Sual: Cimri Âlim olur mu?
CEVAP
Bilgili olmak ayrı şey, ilmi ile amel etmek ayrı şeydir. Dunyada yapılan bir iyiliğe ahirette 700, hatta daha fazla sevap verileceğine inanan kimse, comert olmaya gayret eder. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allah katında, comert cahil, cimri Âlimden daha kıymetlidir.) [Deylemi]

(Cimrilikle iman, bir kulun kalbinde asla birlikte bulunamaz.) [Nesai]

(Cimri cok ibadet etse de, Cennete girmez. Comert, cok gunah işlese de Cehenneme girmez.) [R. Nasıhin]

Bu hadis-i şerifler muminler icin soylenmiştir. KÂfir comert de olsa Cennete giremez.

[Not: (Cimri, Cennete girmez), (Cimrilik kufurdur) gibi hadis-i şerifleri acıklaması ile birlikte okumalıdır. Acıklamasız okunursa yanlış anlamaya sebep olur. Cimrilik her ne kadar kotu ahlaktan ise de, imansızlık değildir. (Cimri, gunahının cezasını cekmedikce Cennete giremez) demektir. Hatta sevabı gunahından cok gelirse, Cehenneme girmeden de Cennete gider. Affa ve şefaate uğrayarak da Cennete gidebilir.

(Comert Cennete yakındır) hadis-i şerifi de boyledir. Yani comerdin imanı yoksa ebedi olarak Cehennemde kalır. İmanı varsa, sevapları fazla ise Cennete gider. Ehl-i sunnete gore, iyilik eden muhakkak Cennete, kotuluk eden muhakkak Cehenneme gider diye bir şey yoktur. Bir muminin gunahı sevabından cok ise, affa ve şefaate de uğramamışsa, gunahının cezasını cektikten sonra Cennete gider. İmanı olmayan kimsenin ise, ne yaparsa yapsın, hicbir iyiliği onu Cehennemden kurtaramaz. (İslam Ahlakı)]

Tamah ve cimrilik
Sual: Cimrilikle tamah aynı mıdır, bunlardan kurtuluş yolu var mıdır?
CEVAP
Tamah, mal toplama, biriktirme hırsıdır. Cimrilik ise, harcanması gereken yerde para harcamaktan kacınmaktır. Cimriliğin icinde tamah da vardır. Her hastalığın caresi vardır. Once hastalığı teşhis etmek gerekir! Hastalık belli olunca ona gore ilac verilir. Allah’tan korkan, kotuluk işlemekten cekinir. Tamahın kotu olduğunu bilen musluman da bundan kacar. Dinimizde mal sahibi olmak kotu değildir. Kur'an-ı kerimde mala hayır adı verilerek ovulmuştur. [Bekara 180]
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Mal, salih kimse icin ne guzeldir.) [Taberani]

Mal, kıymetli olduğu icin onu israf etmek haramdır. Sufyan-ı Sevri hazretleri, malın insanın silahı olduğunu soyleyerek, insanın canını, malını, sıhhatini, dinini, şerefini mal ile koruyacağını bildirmiştir.
Dinimiz malı boyle ovmuş, fakat mal hırsını, mal sevgisini yermiştir. Zengin olmak başka, mala muhabbet başkadır. Tamah mala muhabbettir. TamahkÂr malını hayırlı işlerde kullanamaz. Mal sevgisinin kotu olduğunu bildiren hadis-i şeriflerden birkacı şoyle:
(İnsan yaşlandıkca, iki şeyi gencleşir: Uzun yaşama arzusu ve mal sevgisi.) [Buhari]

(Mal ve makam sevgisinin, muminin dinine vereceği zarar, iki ac kurdun, koyun surusune vereceği zarardan daha fazladır.) [Bezzar]

(Sakın tamahkÂr olmayın! Tamah, fakirliğin t kendisidir.) [Taberani]

(Kanaat eden, en cok şukredenlerden sayılır.) [İbni Mace]

(Aza kanaat etmeyen, cok ile doymaz.) [Beyheki]

