Hepimiz hayatımızı birleştireceğimiz eşi secerken, cocukluğumuzun baba modelinden izler arıyoruz farkında olmadan…
Damat kayınpeder toprağından olur” diyenler dışarıya kız vermemeye mi calışıyorlardı yoksa insan psikolojisi hakkında bir fikirleri mi vardı bilinmez ama biz kadınların eş secerken babalarımızı rol model aldığımız bir gercek… Ustelik bu secimde her zaman olumlu ozellikler yonlendirici olmuyor, bazı kadınlar babalarının olumsuz yonlerini taşıyan erkeklerle bir yaşam surdurmeyi tercih edebiliyor. Ancak bu durumun ne bir kitabı var ne de madde madde koşulları… Bu ornekler, icinde insan barındırıyor olması nedeniyle, kişilik yapısı, yaşanan cevre, anne-babanın ve onların ailelerinin tutumlarından etkilenerek şekilleniyor. Tek bir gercek var ki; kızlar, ‘Asla babama benzeyen bir adamla evlenmezdim’ deseler dahi hayatlarının ilk erkeği olan babalarını bu secimin dışında bırakamıyor.
Kız cocuğun hayata gozlerini actığında ilk gorduğu erkek babasıdır. Baba-kızın birbirine duyduğu aşk, karşı cinsler arasındaki aşktan cinsellik boyutunu cıkardığınızda geriye kalan aşktır. Ergenliğe doğru bu aşk gerilemiş gibi gorunur ama hep vardır ve hic gecmez.
Kadınların eş seciminde, birlikte yaşadıkları baba modelinin etkisi oluyor mu?
Psikolojide “anne yoksunluğu” olarak adlandırılan sendrom cok daha fazla on plana cıkıyor ve babanın cocuk uzerindeki etkisinin o kadar da onemli bir faktor olmadığı duşunuluyor. Oysa babalar, ozellikle kız cocuklar icin ilk aşktır, gizli kahramandır. Kız cocuğun hayata gozlerini actığında ilk gorduğu erkek babasıdır. Baba-kızın birbirine duyduğu aşk, karşı cinsler arasındaki aşktan cinsellik boyutunu cıkardığınızda geriye kalan aşktır. Ergenliğe doğru bu aşk gerilemiş gibi gorunur ama hep vardır ve hic gecmez. Bu ilişkinin, kız cocuğun ileriki yaşantısındaki etkileri de cok fazladır. Kız cocuklar, ileride eş secerken ya baba figurunun aynısını ya da tam tersini seciyor. Orneğin baba alkolikse ya da şiddet eğilimli ise kız cocuk, ya benzer bir erkekle beraber oluyor ya da tamamen sakin, munis bir erkekle evlenebiliyor. Eğer kız cocuk ozguvenini kaybetmiş, bağımlı kişilik ozelliği geliştirmişse babasının aynı ozelliklerini taşıyan bir erkekle beraber olma ihtimali artıyor. Erkek cocuklar icin de aynı durumu anneleri ile ilişkileri acısından soz konusu oluyor. Ağırlıklı olarak aynı figuru seciyoruz cunku hepimiz doğal olarak anne babamıza hayran oluyoruz.
‘Babamı asla rol model almam’ diyenler yanılıyor mu?
‘Rol model almam’ demek bile, ‘Babamı rol model olarak alıyorum ve onun tam tersi ozelliklere sahip bir insan sececeğim’ demek anlamına geliyor. Oysa insanın gonlunun nereye konacağı da onceden bu kadar net olarak belli olmuyor. Hicbir baba ne tamamen iyidir ne de tamamen kotudur. Alkolik bir baba, diğer yandan cocuklarına karşı cok şefkatli bir baba olabilir. Babamızın şefkat ozelliğini de mi rol model almayacağız? Bilincaltımız ister istemez benzer ozellikleri algıladığı icin eşimizle babamızın bazı ozellikleri mutlaka benziyor olacak… Kişiliği olmazsa konuşma tarzı, belki memleketi, belki mesleği…
Peki babasız buyuyen kızlar?
Son yıllarda seminer verdiğimiz okullarda veli profilini de tanımaya calışıyoruz ve goruyoruz ki sınıflarda sadece annesi ya da sadece babası ile yaşayan cok fazla cocuk bulunuyor. Bircok kadın danışanımız da bize “Babasının boşluğunu nasıl dolduracağım?” sorusu ile geliyor. Bu gercekten cok onemli bir sorun cunku anne, babanın yerini dolduramıyor. Bu boşluğu dolduracak ağabey, amca, dayı, arkadaş, oğretmen gibi bir figurun mutlaka bulunmasını istiyoruz. Bu kişi annenin hayatındaki yeni bir insan da olabiliyor. Bazı durumlarda bu figur bulunamıyor ve o zaman babanın eksikliğinin etkilerini kız cocuk uzerinde cok belirgin şekilde goruyoruz.
Bu eksiklik kendini nasıl gosteriyor?
