FİZİK SORUSU

Bu soru Kopenhagen'daki bir Universitenin fizik sınavından alınmıştır.

" Bir gokdelenin yuksekliğini barometre ile nasıl bulursunuz, anlatınız? "

Oğrencilerden birinin cevabı :

Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız, sonra gokdelenin tepesinden asıp
sallarsınız. Barometre yere değdiğinde ipin boyuyla barometrenin boyunun
toplamı gokdelenin yuksekliğini verecektir.

Bu oldukca orijinal cevap hocayı cileden cıkartmaya yetti ve oğrenci derste
kaldı. Oğrenci cevabının doğruluğu konusunda itirazda bulundu ve universite
durumu cozmek icin başka bir hoca gonderdi. Bu noktada oğrenci hakkında ne
duşunurdunuz? Sizin kararınız ne olurdu? Cocuk kalmalı mı, gecmeli mi ? Yeni
hoca, cevabın aslında doğru olduğuna fakat kayda değer bir fizik bilgisinin
varlığını gostermediğine karar verdi. Sorunu cozmek uzere; Oğrencinin en
azından asgari bir temel fizik bilgisi olup olmadığını anlamak icin ona altı
dakika vererek sorunun sozlu cevabını vermesi kararını aldı. İlk beş dakika
genc sessizliğe gomuldu. Alnı duşunceden kırış kırış olmuştu. Hoca zamanın
tukenmekte olduğunu hatırlattığında genc ceşitli cevaplarının olduğunu fakat
hangisini kullanacağına karar veremediğini soyledi. Tekrar acele etmesi
tavsiye edilince genc soyle cevapladı ;

İlk olarak, barometreyi gokdelenin tepesine cıkartıp kenarından aşağı
bırakıp yere inene kadar gecen sureyi olcersiniz. Binanın yuksekliği ( h =
1/2.g.t2 ) formulu uygulanarak hesaplanabilir. Fakat barometre icin kotu bir
secim...

Veya guneş parlıyorsa, barometrenin yuksekliğini olcersiniz. Sonra onu bir
yere dikip golge uzunluğunu ve sonra da gokdelenin golge uzunluğunu
olcebilirsiniz. Bundan sonrası basit bir orantıyı cozmek olacaktır.

Fakat bu konuda gok bilimsel bir cevap istiyorsanız barometrenin ucuna bir
sicim bağlayıp onu bir sarkac gibi sallandırabilirsiniz ; once yer
seviyesinde daha sonra da gokdelenin tepesinde yuksekliği

h2 = 4.P2.I / g formulundeki farktan yararlanarak bulabilirsiniz.

Yahut da gokdelenin dışarısında bir yangın cıkış merdiveni varsa barometreyi
bir cetvel gibi kullanarak yukarıya cıkarken gokdelenin boyunu barometre
yuksekliği biriminden sayıp bunları toplayabilirsiniz.

Eğer ille de SIKICI ve Ortodoks olmak istiyorsanız, tabii ki barometre ile
gokdelenin tepesindeki ve yer seviyesindeki basıncı olcer milibar cinsinden
cıkan farkı feet'e cevirebilirsiniz ve yuksekliği bulursunuz.

Ancak bizler daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel metodlar kullanma
konusunda teşvik edildiğimiz icindir ki en iyi yol şuphesiz hademenin
kapısını calmak ve yeni bir barometre isteyip istemediğini sorarak gokdelenin
yuksekliğini soylemesi durumunda ona bu barometreyi vereceğimizi soylemek
olurdu.

Şimdi genci dinledikten sonra hala aynı şeyi mi duşunuyorsunuz ? Gecmeli mi
kalmalı mı ?

Oğrencinin adı : Niels Bohr, Fizik'te nobel odulu kazanan tek Danimarkalı
__________________