TANIM

Ýnsanlarýn yeterli, dengeli ve saðlýklý bir biçimde beslenebilmeleri için yemek listelerinin hazýrlanmasý, yiyeceklerin saðlýða uygun bir þekilde piþirilip sunulmasý konusunda çalýþan, varolan besin kaynaklarýnýn ekonomik ve saðlýk kurallarýna uygun olarak kullanýlmasýný saðlayan ve bu konularda bireyi ve toplumu bilgilendiren meslek elemanýdýr.

A- GÖREVLER

- Besinlerin iþlenmesi, hazýrlanmasý, piþirilmesi, depolanmasý vb. sýrasýnda
oluþan deðiþikliklerin insan vücudundaki etkilerini inceler,
- Toplumda deðiþik yaþ, cinsiyet ve fiziksel uðraþý yapan gruplarýn enerji ve
diðer besin öðeleri gereksinmelerini belirler,
- Toplumun yanlýþ beslenme alýþkanlýklarýný saptar. Yetersiz ve dengesiz
beslenmenin yol açtýðý saðlýk sorunlarýna karþý önlemlerin alýnmasýný saðlar,
- Ülkenin temel beslenme plan ve politikalarýnýn belirlenmesi ve
uygulanmasýnda yardýmcý olur,
- Besin analizlerini yapar,
- Diyet ürünleri geliþtirir,
- Çeþitli hastalýk durumlarýndaki birey ve gruplar için hastalýk durumlarýna
uygun diyetleri planlar,
- Hastalýklardan koruyucu diyetleri planlar,
- Toplu beslenme yapýlan kurum ve kuruluþlarda beslenme ilkelerine uygun
hizmetin verilmesini saðlar. Besinlerin satýn alýnmasý, hazýrlanýp piþirilmesi,
saklanmasý ilkelerini belirler ve uygulanmasýný saðlar,
- Kurum ve kuruluþlarýn özelliklerine göre bireylerin günlük enerji ve besin
öðelerini hesaplar,
- Bu hesaplara uygun günlük, haftalýk, aylýk menüler düzenler,
- Besinin ve besinlerin hazýrlanmasýnda görev alan personelin hijyenik ve
sanitasyon kurallarýna uyarak çalýþmasýný saðlar,
- Toplumu ve bireyleri saðlýklý ve ekonomik beslenme yöntemleri konusunda
eðitir,
- Eðitim materyallerini hazýrlar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Ýlgili dokümanlar,
- Týbbi ölçüm ve kontrol cihazlarý.

B- MESLEÐÝN GEREKTÝRDÝÐÝ ÖZELLÝKLER

Diyetisyen olmak isteyenlerin;
- Fen bilimlerine, özellikle kimya ve biyolojiye ilgili ve bu konularda baþarýlý,
- Baþkalarý ile iþbirliði yapabilen,
- Baþkalarýna yardým etmekten hoþlanan,
- Dikkatli, araþtýrmacý ve yeniliklere açýk,
- Güleryüzlü, kendini ifade edebilen ve beden dilini iyi kullanan,
- Sorumluluk sahibi
kimseler olmalarý gerekir.
Yaratýcýlýk ve yabancý dil bilmek meslekte baþarýyý artýran bir özelliktir.

C- ÇALIÞMA ORTAMI VE KOÞULLARI

Diyetisyenler hastanelerde, okullarda, yurtlarda, fabrikalarda görev yaparlar. Görev yeri temizdir. Ancak, mutfak denetimi yaparken, diyetisyen nemli ve kokulu ortamda çalýþmak durumundadýr. Ýþ genellikle oturarak yürütülür. Diyetisyenin iliþkide bulunduðu kiþiler görev yaptýðý kuruma göre deðiþir.

