İnek Ne İster ?


Bizim sut ve buzağı istediğimiz bir inek bizden ne ister ? İnek oncelikle rutin bir hayat ister. Sağım zamanının, yem saatinin, hep aynı olmasını ister. İnek ani değişikliklerden hoşlanmaz. Bakıcı, yem, yer, hava değişiklikleri stres yaratır. Stres her turlu verimin azalması ve hastalıklara kapı acılması demektir.
İnek bakıcısından iyi muamele gormek ister. Ozellikle sağıma giden inek itilip kakılırsa sutu indirme problemiyle karşılaşır. Sutun alınamamasına, eksik alınmasına veya mastitise sebep olabilir.
İnek temiz ve kuru bir barınak ister. Yine sağım esnasında memelerin temiz ve kuru olmasını da ister. İneğin gununde en onemli bolumu dinlenme ve geviş getirme zamanı oluşturur. Dinlenme alanlarının, yatak yerlerinin temiz , kuru ve konforlu olması gerekir. Konfor uygun olculeri, yumuşak bir yatak yerini ve havalandırma koşullarını kapsar. Olması gerekenden dar ya da kısa yatak yerleri, gereksiz şekilde konulmuş boyun demirleri, beton yatak yeri, havalandırma koşulları kotu olan dinlenme alanları ineğe stres yaratır. Yukarıda soylediğimiz gibi yine sonuc verim duşukluğu ve hastalıktır.
İnek tuketebileceği miktarda yem ister. Bu da yetmez. Kaliteli kaba yem ve uygun formulasyonda kesif yem ister. Uzun kesilmiş, odunlaşmış kaba yemleri sevmez. Mecburen yese bile yararlanamaz. Kuflenmiş, kızışmış, yanlış fermantasyonla ekşimiş, bozulmuş silajları istemez. Karnı ac olsa bile yemez. Sonucta dol verimi, sut verimi aksar.
İnek kendi istediği zaman, istediği miktarda yem yemek ve su icmek ister. Serbest bırakılırsa gunde on bir kez yemliğe, on uc kez suluğa gider. Yemlikte yeterince mesafe ve yemini rahat yiyebileceği bir dizayn ister. Yeme ve suya kolay ulaşmayı ister. Su icmek icin yirmi beş metreden daha fazla yurumek istemez.
İnek cevre sıcaklığı 22 0C nin uzerine cıktığında serinlemek ister. Bu koşulları sağlamamız gerekir. Doğal havalandırma yontemleri, ortası acık catılar ve cevrenin acık olması yeterli serinletmeyi sağlayamıyorsa fanlar ve duşlar ile serinletme yapılması şarttır. Fanlar ineğin ustune doğru acı yapacak şekilde, barınak icerisinde capının on katı aralığıyla dizilirler. Genellikle ineğin bastığı yerden uc metre yukseklikte olur. Yirmi iki derecenin uzerinde her zaman calışır. Bunu desteklemek icin on beş dakikada bir uc dakika calışan duş sistemi kurulur. Boylece sıcakta kurkunu cıkarma şansı olmayan ineğe serinlemesi icin yardım etmiş, onu stresten kurtarmış oluruz.
İnek doğuma yaklaşan gunlerde kendisi ve yavrusu icin enerji ister. Doğumu takip eden gunlerdeki sut verimi icin de bu enerjiye cok ihtiyacı olacaktır. Normal yemleme duzeniyle sağlanamayan enerjiyi doğum oncesi ve doğum sonrası takviye etmemizi ister. Bir profesyonel yardım olarak bugunlerde acil enerji destekleri, cinko, selenyum ve E vitamini gibi vitamin-mineral destekleri gerekir.
İnek eğer bir yerden bir yere nakledilmişse, ani hava değişikliğiyle karşılaşmışsa alışma donemi icin yine bizden “ profesyonel yardım” ister. Sindirimini rahatlatacak, enfeksiyonlara karşı vucut direncini arttıracak yem katkıları verirsek alışma donemi hasarsız bir şekilde aşılabilir.
İnek paraziter ve enfeksiyon hastalıklarla ilgili yardımlar ister. İc ve dış parazitlerle mucadelede uygun ilacları, enfeksiyoz hastalıklara karşı uygun aşıları ona sunmamız gerekir. Bunların yanı sıra başa gelebilecek problemleri onceden kestirip, gecmiş deneyimlerden yararlanıp, uygun besleme, uygun tohum kullanma gibi “koruyucu hekimlik” gereklerini yerine getirmemizi ister.
İnek ayağına zarar vermeyecek şekilde yapılmış yurume yolları ve zeminler ister. Kuru ve temiz olma koşulu burada da soz konusudur. Yaşlandıkca ineklerin kalsiyum ihtiyacları artar. Doğum oncesi D vitamini takviyesi ile kalsiyum metabolizması ayarlanabileceği gibi, doğum sonrası ağızdan kalsiyum ilaveleri ile ihtiyaclar karşılanabilir.
İnek doğumunu yaptıktan sonra her zamankinden fazla gozlerin uzerinde olmasını ister. Doğumunu takiben yorgunluk ve sut vermeye başlama yuzunden ineğin ihtiyacları artar. İhtiyac artışına ek olarak bağışıklık sistemi zayıflar. Bu gunlerde ineği yakından izlemek, hatta her gun ateşini almak ve durumunu yakından gozlemek gerekir. Genel olarak hasta gorunumlu mudur ? Kulakları soğumuş mudur? Titreme var mıdır ? Dol yolundan istenmeyen bir akıntı gelmekte midir? Yatıp kalkarken gucluk cekmekte midir? Ozellikle doğumu takip eden 10 gun icerisinde gozumuz ineğin uzerinde olursa başa gelecek olan problemler erken farkedilerek gerekli mudahale zamanında yapılır.
İnek boynundan bağlı, kapalı, ışık gormeyen bir yerde bulunmak istemez. Boynundan bağlı olması zaten bir stres kaynağıdır. Bununla beraber kızgınlıkta olduğu surede yeterince kızgınlık belirtisi gosteremez. İnek kızgınlıktayken atlamak, daha cok hareket etmek, kızgınlık belirtilerini acıkca gostermek ister.
Ozet olarak; inekler cok şey ister. Biz de cok sut ve her yıl bir buzağı istiyorsak isteklerini karşılamak icin caba gostermeli, ne gerekiyorsa eksiksiz yapmalıyız.

__________________