede, olunun ruhu temiz ise; Ammit, oluye dokunamaz. Ruh,, Osiris tarafından Aaru'ya goturulur; ama Maat'ın hakikat ve adaleti temsil eden devekuşu tuyu, olunun kalbinden daha hafif ise Ammit, olunun ruhu / kalbiyle beslenir ve ruh, Duat'ta (Araf'ta) kalmaya mahkum edilir; kişi, ikinci kez olurdu.
Osiris'in sınavlarından başarıyla gecebilmek icin bazı yontemler uygulanırdı. Orneğin, mezarlara yiyecek ve "tanrıları" sevindirecek tılsımlar konurdu. Ayrıca balık, yılan, hamamboceği gibi bocekler, rahipler tarafından kutsanarak oluye yardımcı olurlardı. Ama en onemlisi, "Oluler Kitabı"nın satın alınıp mezara konmasıydı. "Oluler Kitabı", olum rahiplerinin yazdıkları dua ve yontemlerle, Osiris'i sakinleştirecek ve hatta aldatacak onerilerle doluydu.
"Oluler Kitabı" orneklerinden yuzlercesi, papirus rulolar halinde mezarlardan cıkarılmıştır ve en eskileri Piramitler Donemi'ne aittir, yani M.O. 2500'lere. Mısır inanclarına gore tum bilgiler veya bilim, "Bilge Tanrı" ve yazman Toth tarafından yazılmıştır. Bugun dahi, bazı mistik-pagan cevreler, Tarot Kartları'nın kokeninin Toth kultunden kaynaklandığına inanırlar.




Oluler Kitabı'nın Kokeni



Bilim adamlarına gore, Antik Mısır halkı tarafından kullanılan Oluler Kitabı, olumden sonraki yaşamda gerekli olacak bazı talimat ve yonlendirmeleri icermekteydi. Tum tılsım ve dualar, her cenaze icin her seferinde okunmaz, sosyal statu ve zenginliğe gore farklılık gosterirdi. Bazı tılsım ve dualar, tanrılara hediye sunmak amacı ile kullanılırken, bazılarıysa diğer tarafta yuruyebilmeyi veya olumden sonraki hayatta tekrar olmemeyi sağlayan duzenleyici yonlendirmeleri icerirdi.

Sanılanın aksine, Oluler Kitabı, olen insanları diriltmek icin değil; olumden sonraki yaşamda olen kişiye yol gostermek ve hayatını duzenlemek amacı ile oluşturulmuş metinlerden oluşmaktaydı. Oluler Kitabı, Antik Mısır'da olumden sonraki yaşamın cenneti olarak duşunulebilecek sazlık tarlalarına ulaşmayı isteyen her Mısırlı icin onlara yol gosteren bir kaynak olarak 18. hanedanlıktan başlayarak kullanılmaya başlanmıştır.


125. Tılsım



125. Tılsım, Oluler Kitabı'nın en cok tanınmış tılsımlarından biri olup, ozet olarak olen kişinin Tanrı Osiris'e ve 42 yargıcı tarafından hayatında yaptıkları ile ilgili yargılanmasını icermektedir.

Olen kişinin kalbi ve iyilik oranı, tanrı Osiris, tanrıca olarak bilinen İsis ve Neptis, ve yazıcı tanrı Anubis karşısında tartılır. Tanrı Osiris, kararı verir ve tanrıca İsis'in taşıdığı doğruluk tuyu ile karşılaştırılır. Tuy, daha ağır gelir ise; kişi, Anus ("Ammet", "Amimit", "Kalp Yiyici") adı verilen canlı tarafından yenilir.Eğer tuy hafif gelir ise kişi İsis ile birlikte cennete gider.

Bazı bilim adamlarınca Tılsım 125'te bahsedilen 42 gunah ve bu gunahlara ait sucsuzluk acıklamalarının (Orn. Hırsızlık yapmadım, cinayet işlemedim vb.), Musevilikteki "On Emir" icin temel oluşturduğu one surulmektedir.





Above and Below, from Chapter 125 of the Book of the Dead in the Papyrus of Ani


Psikostazi



Psikostazi (ya da psikostasya), eski Mısır tradisyonundaki bir kavramın eski Yunanca'daki adıdır. Bu terim, "psikhe" (yaşamsal unsur, nefes, suptil beden) ve "statis" (tartılma) sozcuklerinden turetilmiştir. Olum olayı ile bedenini terk edenlerin yargılanması olan psikostaziye, olumden sonraki vicdani hesaplaşma olgusunun sembolik oğelerle anlatımı da denilebilir.