Boyle bir ortamda buyuyen kız cocuklarında iki net karakter goruyoruz. Bu cocuk ileride sosyal ilişkilerinde icine cok kapanık, guvensiz, ozellikle erkeklerle bir aradayken elini ayağını nereye koyacağını bilemez halde ve erkeklere karşı da guvensiz olabiliyor. Cunku babanın olmadığı yerde annenin olumsuz bir etkisi oluyor; erkeklere dikkat et, aman kimseye guvenme gibi telkinlerle muhafazakar, ice kapanık kız cocukları yetiştiriliyor. Bazen de tam tersi olarak cok atak, girişken ve erkek arkadaşları ile olan ilişkilerini kız arkadaşla olan ilişkilerinden ayırt edemeyen bir durumda olabiliyor. Bu cocuğun kafasında erkek ilişkisi konumlanmamış olduğu icin durması gereken yeri bilmiyor, ne yazık ki bazen karşı cins tarafından hareketleri farklı algılanabiliyor. Bu kadınlar ileride evlenip cocuk sahibi olduklarında da cocuğun babası ile olan ilişkisini duzenlerken de sorun yaşıyorlar cunku babayı nerede devreye sokmaları gerektiğini, nerede mudahale edilmesi gerektiğini bilemiyorlar.
Anne-babanın ilişki şekli de kız cocuğun ilerideki ilişkisinde belirleyici oluyor mu?
Kız cocuk evlenirken kafasındaki ilişki kavramını, aslında anne-babasının yaşadığı ilişki oluşturuyor. Sectiği erkek bu modele uymuyorsa catışmalar olabiliyor. Erkek cok iyi bir eş olabilir ama kadın eşini, babasının annesine davrandığı ilişki formatı icine sığdıramıyorsa sorunlar yaşanıyor.
Babası ile ilişkisi sağlıklı olmayan bir kız cocuk, ileride mutsuz beraberlikler yaşamaya mahkum mudur?
Burada annenin etkisi de onem taşıyor. Sağlıksız bir baba-kız ilişkisinde kız cocuk, baskın bir baba profilinin altında ezilmişse, kendine guvensiz ise ve bunu onaylayan bir anne de varsa ileriki yıllarda cok guvensiz ve icine kapanık oluyor. Ancak kızını korumaya calışan, onu sosyal hayata iten, ‘Ben cektim o cekmesin’ diyerek destekleyen bir anne profili varsa kız cocuk cok sağlıklı ilişkiler de kurabiliyor. ‘Boyle bir aileden cıkıp da nasıl boyle guzel bir evlilik surdurebiliyor’ diye şaşırdığımız insanlar cevremizde mutlaka vardır. Burada, cocuğun kendine olan guveni ve yetiştiği ortam da etkili olmakla beraber, ‘Babam anneme kotu davranıyordu. Ben eşime boyle yapmayacağım, bana oyle davranılmasına izin vermeyeceğim” diye duşunmesinin etkisi de bulunuyor. Orneğin alkolik babaların erkek cocukları da ya doğrudan babalarının yolunu seciyorlar ya da kesinlikle babası gibi olmamaya karar verip sağlıklı evlilikler yurutuyorlar.
Babamızın fiziki ozelliklerini de arıyor muyuz?
Tabii ki… Erkekler icin de kızlar icin de bu gecerli. Kişisel olarak benzetemese de fiziki bir yon mutlaka babaya benzeyebiliyor. Eş secerken kişi bunun farkında olmuyor ama ilerleyen yıllarda bu izleri mutlaka goruyorsunuz. Butun kadınlar kendilerine ‘Babamın hangi ozelliğini eşimde goruyorum?’ diye sorarlarsa mutlaka fiziki ya da kişisel bir benzerlik olduğunu gorecekler. Ustelik bunların hepsinin de olumlu ozellikler olması gerekmiyor. Babası alkolik olan bir kadın icki icen bir adamdan kacıp uzaklaşabilirken, aynı durumda bir başka kadın ‘Babam kadar icmiyor, bir şey olmaz’ diye duşunup alkolun ardından kaybolmuş bir evlilik yaşayabiliyor. Yani kadın, baba figurunun ya aynısını ya da tersini seciyor, ortası pek olmuyor.
Kız cocuk evlenirken kafasındaki ilişki kavramını, aslında anne-babasının yaşadığı ilişki oluşturuyor. Sectiği erkek bu modele uymuyorsa catışmalar olabiliyor. Erkek cok iyi bir eş olabilir ama kadın eşini, babasının annesine davrandığı ilişki formatı icine sığdıramıyorsa sorunlar yaşanıyor.
Babanın rolu gittikce değişiyor
Baba ile cocuklar artık araya anneyi koymadan, yuz yuze doğrudan iletişim kuruyor. Babalar cocuklarının altını değiştiriyor, onların ihtiyaclarını gideriyor. Gunumuzun babaları da kendileriyle doğrudan ilgilenmeyen bir baba profilinden kurtulup ‘Ben cocuğumla daha cok ilgileneceğim’ diyen bir baba profiline doğru yon değiştiriyor. Bu iyi bir gelişme… Ancak burada da cizgiyi aşmamak ve babanın otoriter konumunu korumaya devam etmek gerekiyor. Gunumuzde cocuklar hep talep ediyor ve anne babalar onlarla mucadele etmeye calışıyor. Annenin hayır dediğine baba evet diyor, babanın hayır dediğine anne evet diyor. Bu durum anne-babanın birbiri ile olan ilişkisini de yıpratıyor. Oysa bazı alanları baba icin bırakmak, ‘Baban izin vermiyor’ diyebilmek annelerin de işini kolaylaştırıyor. Sağlam duran bir baba profili cocuğun geleceği icin de olumlu etki oluşturuyor, gelecekte kuracağı ilişkileri belirliyor. Aynı zamanda cocuklar beklemeyi, sabretmeyi ve hayatta her istediklerini hemen alamayacaklarını oğreniyor.

[h=2]İstanbul Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]