Bircoğumuz hayatımızda en az bir kere elektriğe carpılmışızdır. Sonucu tehlikeli olmasa da, acı vermese de vucudumuz anında reflekslerle sıcradığı icin şaşırmış ve korkmuşuzdur.

Aslında belirli şartlarda az miktarda elektrik dahi hayati tehlike yaratabilir, kalbin ve solunumun durmasına, deri yanıklarına ve doku zedelenmelerine sebep olabilir.

Arabaların akulerinde ve pillerde olduğu gibi hep aynı yonde akan akıma 'doğru akım' denilir. Gunluk hayatta, evlerde kullanılan akım ise farklıdır. Duzenli aralıklarla yonunu değiştirir. Once bir yana sonra aksi yone devamlı hareketlerle akar. Bu tip akıma da 'alternatif akım' deniliyor. Akım yonundeki bu değişiklikler yani akımın frekansı o kadar hızlıdır ki orneğin bir lambada kırpışan bir ışık yaratmazlar.

Alternatif akımın en buyuk avantajı uzak mesafelere az bir kayıpla iletilebilmesidir. Alternatif akımın uzaklara taşınabilmesinde en onemli faktor voltajıdır. Elektrik akımını bir borudan gecen suya benzetirsek 'volt' suyun basıncına, 'amper' de birim zamanda gecen su miktarına karşı gelir. Borudaki suyun basıncı ne kadar yuksekse su da o kadar uzağa taşınabilir. Elektrik akımında da akım 400 bin volt gibi yuksek gerilimlerle taşınır, bolgeye gelince 11 bin volta, evlere verilmeden once de 220 volta, trafolar vasıtasıyla duşurulur.

Elektrik akımında volt da, amper de, frekans da olume sebep olabilir ancak en tehlikelisi yuksek voltajdır. Aslında insan derisi iyi bir izolatordur. Voltaj cok yuksek olmadıkca akımın gecip girmesine izin vermez. Akım bir kere girmeyi başarırsa icerde rahatca ilerler, cunku vucudumuzun coğunluğu iyi bir iletken olan sudur.

Elektrik akımı deriyi yuksek voltajla deler ama 0,030 amper yani 30 mili amper bile vucutta tehlike oluşturur. 100 mili amperde sinirler etkilenmeye başlarlar. Daha yuksek amperde ise şok oluşur. Gorulduğu gibi alternatif akım doğru akıma gore daha tehlikelidir. Araba akusundeki 12 volt, 45-60 amper tehlike yaratmazken tost makinesindeki 220 volt, 10 amper oldurucu olabilir.

İlginctir, yuksek frekanslı alternatif akım hastalıkların tedavilerinde kullanılırken insana en tehlikeli olan frekans aralığı evlerde kullanılan 50-60 Hz.dir. Bu frekansta 110 volttan bile duşuk voltajlar tehlikeli olabilirler. Kalbi etkileyerek kasların calışmasını durdururlar, kan basıncını sıfıra duşururler.

120 ile 1200 volt arasındaki akım kalbe ve soğancığa aynı anda etki eder. 1200 voltun ustundeki akımlar kalbe etki yapmadan soğancığı etkileyip soluğun tıkanmasıyla olume yol acarlar. Elektrikli sandalyede, olum mahkumlarına bir elektrot baldıra diğeri alın uzerine konularak, şahıs olene kadar 1300 volt verilir.

50-60 Hz. frekanslı akım insan icin tehlikelidir ama organizma 100 bin Hz. ve daha yuksek frekanslı akımlara dayanıklıdır. Bu akımların sadece ısısal etkileri vardır. 100 bin Hz. otesinde kas sinirlerine etki yapmadan, insan bedeninde tehlike yaratmadan bircok amperlik akımlar uygulanabilir. Bu nedenle yuksek frekanslı akımlar sinir, kas ve eklem ağrılarının tedavilerinde kullanılırlar.
__________________