Soyu tukenmekte olan kuşları kurtarmak icin girişilen on yıllık proje, iki yavrunun doğmasıyla birlikte en sonunda başarıya ulaştı. Ancak bazı tahminlere gore dunya genelinde bir milyon tur tehlike altında bulunuyor.
Dunya uzerinde yok olma tehlikesiyle en cok karşı karşıya kalan kuş turlerinden bir tanesi de kaşık gagalı kum kuşu. Bu turun iki orneği de Birleşik Krallık ’ta koruma altına alınmış durumda. Bu kuş turunden sadece birkac yuz tane kaldı ve Wildfowl and Wetlands Trust ’a gore turleri kurtarmak icin gerekli olan zaman hızla akıp gidiyor.
[h=2]Sekiz yıllık caba[/h]
Biyoceşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Uluslararası Paneli ’nin yayınladığı kuresel bir rapora gore bir milyon tur tehlike altında ve bu, tamamen insanlığın sucu. “Kurtarılmış” turler icin yıllar hatta bazen on yıllar boyunca calışmak gerekiyor. Kaşık gagalı kum kuşu icin verilen bu savaş ise şimdilik kazanılmış gozukuyor.
Oldukca sevimli canlılar olan bu kaşık gagalı kuşlar, 8.000 km goc ediyorlar. 2011 yılında başlatılan kuşları kurtarma gorevi oldukca karmaşık, dolambaclı bir surec. Profesor Debbie Pain ise bu durumu “daha once hic yapılmamış bir şeyi yapmak uzun zaman alır” diyerek acıklıyor.
[h=2]Cok kıymetli[/h]
Kuşlar, acil şekilde koruma altına alınması gereken canlı kategorisi icerisinde yer alıyor. Bu kategoride kuşların yanı sıra 4.000 tur daha bulunuyor ve bunların arasında kar leoparı ile afrika gergedanı da yer alıyor.
1970 ’li yıllarda kaşık gagalı kuşlardan 3.000 cift bulunuyordu ancak bu sayı zamanla hızlı bir duşuşe gecti. 2000 ’lere gelindiğinde bin tane kalmış, 2014 ’e gelindiğindeyse bu sayı 250 ’ye kadar duşmuştu. Bu turun sayısının bu kadar hızlı azalmasının sebebi ise insan eylemleri oldu. Avcılar tarafından avlandılar ve yaşam alanları olan camurlu, sulak yerler yok oldu. Bu kuşlar, 8.000 km ’lik goc rotalarında bu alanlarda dinleniyor ve besleniyorlardı.
Rusya ’nın Chukotka bolgesine giden ekip, hızlı bir şekilde organize oldu ve olabildiğince hızlı bir şekilde yumurta toplamaya calıştı. Toplanan yavrular daha sonra Birleşik Krallık ’a goturuldu. Kuşları gozlem altında tutan WWT ekibi, beslemek icin zengin bocek proteinli besinler, geniş alanlar ve hatta doğal ortamlarına uygun ışıklandırmalar hazırladılar.
2016 yılında iki adet yumurta catladı ve ufak yavru kuşlar ortay cıktı. Ancak bu yavru kuşlar sadece birkac gunluğune hayatta kalmayı başarabildi. WWT ekibinde yer alan Nigel Jerret “bu gercekten kalp kırıcıydı” ifadelerini kullandı. Bundan iki yıl sonra, 2018 ’de bir yumurta daha catladı. Ekip, bu kuşu da dikkatlice besledi ve gozlemledi. Birkac aylık olan kuş, bir gece meydana gelen seslerden korktu, kafesinin yanına uctu, kendisini yaraladı ve fazla gecmeden de oldu.
Bu sene ise iki kaşık gagalı kuş yumurtalarını kırmayı başardı. Nigel, “Sekiz yıl ve sadece iki kuş. Acınası değil mi? Ama kuşları gozetim altına almak, bu kuşlar icin artık yok olmanın bir secenek olmadığı anlamına geliyor, hedef de buydu” ifadelerini kullandı.
[h=2]Duygusallık değil[/h]
Bir tukenişin eli kulağında olduğu zaman, kurtarma gorevlerine yapılan para yardımları, turlerin yok olup olmaması konusunda fark yaratabilir. Debbie Pain, bu konuyla ilgili olarak “En azından biraz daha zaman kazandırır” diyor.
Tukenmenin eşiğinde gelen her tur icin bir kurtarma ekibi atanamıyor. Bu alan uzerine calışan korumacı bilim insanları, fayda maliyet analizi yapmak zorunda kalıyor. Profesor Pain “Bir bilim insanı olarak, bu duygusal bir durum değil. Bu, koruma cabalarınızı nasıl en verimli hale getirebilirsiniz konusu” ifadelerini kullandı.
[h=2]Halen kurtarılmış değil[/h]
Debbie Pain, kaşık gagalı kuşların halen resmi olarak “kurtarılmış” olmadığını soyledi. Pain, “Hic kimsenin, bu turun artık yok olmayacağını kendinden emin bir şekilde soyleyebileceğini sanmıyorum. Bircok şey olabilir ve dunya, hızla değişiyor” ifadelerini kullandı.
İnsanların sebep olduğu iklim değişikliği, neredeyse Dunya ’daki tum doğal yaşam alanlarını değiştiriyor. İklim değişikliği, yok olma krizini daha da alevlendiriyor. Pain, “Yangınla savaştığımızı biliyoruz. Hicbir turun yok olmasına izin verilmemeli ama bazıları yok olacak, bunu biliyoruz” dedi.