(Mal ve mevki sevgisi, suyun sebzeyi yeşertmesi gibi kalbde nifakı yeşertir.) [İ. Gazali]

(İnsanoğlunun iki dere dolusu altını olsa, ucuncusunu isterdi. Onun gozunu ancak bir avuc toprak doyurur.) [Buhari]

(Zenginlik, mal cokluğu değil, gonul zenginliğidir.) [Buhari]

Kur'an-ı kerimde bildiriliyor ki, İbrahim aleyhisselam, (Ya Rabbi, beni ve cocuklarımı puta tapmaktan koru!) diye dua etmiştir. Puttan maksat para sevgisidir. Demek ki, parayı sevmek, puta tapmak gibidir. Bunun icin (Paraya tapan helak oldu) buyuruldu. (Altın ve gumuşun kulu helak oldu. Surcmedi, tamamen helak oldu) hadis-i şerifi, parayı cok sevenlerin akıbetini haber vermektedir. (Tirmizi)

Kanaat gibi zenginlik olmaz. (Âlim ilme, tamahkÂr da mala doymaz) buyuruldu.

İnsan, genelde cimridir. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(De ki, "Eğer Rabbimin rahmet hazineleri sizin olsaydı, tukenir korkusuyla yine de vermeyip cimrilik ederdiniz." Gercekten insan cok cimridir.) [İsra 100]

(Allah’ın ihsan ettiği mal ile cimrilik yapanlar [zekat vermeyenler] iyi yaptıklarını [zengin kalacaklarını] mı zannediyorlar? Halbuki kendilerine kotuluk ediyorlar. Cimrilik edip vermedikleri o mallar, [Cehennemde azap aleti olacak, yılan şeklinde] boyunlarına dolandırılacaktır.) [A. İmran 180]

Cimriliğin zararları
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Cimrilik, helak edicidir.) [Taberani]

(Allahu teÂlÂ, yemin ederek cimrinin Cennete girmeyeceğini bildirdi.) [Tirmizi]

(Cimri abid olsa da, Cennete girmez.) [Taberani]

(En kotu hastalık cimriliktir.) [D. Kutni]

(Cimri, oyle bir kedere boğulur ki, artık sevinc ve ferahlık yuzu gormez.) [İ. Gazali]

(Her sabah iki melekten biri, "Ya Rabbi, infak edene karşılığını ver!" diye, diğeri de, "Cimrilik edenin malını helak et!" diye dua eder.) [Buhari]

("Hakkımın zerresinden vazgecmem" demek cimrilik icin kÂfidir.) [Hakim]

(Kaybettiği dunyalığa uzulen, Cehenneme yaklaşmış olur.) [İ. Gazali]

(Ya Rabbi cimrilikten sana sığınırım.) [Muslim]

Savaşta olen oğlu icin (Vah şehidim) diye ağlayan kadına, Peygamber efendimiz, (Şehid olduğunu nereden biliyorsun? Belki boş konuşur, belki de cimri idi) buyurdu. (E. Ya’la)

Cimriliğin tedavisi
Sual: Cimrilik neden meydana gelir, tedavisi nasıldır?
CEVAP
Cimriliğin, diğer kalb hastalıkları gibi, ihlas noksanlığı, iman zayıflığı ve hatta kufurle ilgisi vardır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Cimrilik kufurdendir, kufrun yeri de Cehennemdir.) [Deylemi]

Kur'an-ı kerimde de kÂfirlerin cimrilik ettiği bildirilmektedir:
(Cimrilik eden, hem de herkese cimriliği tavsiye eden ve kendilerine Allah’ın fazlından verdiğini gizleyen kÂfirlere hor ve hakir edici bir azap hazırladık.) [Nisa 37]

Cimrilik mal sevgisinden meydana gelir. Cimriliğin sebebi, uzun yaşama umidi ile parasız kavuşamayacağı arzularıdır. Eceline uc gun kaldığını bilse, cimriye mal vermek zor gelmez. Fakat cocukları olur, onların yaşamasını kendi yaşaması gibi kabul ederse, cimriliği yine artar. Bu bakımdan cocuklar, cimrilik sebebi olabilir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Cocuk, cimrilik sebebidir.) [Hakim]

