VisualBasic ile birlikte VisualBasic projeleri dahilinde veya başka bir program ile hazırlanan veri tabanı dosyalarından rapor hazırlamak amcıyla kullanılan Crystal Reports adında bir rspor ureticisi verilmektedir.Rapor ureticisi icin VisualBasic bilgisayara kurulurken ayrıca bir Başlat menusunde bir komut hazırlandığından VisualBasic calışmıyor iken bile Crystal Reports uygulamasını başlatabilirsiniz.Visual Basic calışır durumda iken Add-Ins menusundeki Report Designer komutu ile rapor ureteci başlatılabilir.Rapor ureteci başladıktan sonra Crystal Report uygulaması ekrana bir pencere icinde gelir.Crystal Reports ile kolay bir şekilde profosyonel kalitede raporlar hazırlayıp Visual Basic projeleri icinde kullanabilirsiniz.Crystal Reports ile hazırlanan rapor dosyalarına RPT uzantısı verilmektedir.Yeni bir rapor hazırlamak icin File menusunden New komutu verilir.File menusunden New komutu verirseniz ekrana Create New Report diyalog kutusu gelir.Create New Report diyalog kutusunda rapor hazırlama yardımcısı ( Expert ) secilmektedir.Hazırlamak istediğiniz rapor Create New Report diyalog kutusunda birer duğme ile temsil edilen rapor hazırlama Expert'lerinden hangisine yakınsa onu secmeniz gerekir.Standart bir rapor hazırlamak istiyorsanız Standart duğmesinde , capraz sorgu hazırlamak istiyorsanız Cross-Tab duğmesini ve mektup etiketleri hazırlamak istiyorsanız Mail Label duğmesini secmeniz gerekir.Custom duğmesine tıklama yaparsanız Create New Report diyalog kutusunun alt kısmına 5 duğme daha eklenir.Şimdi Standart Expert'ten yararlanarak basit bir rapor duzenliyelim.standart butonuna basınız.Karşımıza 1.adımı temsil eden dialog kutusu geldi.Rapor hazırlama sihirbazının ilk adımını temsil eden bu diyalog kutusunda hazırlanmak istenen rapora kaynaklık edecek veri tabanı dosyası secilmektedir.Bu diyalog kutusunda rapora kaynaklık edecek veri tabanı dosyası secilip Done veya Add duğmesine basılırsa rapor hazırlama Expert'in 2.adımını temsil eden diyalog kutusu ekrana gelir.
Rapor hazırlama Expert'in 2.adımını temsil eden diyalog kutusunda secilen veri tabanı dosyasındaki tablolar birer liste kutusu ile temsil edilmektedir.Rapor hazırlama işleminin bir onceki adımına gecmek icin Back duğmesine tıklama yapabilirsiniz.Rapor Hazırlamanın 1.adımında kullanmadığınız tabloları Delete tuşuyla silebilirsiniz.Eğer birden frazla veri tabanından bilgi derleyecekseniz tekrar Data File butonuna basarak veri tabanı dosyası secimi yapılan Choose Database File diyalog kutusunu tekrar ekrana getirebilirsiniz.Ekranda rapor hazırlama Expert'in 2.adımını temsil eden diyalog kutusu varken Next butonuna tıklama yapıp rapora dahil edilecek alanların secildiği sekmeye gecebilirsiniz.Diyalog kutusunda gorduğunuz gibi tablodaki alanlar Database Fields liste kutusunda listelenmektedir.Raporda yer almasını istediğiniz alanları Add duğmesine tıklayarak raporunuza dahil edebilirsiniz.Allbutonu ile butun alanları raporda gostermiş olursunuz.Remove alanları gostermekten vazgeceriz.Rapora dahil edilen alanların adları aynı zamanda sutun başlığı olarak kullanılmaktadır.Eğer alan adlarından farklı sutun başlıkları kullanmak istiyorsanız.Report Fields liste kutusunda alan secimi yaptıktan sonra Column Heading metin kutusuna başlık metnini yazabilirsiniz.Next tuşuna basarak 4.adıma gecelim.4.adımda Sort sekmesinde raporda yer alacak bilgilerin nasıl sıralanacağı ve nasıl bir gruplama yapılacağı konusunda secim yapılmaktadır.Hazırladığım Raporda Personellerin Adına gore siralanmasını istediğim icin Add duğmesi ile Group Fields liste kutusuna kopyaladım.
Sort sekmeninde kayıtların nasıl sıralanacağı ve gruplanacağı konusunda secim yapıldıktan sonra Total sekmenine ( 5.adım ) gecilir.Total sekmeninde sayısal bilgi iceren alanların iceriğinin toplanması konusunda secim yapılmaktadır.Rapora dahil edilecek bilgileri herhangi bir alana gore toplamak istemediğim icin bu adımı direk gectim.6.adım olan Select sekmeninde raporda yer almasını istediğiniz kayıtları filtre edebilirsiniz.Kayıt filtre etme işlemin hangi alana gore yapmak istiyorsanız o alanı Add duğmesi ile Report Fields liste kutusundan Select Fields liste kutusuna kopyalamanız gerekir.Ben ornek olarak Personel ADI'nı filtreledim.Daha sonra aşağıdaki any Value. değerini equal to yaptım ve acılan metin kutusuna Bahadır* yazdım.Daha sonra 7.adıma gectim.Stylesekmeninde rapor biciminden başka bir rapora verilmek istenen başlık Title metin kutusuna yazılabilir.Bu işlemden sonra Preview Report duğmesine tıklanarak rapor hazırlanır.Cyrstal Reports uygulamasından cıkmadan once hazırlanan raporun kaydedilmesi gerekir.Bunun icin File menusundeki Save komutundan yararlanılır.Save komutunu verirseniz File Save As diyalog kutusu gelir.Ben hazırlamış olduğum raporu personel.rpt olarak kaydettim.Sizde oluşturduğunuz raporu kaydediniz.