Eski Mısır metinlerine gore, her olu icin soz konusu olacak “tartılma”, ilahe Maat'ın "hakikat salonu" denilen salonunda gercekleşir. Yeraltı Âleminin sorumlusu ve Ra'nın gozu sayılan Maat'ın hiyeroglifi, “hakikat, adalet ve doğruluğu” simgeleyen tuydur.

Mısır Oluler Kitabı'nda ve eski Mısır metinlerinde Psikostazi, ozetle, şoyle acıklanır:

Olu, “ka”sıyla (perispri) Osiris'in onune, 42 ilahın huzuruna cıkar. Ezoterik kaynaklara ve sembolizm verilerine gore, bu 42 ilah, Osiris dini'ndeki “oldurmeyeceksin, ağlatmayacaksın! vb.” şeklinde belirtilen 42 kuralın somutlaştırılmış, kişileştirilmiş halleridir ki, burada, kişinin yeryuzunde yaşarken İlÂhî Yasalar'ın gereklerine uyup uymamış olması irdelenir. bknz..Osiris'in Dini

Oluler Kitabı'na gore, bir sure sonra, yeryuzunde yaşarken yapmış olduklarını gorebilmesi icin, oluye hafızası ve anımsama yetisi geri verilir ve tartılma başlar.

Bu tartılma ve yargılanma sahnesi Mısır resimlerinde, bir kefesinde olunun kalbi, diğer kefesinde bir tuyun bulunduğu terazi ile temsil edilir. Bu tuy ve kalp sembolizminde tuy sembolu hemen hemen tum tradisyonlarda olduğu gibi, hakikat, adalet ve doğruluğu simgeler, kalp ise dunyada yaşarken tum yaptıklarını gozunden kacırmamış olan manevi tanığı vicdanı simgeler. Mısır hiyeroglif yazısında kalp, ters ucgen bicimli bir vazoyla ifade edilir; "hakikat"in hiyeroglifi ise tuydur.

Olu, yeryuzunde yaşarken hangi fiilleri işlediğini ve hangi kuralları ciğnemediğini bir bir sayar.

Kalp, yani vicdan eski Mısır metinlerinde Horus'un sesinin duyulduğu yer olarak belirtilir. Bircok eski Mısır metninde rastlanan “bir insanın kalbi onun bireysel ilahıdır” (Viyana Muzesi) ve “ey kalbimdeki Tanrı” şeklindeki ifadelerden de anlaşılabileceği gibi, vicdan, tanık olmasının yanı sıra, kendisine hesap soracak olandır. Yani oluyu yargılayacak olan, kendi icindeki ilahtır; kendi vicdanıdır. Bunu simgelemek uzere, mumyaların icinde bırakılan tek ic organ kalpti (“ab”). Eski Mısır inisiyasyonunda eğitim gormuş olduğu ileri surulen Platon, bu aşamayı varlığın kendi kendini yargılaması olarak kabul eder.

Oluler Kitabı'na gore, bu yargılanma sonunda, olu, kotu şeylerin anısını ağzından ifrazat olarak dışarıya atar. Bir diğer Mısır metnine gore ise, yargılanma sonucunda gunahkar cıkan oluler timsah başlı Ammait (Ammit) tarafından yenirler. Bu “olu yiyiciler” sembolizmi, Tibet Oluler Kitabı'nda ve eski İran tradisyonlarında da bulunmaktadır.

Mısır Oluler Kitabı'na gore, daha sonra olulerden bazıları kısa sure sonra tekrar yeryuzunde doğarlar; bazıları ise “buyuk ışığa” doğru cekilirler, kendilerine bir sure rehberlik yapıldıktan sonra Osiris'in uygun gormesi halinde onlar da, tekrar yeryuzunde doğarlar.

Eski Mısır'ın Psikostazi kavramının bir benzerine, vaktiyle Harran Ovası'nda yaşamış bulunan SÂbiîler'de rastlanır. Psikostazi'deki terazi bu tradisyonda Abatur'un terazisi olarak adlandırılır.(Abatur'un eski Mısır'daki cakal başlı Anubis'in bir versiyonu olduğu ileri surulur.)


__________________