Kur'an-ı kerimde de mealen buyuruluyor ki:
(Mallarınız, cocuklarınız, sizin icin fitnedir, imtihandır.) [Tegabun 15]

(Mallarınız ve cocuklarınız, sizi Allah’ı anmaktan alıkoymasın!) [Munafikun 9]

Zengin cimriler
Kimi, cok zengindir, hic kimsesi yoktur, yaşlanmıştır, oldukten sonra, malının başkasına kalacağını da bilir. Buna rağmen, sırf mala olan sevgisinden dolayı, zekat vermez, hastalansa doktora gitmez, birkac ilac almakla yetinir. Hatta kendi malını yemeye bile korkar. Para, insanı ihtiyacına ulaştıran bir vasıta olduğu icin sevilir. Tatlıya ulaştıran her şey tatlıdır. Cimri, tatlıyı unutmuş gorunup, tatlı alacak parayı sever.

Malı, Allah yolunda harcamak icin biriktirmenin zararı olmaz. Hadis-i şerifte (İyi kimseye, malın iyisi ne guzel yakışır) buyuruldu. İyi yolda harcanmayan paranın vebali vardır. Taparcasına parayı sevmek kotudur. Hadis-i şerifte (Altın ve gumuşun kuluna [paraya tapana] lanet olsun!) buyuruldu. (Tirmizi)

Her hastalık, sebebinin zıddı ile tedavi edilir. Nefsin ceşitli arzularından kurtulmanın, ilacı, aza kanaat ve sabırdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allahu teÂlÂnın ihsan ettiği az rızka, kanaat eden mumin, kurtuluşa ermiştir.) [Muslim]

(Kanaat tukenmez hazinedir.) [Beyheki]

(Allahu teÂl kanaat edeni, kanaatkÂr yapar.) [Taberani]

(Aza kanaat etmeyen, cok ile doymaz.) [Beyheki]
Aza kanaat etmeyen coğu bulamaz.

Cocuklarının fakir kalacağı korkusunun ilacı ise, cimrilikle zengin olunamayacağını, bıraktığı malları boşa harcayabileceklerini, hatta bazen servetin kotu yollara sevk ettiğini, zengin olacaklarsa bir başka yerden buna kavuşacaklarını duşunmelidir. Her zenginin, miras sebebiyle zengin olmadığını, mirasa konanların ise, boşa harcadıklarını da bilmek gerekir. Cocukları iyi olursa, Allahu teÂlÂnın onlara kÂfi geleceğini, kotu olurlarsa, bıraktığı malları, kotu yollarda harcayacaklarını duşunmelidir!

Bircok cimrinin gafletle olduğunu, hasret cektiğini, bıraktığı malı mirascıların harcadığını goz onune getirmelidir. Cimriliğin her bakımdan kotu olduğunu duşunmelidir!

Aşırı mal sevgisinin ilacı, o maldan ayrılıp uzaklaşmaktır. Faydalı işte kullanmadığımız malı, denize atıp aşırı sevgisinden kurtulmak, cimrilikle saklamaktan daha az zararlıdır. Bir malı cimrilikle saklamak, riya ile başkasına vermekten daha kotudur.

Mal, yılan gibi, icinde hem zehir ve hem ilac vardır. Malı kullanmayı bilmek gerekir. Yani biz malı kullanmalıyız, mal bizi kullanmamalıdır!

Cimrilik, verilmesi gerekeni vermemektir. Mesela yemeği olanın, ac komşusuna vermemesi, cimrilik olur. Comertlik, cimrilikle israfın arasında orta yoldur. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Onlar harcadıklarında, ne israf, ne de cimrilik ederler; bu ikisi arasında orta bir yol tutarlar.) [Furkan 67]

Comert miyim, cimri miyim?
Sual: Bir kimse, kendinin comert veya cimri olduğunu bilebilir mi?
CEVAP
Bir kimseye verdiği şey zor gelmezse, comert sayılır. Zor gelirse comert sayılmaz. Muruvvetin icapları ile iktifa eden, cimrilikten kurtulur. Muruvvet, insanlık demektir.