Report Kontrolu
Cyrstal Reports programı ile yukarıda anlattığım şekilde hazırlanan rapor dosyalarından yararlanılarak ekrana ve yazıcıya raporlar almak mumkundur.Ancak bu yeterli değildir.Crystal Reports ile hazırlanan RPT uzantılı rapor dosyalarının VisualBasic projeleri dahilinde kullanılabilmesi gerekmektedir.Bunun icin uzerinde calışılan projeye Crystal Reports kontrolunu temsil eden ozel kontrol dosyasının eklenmesi gerekir.VisualBasic'in Project menusunde Components komutu ile ekrana gelen Components diyalog kutusunda Crystal Report kontrolu uzerinde calışılan projeye dahil edilince Toolbox penceresine rapor kontrolunu temsil eden duğme eklenir.(Cyrstal Report Control ...)ToolBox penceresinde Crystal Reports kontrolunu temsil eden duğme secili duruma getirildikten sonra uzerinde calışılan projenin aktif formuna rapor nesnesi eklenebilir.Formun uzerinde Crystal Reports nesnesini calışma anında gorunmediği icin tasarım anında sabit boyutlara sahip olur.Forma eklenen ilk Crystal Reports nesnesine Crystal Report1 adı verilmektedir.Rapor nesnesinin adı nesneye ait Name değişkeninde tutulmaktadır.Tasarım anında rapor nesnesine istenilen ad verilebilir.Forma eklenen Report nesnesine kaynaklık edecekm RPT uzantılı rapor dosyasının adı Report nesnesine ait ReportFileName adlı değişkene aktarılır.Yanındaki uc noktaya tıklarsak ;Property Pages penceresi acılır.Buradan Raporumuzun yolunu tanımlıyoruz.(Onceden hazırladığım personel.rpt'nin yolunu tanımladım).Bu pencerede eğer raporu ekranda gormek istiyorsak To Window ,yazıcıdan cıkarmak isterseniz To Printer , Raporun iceriğini bir dosyaya yazmak istiyorsak To File radyo butonunu secmemiz gerekir.
Tasarım anında ToolBox'tan yararlanarak uzerinde calışılan projenin aktif formuna dahil edilen Report nesnesini calışma anında formun uzerinde gorunmez.Bu nedenle Report nesnesi icin onceden tanımlı olan herhangi bir yordam veya olay yoktur.Dolayısıyla Report nesnesinden yararlanmak icin bazı ek işlemlerin yapılması gerekir.Report nesnesi ile rapor almaya başlamak icin Report nesnesine ait Action değişkeninden yararlanılır.Action değişkenine 1 değeri aktarılacak olunursa rapor alınmaya başlanılır.Şimdi bunu deneyelim.
Formumuza bir buton ekleyelim ve Click olayına aşağıdaki kodu yazalım.
CrystalReport1.Action = 1
Formumuzu calıştıralım.Calışma anında ekran goruntusunde raporun gorulmediği gozukmektedir.Raporlama butonuna bastığımızda hazırlamış olduğumuz raporu ekranda goruruz.Raporun kağıt uzerinde tam goruntusu ekrana getirilir.Bu ekran goruntusunde Rapor penceresinin herhangi bir başlığı yoktur.Rapor penceresine başlık vermek istiyorsanız Report nesnesine ait WindowTitle ozelliğinden yararlanmalısınız.Bu değişkenin iceriği tasarım anında Properties penceresinde ve calışma anında program kodu yazılarak değiştirilebilir.CrystalReport1'i secip Properties ozelliğinde WindowTitle'ye Personel Listesi 2001 yazdım.Sizde raporunuza uygun isim yazınız.Raporunuza Page Header ( Cyrstal Reports tasarım halinde ) fare ile tıklayarak rapora başlık verebilirsiniz.
Cyrstal Repots'ta Raporun başlığı icin Font ve Punto secimi icin Format menusundeki Font komutundan ,resim eklemek icin Insert menusundeki Graphics komutundan yararlanabilirsiniz.Insert menusundeki komutlar ile rapora kutular,resim dosyaları,metin kutuları vb.dahil edilebilir.Rapora sayfa numarası eklemek icin Insert menusunden Special Field - Page Number Field ve raporun her sayfasına gunun tarihinin yazılmasını sağlamak icin Insert menusundeki Special Field - Print Date Field komutlarından yararlanılır.Cyrstal Repots'ta Details kısmına veri tabanı dosyasından okunacak bilgiler icin alanlara ( Fields ) yer verilir.
__________________