D- MESLEK EÐÝTÝMÝ

MESLEK EÐÝTÝMÝNÝN
VERÝLDÝÐÝ YERLER

Mesleðin eðitimi aþaðýdaki eðitim kurumlarýnýn Beslenme ve Diyetetik bölümlerinde verilmektedir.
- Hacettepe Üniversitesi Saðlýk Teknolojisi Yüksekokulu,
- Baþkent Üniversitesi (Ankara) Saðlýk Bilimleri Fak.,
- Erciyes Üniversitesi Kayseri Atatürk Saðlýk Yüksekokulu.

ÖN EÐÝTÝMDE BAÞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Biyoloji,
- Kimya,
- Fizik.

MESLEK EÐÝTÝMÝNE
GÝRÝÞ KOÞULLARI

Meslek eðitimine baþlayabilmek için
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öðrenci Seçme Sýnavý’nda (ÖSS) Beslenme ve Diyetetik lisans programý için yeterli Sayýsal (SAY) puaný almak,
- Öðrenci Seçme ve Yerleþtirme Merkezi (ÖSYM) Tercih bildirim Formunda Beslenme ve Diyetetik lisans programý ile ilgili en az bir yüksek öðretim programýný tercih etmek gerekmektedir.
- Bu yüksek öðrenim programýnda öðrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarýndan mezun iseler, ÖSYM tarafýndan yapýlan Öðrenci Seçme Sýnavý (ÖSS) sonucunda diðer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir aðýrlýklý puan elde etmekte ve öncelikle yerleþtirilmektedirler.
- Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dýþýnda bir yüksek öðrenim programýný tercih eden adaylarýn yerleþme þansý azalmaktadýr.
- Meslek Liselerinin Aðýrlama ve Gýda Teknolojisi, Besin Endüstrisi, Besin Endüstrisi-Ýþleme, Besin Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi, Besin Teknolojisi-Besin Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi-Gýda Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi-Kurum Beslenmesi, Gýda Kontrol ve Analizleri, Gýda Teknolojisi, Kurum Beslenmesi, Beslenme ve Ev Yönetimi, Ev Yönetimi, Ev Yönetimi ve Beslenme bölümlerinden mezun olanlar ÖSYM tarafýndan yapýlan Öðrenci Seçme Sýnavýný (ÖSS) kazanýp, Beslenme ve Diyetetik lisans programýný tercih etmeleri durumunda ek puan almalarý nedeniyle diðer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle yerleþtirilmektedirler.
- Aþçýlýk, Gýda Teknikerliði, Gýda Teknolojisi, Hazýr Yemek ve Aþçýlýk, Mutfak Yönetimi, Yemek Piþirme Teknikleri, Yiyecek Ýçecek Ýþletmeciliði, Yað Endüstrisi Ön lisans programýný baþarý ile bitirenler de ÖSYM tarafýndan açýlan Dikey Geçiþ Sýnavýnda baþarýlý olduklarý takdirde yukarýdaki lisans programlarýna dikey geçiþ yapabilirler.

EÐÝTÝMÝN SÜRESÝ
VE ÝÇERÝÐÝ

Beslenme-diyetetik programýnýn öðrenim süresi 4 yýldýr. Ayrýca yeterli düzeyde Ýngilizce bilmeyenler hazýrlýk sýnýfý okurlar.

Lisans düzeyindeki eðitim süresince: Türk Dili ve Edebiyatý, Atatürk Ýlkeleri ve Ýnkýlap Tarihi ve Yabancý Dil gibi derslerin yaný sýra:
Temel Kimya, Týbbi Biyoloji ve Genetik, Fizik, Matematik, Ýstatistik, Psikoloji, Sosyoloji, Biyoistatistik, Beslenme Biyokimyasý, Beslenme Ýlkeleri ve Besinler, Fizyoloji, Anatomi, Besin Mikrobiyolojisi, Kiþisel ve Toplumsal Saðlýk, Aile Planlamasý, Toplum Beslenmesi, Beslenme Hastalýklarý Epidemiyolojisi, Besin Kimyasý ve Analizi, Ana-Çocuk Beslenmesi, Kurum Beslenmesi, Besin Kontrolü ve Yönetim Ekonomisi gibi dersleri alýrlar.