Hazret-i Hasan da buyurdu ki: "Muruvvet, kulun, dinini muhafaza edip nefsini korkutması, misafirini iyi karşılaması, munazaalarda, guzel davranması demektir. Ululuk ise, komşuya eziyet etmemek ve zorluklara goğus germektir. Kerem de istemeden vermek, yerinde yemek yedirmek, saile yumuşak davranmak ve bol vermektir."

Zekatı severek veren, kurban kesen comerttir. Hadis-i şerifte, (Zekatını severek veren, misafirini ağırlayan, darda kalana yardım eden cimrilikten kurtulur) buyuruldu. (Taberani)

Misafir ağırlamak
Malı sacıp savurmak ne kadar kotu ise, malı korumak da o kadar muhimdir. Misafire ikram etmek ise, malı korumaktan muhimdir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Misafir ağırlamayanda hayır yoktur.) [İ. Ahmed]

(En iyiniz, yemek yedireninizdir.) [Hakim]

(Allahu teÂlÂ, yemek yediren comertle meleklerine ovunur.) [İ. Gazali]

(Yemek sofrası misafirin onunde bulunduğu muddetce, melekler, ev sahibine istiğfar ederler.) [Taberani]

(Arkadaşına, arzu ettiği yemeği ikram edenin gunahları affolur.) [Bezzar]

Bir insanın karnını bir sefer doyurmanın bile ne kadar muhim olduğu goruluyor. Birini omur boyu doyurmak veya oldukten sonra ebedi olarak doyurmaya sebep olmak daha buyuk sevaptır. Bunu esirgemek ise cok kotudur. Onun icin, (Cimrilerin en kotusu, emr-i maruf ve nehy-i munker yapmayandır) buyurulmuştur.

Her bakımdan comert olmaya heves etmelidir! Cunku, cimrinin malı felakete uğrar, comert de verdikce, fazlası ile alır. Hadis-i şerifte (Comerdin evine rızk, devenin goğsune vurulan bıcaktan daha tez gelir) buyuruluyor. (İbni Mace)

Yuksek tansiyonu olanın, hacamat yaptırması sağlık acısından iyidir. Kan vermekle sağlığa, yeni kana kavuştuğu gibi, misafir de rızkı ile gelir, kırk gun bereket bırakıp gider. Gerekli yerlere vermekle, comerdin eli daralmaz. Peygamber efendimiz, yemin ederek (Sadaka vermekle mal azalmaz) buyurdu. (Tirmizi)

Şeytan ise cimriliğe teşvik eder. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Şeytan fakirlikle korkutup, size cimriliği emreder.) [Bekara 268]
Cimri, rızk icin endişelenmemelidir! Her mahlukun rızkını Allahu teÂl verir. (Her canlının rızkı Allah’a aittir.) [Hud 6]

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Rızk icin uzulme, takdir edilen rızk seni bulur.) [İsfehani]

(Allahu teÂlÂ, muminin rızkını ummadığı yerden verir.) [İbni Hibban]

Peygamber efendimize inanan, vermekle malın azalmayacağını bilen bir musluman, nasıl olur da, şeytana uyup cimrilik edebilir? Yahya aleyhisselam, (Şeytan cimri mumini sever, fÂsık da olsa, comertten nefret eder) buyuruyor. Bişr-i hafi hazretleri de (Cimriyle karşılaşanın kalbi katılaşır) buyuruyor. Hadis-i şerifte ise (Aman cimrilikten cok sakının! Sizden oncekileri cimrilik helak etmiştir) buyuruluyor. (Muslim)

