Genelkurmay eski Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Haberturk TV'de gazeteci Mehmet Akif Ersoy'un sunduğu "Nedir Ne Değildir?" programında gundeme ilişkin soruları yanıtladı. Son gunlerde gundemde olan Kanal İstanbul projesiyle ilgili değerlendirmede bulunan İlker Başbuğ, projenin Montro bağlamında bir noktada dış politika konusu olduğunu belirterek, Turkiye'nin, "Montro'nun tamamen ortadan kaldırılması ve uygulanmasının durdurulması" tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını soyledi.
[h=3]"KANAL İSTANBUL YAPILIRSA MONTRO İCİNDE DUŞUNEMEZSİNİZ"[/h] Başbuğ, "Kanal İstanbul" ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
Kanal İstanbul yapılınca ne olur? Dış politika konusunda her fikiri ciddi olmak kaydıyla, farklı goruşler de olabilir. Farklı goruşlerin seviyeli, birbirine hakaret etmeden soylenilmesi onemli. Bu goruşlerin dikkate alınması da onemli. Dış politikada bir yanlış adım atarsanız bunu duzeltemezsiniz. 1964'de BM Guvenlik Konseyi'nde Kıbrıs Cumhuriyeti'ni Kıbrıslı Rumlar temsil ediyor diye imza attık, bugun hala cozemiyoruz. Dış politika konusunda farklı goruşleri dinleyelim, farklı yorumlar olabilir. Birisinin gormediği noktayı bir başkası gorebilir. Dış politikada anlaşmalar biraz muğlaktır, bunların yorumlarını uzmanlardan iyi anlamak lazım. Kanal İstanbul, Montro bağlamında bir noktada dış politika konusudur. Kanal İstanbul yapılırsa ne olur? Birincisi bu konuda cok deneyimli Rıza Turmen'in bir yazısı vardı. Hazırlıklarımı yaparken o yazıdan istifade ettim. Turkiye'nin yetiştirdiği uzmanlardan birisi. AİHM'de yıllarca gorev yaptı. Uluslararası hukukta tecrubeli, saygın bir insan. Kanal İstanbul yapılırsa Montro icinde duşunemezsiniz. Montro Anlaşması'nın dışında bir oluşum olarak karşımıza cıkıyor. Kanal İstanbul'a yonlendirme yetkiniz hicbir şekilde yok. Ticaret ve savaş gemilerini yonlendiremezsiniz.
Savaş gemilerinin gecişinde de aslında kanallar, Suveyş kanalında falan engelleme yok. 1921'de Kiev kanalıyla ilgili olarak Daimi Adalet Divanı'nın kararı var. Diyor ki, iki acık denizi birleştiren yapay bir su yolunun butun dunyanın kullanımına adanması durumda bu su yolu doğal boğazlara benzerlik gosterir. Kanal İstanbul yapılırsa, dedik ki Montro dışında ayrı bir durum yaratıyor.
[h=3]"KANAL İSTANBUL İLE KOŞULLARDA DEĞİŞİKLİK YARATIYORSUNUZ"[/h] Peki Montro'yu nasıl riske eder? Montro'nun son iki maddesi 28 ve 29. maddesi. 28. maddesi Montro'nun tamamen ortadan kaldırılması ve durdurulmasıyla ilgili. Bazı maddelerin değiştirilmesiyle ilgili de 29. madde. Uluslararası hukukta bir kural var, koşullarda değişiklik olması. Siz Kanal İstanbul'u yaptığınız zaman koşullarda bir değişiklik yaratıyorsunuz. Montro'nun dışında ayrı bir yapılanma. Koşullarda değişiklik olması durumunda taraflar bu anlaşmaya son verme ya da uygulamayı durdurma hakkına sahip. İlgili yerlere muracat edecekler. Diyecekler ki, 'Kanal İstanbul koşullarda değişiklik yarattı'. O zaman Montro'ye kaldıralım, yeni bir sistem belki. O zaman haydi yeni bir konferans. Daha kotusunu de yaratabilir. Koşullarda onemli bir değişiklik oluyor.
Konferansta ne olacak? Bu kritik bir konu. Montro'de size hukumranlık ve guvenlik veren bir durumla karşı karşıyayız. Birinci tehlike Montro'nun tamamen ortadan kaldırılması ve uygulanmasının durdurulması. Montro'ye imza atan devletlerin uluslararası konferansa cağrılması soz konusu. Kimler o devletler? İngiltere, Fransa, Rusya, Hindistan, İtalya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan var. Toptan kaldırılması halinde berbat bir durumla karşı karşıya gelebilirsiniz. Egemenliğiniz riske girecek.
[h=3]"DAHA İYİ ŞARTLAR MUMKUN DEĞİL"[/h] Denilebilir ki, 'daha iyi şartlar', bu mumkun değil. 1983 Deniz Hukuku Sozleşmesi var. Rıza Turmen diyor ki, uluslararası boğazlardan geciş rejimi kıyı devletlerine Montro'nun verdiği yetkileri vermez. Montro'den kazandığımız uluslararası anlaşmalarla duzenlenen Boğazlar'ın statusunu saklı kalmasını zorla koydurduk. 83 Deniz Hukuku Sozleşmesi, uluslararası boğazlardan geciş rejimi olan bize Montro'nun bugun verdiği hak ve yetkileri vermez. Ki biz bunu buyuk mucadele sonucunda buradan kazanılan hakların saklı kalmasını 83 Deniz Hukuku Sozleşmesi'ne koydurduk. Cunku cok buyuk risk var.

Montro Boğazlar Sozleşmesi maddeleri ve Montro Boğazlar Sozleşmesi tam metni! [h=4]Haber Videosu[/h]: İlker Başbuğ'dan Kanal İstanbul uyarısı: Montro Boğazlar Sozleşmesi'ni riske eder