EÐÝTÝM SONUNDA ALINAN
BELGE-DÝPLOMA VE UNVAN

Eðitimini baþarý ile tamamlayanlara "Beslenme ve Diyetetik Lisans Diplomasý" ve "Diyetisyen" unvaný verilir.

E- ÇALIÞMA ALANLARI VE ÝÞ BULMA OLANAKLARI

Mezunlarýn çalýþma alanlarý 6 grupta toplanabilir:
1. Saðlýk kuruluþlarýnda, yataklý tedavi kurumlarýnda klinik diyetisyen olabilirler. (Hastalarýn enfeksiyon rehabilitasyon, þiþmanlýk, þeker, kalp tedavilerinde özel diyetler hazýrlarlar.)
2. Toplu beslenme yapan kuruluþlarda,
3. Beslenme eðitimcisi ve öðretmen olarak eðitim kurumlarýnda,
4. Araþtýrma endüstri ve besin üretimi yapan kuruluþlarda,
5. Halk saðlýðý hizmetlerinde koruyucu ve eðitici diyetisyen,
6. Özel beslenme ve spor merkezlerinde görev alabilirler.

F- EÐÝTÝM SÜRESÝNCE VE EÐÝTÝM SONRASI KAZANÇ

EÐÝTÝM SÜRESÝNCE

Eðitim süresince, öðrenciler, Yüksek Öðrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun kredisinden ve çeþitli kuruluþlarýn burslarýndan yararlanabilirler.

EÐÝTÝM SONRASI

Kamu kesiminde görev alan Diyetisyenler, Devlet Memurlarý Yasasý hükümlerine göre maaþ ve yan ödeme almaktadýr.

Özel sektörde ise: deneyim, iþteki pozisyon ve iþletmelerin yapýsýna göre, ücret, geçerli asgari ücretin 4-5 katý civarýnda olabilmektedir.

G- MESLEKTE ÝLERLEME

Baþarýlý öðrenciler, diyetisyenliðin yaný sýra Beslenme Bilimleri, Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri, Biyokimya, Anatomi, Halk Saðlýðý ve Metabolizma dallarýnda lisans üstü eðitime devam edebilirler. Doktora yapabilir,araþtýrma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilir.

Hastanelerde birden fazla diyetisyen bulunmasý halinde baþ hekimlikçe diyetisyenlerden birisi þef olarak görevlendirilebilir.

BENZER MESLEKLER

- Halk Saðlýðý Gýda Uzmanlýðý,
- Halk Saðlýðý Hemþireliði,
- Ev Ýdaresi ve Aile Ekonomisi Uzmanlýðý.

I- YARARLANILAN BÝLGÝ KAYNAKLARI

- Meslek Elemanlarý,
- 2005 Öðrenci Seçme Sýnavý (ÖSS ) Kýlavuzu,
- Çeþitli Üniversitelerin Kataloglarý,
- ÖSYS (Öðrenci Seçme ve Yerleþtirme Sistemi) Yüksek Öðretim Programlarý ve Kontenjanlarý Kýlavuzu –2005,
- ÖSYM Üniversiteler, Yükseköðretim Programlarý ve Meslekler Rehberi –2000,
- Meslek Yüksek okullarý ve Açýk Öðretim Ön Lisans Programlarý mezunlarýnýn Lisans Öðrenimine Dikey Geçiþ Sýnavý 2005 Klavuzu,
- Meslek Danýþma Komisyonu (MEDAK )Üyesi Kuruluþlar.

Ý- DAHA AYRINTILI BÝLGÝ ÝÇÝN BAÞVURULABÝLECEK YERLER

- Ýlgili Eðitim Kurumlarý,
- Türkiye Ýþ Kurumu Genel Müdürlüðü Ankara Meslek Danýþma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danýþma Merkezi bulunan Türkiye Ýþ Kurumu Ýl ve Þube Müdürlükleri.