Sual: Misafire fazla ikram veya yuksunerek hizmet etmek gunah mıdır?
CEVAP
Misafire ikram cok sevaptır. Misafiri nimet bilmelidir. Her nimetin bir kulfet karşılığı olduğu unutulmamalıdır! Kulfetsiz nimet olmaz. Elbette misafirin sıkıntısı olur. Yuksunmeden hizmet etmelidir! Misafiri ganimet bilmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allahu teÂlÂ, bir kavme hayır murat ettiğinde, onlara hediye olarak misafir gonderir. Misafir, rızkı ile gelir-gider. Allahu teÂl da ev halkını mağfiret eder.) [Ebu Nuaym]

Hak teÂlÂnın bir hediyesi olan misafire ikram etmelidir! Misafir gelmezse uzulmelidir! Cunku hadis-i şerifte (Misafir girmeyen eve melek de girmez) buyurulmuştur. Misafir gelmemesini istemek doğru değildir. Cunku Peygamber efendimiz (Misafir istemeyende hayır yoktur) buyurmuştur. Misafir icin fazla ikram ve kulfete girmemelidir! Misafir rahatsız olur. Hadis-i şerifte, (Misafir icin kulfete girmeyin, misafir bundan rahatsız olur. Misafirini kusturen Allah’ı kusturmuş olur. Allah’ı kusturene de Allah buğzeder) buyurulmuştur. (İbni Lal)

İktisadın onemi
Sual: İktisat eden cimri sayılır mı?
CEVAP
Cimrilik de, israf gibi kotu huydur. Dinimiz, her işte orta yolda olmayı, iktisat etmeyi emreder. Aza kanaat eden, nafakasını kolay temin eder, gecim sıkıntısı cekmez. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allahu teÂlÂ, tok gozlu olanı zengin eder.) [Buhari]

(Muminin izzeti, insanlara karşı tok gozlu olmasıdır.) [Hakim]

(Yetecek rızka sahip olan ve Allahu teÂlÂnın kendine verdiği rızka kanaat eden musluman kurtulmuştur.) [Muslim]

(Kimseye muhtac olmadan yaşayan kanaatkÂr muslumana ne mutlu!) [Tirmizi]

(Mujde o kimseye ki, hidayete kavuşmuş, musluman olmuş, maişeti de yetecek kadardır ve buna kanaat etmiştir.) [Tirmizi]

(Fakir-zengin herkes kıyamette "Keşke dunyada, gecinecek miktardan fazla malım olmasaydı" diyecektir.) [İbni Mace]

(Şuphelilerden sakın ki, insanların en abidi olasın! Kanaat et ki, en cok şukredenlerden olasın! Kendin icin sevdiğini başkaları icin de sev ki, hakiki mumin olasın!) [İbni Mace]

(İnsan, elindeki ihtiyacına yeterken, kendini azdıracak olan daha fazla mal ister. Aza kanaat etmez, cok ile de doymaz. Ey insanoğlu, vucudun afiyette ve gunluk ihtiyacın mevcut olarak sabahlarsan, artık bu sana kÂfi gelir.) [Beyheki]

Tamahtan kurtuluş yolu
KanaatkÂr kimse, iktisat da ederse, tamahkÂrlıktan kurtulur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İktisat eden, sıkıntı cekmez.) [Taberani]

(Kurtarıcı uc şeyden biri, varlıkta, yoklukta, zenginlikte, fakirlikte, iktisada riayet etmektir.) [Beyheki]

(İktisat etmek, maişetin yarısıdır.) [Hatib]

(Tedbirli olmak, gecimin yarısıdır.) [Deylemi]

(Gecimde iktisat etmek, peygamberliğin yirmide biridir.) [Ebu Davud]

(İktisat eden zenginleşir, israf eden fakirleşir.) [Bezzar]

Rızk icin endişe
İnsan, rızk icin endişeye duşup sıkıntıya girmemelidir! Her mumin, rızkı Allah’ın verdiğine inanıp, Ona guvenmelidir. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Rabbin, rızkı dilediğine bol verir, dilediğine daraltır. Elbette O, kullarının her hÂlini bilir. O, her şeyi cok iyi gorur. Gecim endişesi ile cocuklarınızı oldurmeyin! Onların da, sizin de rızkınızı veren biziz. Onları oldurmek gercekten buyuk gunahtır.) [İsra 30, 31]

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Ey insanlar, rızkınızı guzel yollardan arayın! Herkes takdir edilenden fazla rızka kavuşamaz. Takdir edilen rızka kavuşup onu yemedikce de dunyadan gocmez. İstemese de rızkı kendine verilir.) [Hakim]

(Cebrail aleyhisselam bildirdi ki, rızkını yemeden kimse olmez. Oyle ise Allah’tan korkun, rızkınızı guzel yollardan arayın!) [Hakim]

Peygamber efendimiz, (Eğer Allah korkusunu kendinize sermaye edinirseniz, rızkınız, ticaretsiz ve sermayesiz gelir) buyurup şu mealdeki Âyet-i kerimeyi okudu: (Kim Allah’tan korkarsa, Allah ona bir cıkış yolu ihsan eder ve rızkını ummadığı yerden gonderir.) [Taberani- Talak 2,3]

Yalan ve cimrilik
Sual: Bir hadis-i şerifte, (Her işittiğini soylemek yalan olarak yeter. Hakkımın zerresinden vazgecmem demek de cimrilik olarak yeter) deniyor. Her işitilen doğru olsa da mı yalan oluyor? Bir de hakkını almak, niye cimrilik oluyor?
CEVAP
Her duyduğunu soyleyen, duyduğunu yanlış anlamış olabilir, ilave cıkarma yapabilir, neticede yanlış şeyler soyler. Cok soyleyenin her sozu mubah olsa bile, malayani ile uğraşmak caiz olmaz. Onun icin her işittiğini soylemek ceşitli sebepler yuzunden caiz değildir. Cok soz hakkında cok soz vardır. Birkacı şoyledir:
Cok mal haramsız, cok soz yalansız olmaz.

Soz insanın terazisidir. Fazlası ziyandır.

Cok konuşmak dostluğu bozar.

Cok konuşanın gafı da cok olur.

Soz gumuşse sukût altındır.

Konuşmakla ilgili birkac hadis-i şerif meali de şoyledir:
(Cok konuşan cok yanılır.) [Taberani]

(Dilini tutan kurtulur.) [Tirmizi]

(Rahat isteyen sussun!) [Ebu-ş-şeyh]

(Selamet isteyen, dilini tutsun!) [İ.Ebid-dunya]

(Susmak, hikmettir.) [Deylemi]

(En makbul amel dilini tutmaktır.) [Taberani]

(Dilini tutan, şeytanı mağlup eder.) [Taberani]

(Sukût eden bir mumine yakın olun! O hikmetsiz değildir.) [İbni Mace]

(Kurtuluş icin dilini tut.) [Tirmizi]

(Kişiyi Cehenneme surukleyen dilidir.) [Tirmizi]

(Dilini tutmayan, tam imana kavuşamaz.) [Taberani]

(Cok konuşmak kalbi karartır.) [Beyheki]

(Kusurların coğu dildendir.) [Taberani]

(En iyi şey, dilini tutmaktır.) [Taberani]

Cimrilik, verilmesi gerekeni vermemektir. Zerre haktan vazgecmeyen kimse, nasıl gonul rahatlığı ile zekatını verebilir? Sadaka verebilir? Muhtaclara ihsanda bulunabilir ki? Cimrilikten ve cimriliğe yol acan şeylerden sakınmalıdır. Birkac hadis-i şerif meali:
(Her sabah bir melek, "Ya Rabbi, infak edene bol karşılık ver" der, bir melek de, "Cimrilik edenin malını helak et" diye dua eder.) [Buhari]

(Allahu teÂl katında comert cahil, cimri Âlimden daha ustundur. Cunku cimrilik en ağır hastalıktır.) [Dare Kutni]

(Aman cimrilikten son derece sakının! Sizden oncekileri cimrilik helak etti.) [Muslim]

Demek ki cok konuşmak yalana sebep olur, hakkın zerresinin peşinde koşmak da cimriliğe yol acar.

http://www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=1214
__________________