İslÂm şahsiyet ve karakterini sergileyen kÂmil mu’minlerin en muhim vasıflarından biri, hic şuphesiz ki comertliktir. Hadîs-i kudsîde şoyle buyrulmuştur:

“Bu din (yani İslÂm), ZÂtım icin secip rÂzı olduğum dindir. Ona ancak comertlik ve guzel ahlÂk yakışır. Musluman olarak yaşadığınız muddetce onu, bu iki hasletle yuceltiniz!” (Heysemî, VIII, 20; Ali el-Muttakî, Kenzu’l-UmmÂl, VI, 392)

***

CenÂb-ı Hak bizlere Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’i tanıtırken, O’nun “Raûf” ve “Rahîm”, yani cok şefkatli ve son derece merhametli olduğunu bildirmektedir. Dolayısıyla bizim de Peygamber Efendimiz’in rahmet, şefkat ve merhametinden hissedÂr olmamızı arzu etmektedir. Bu sebeple ummet-i Muhammed olarak bizlere duşen vazife, gonullerimizden butun yaratılanlara rahmet tevzî edebilmektir. Zira îmÂnın ilk meyvesi merhamet, merhametin en belirgin alÂmeti ve en olgun tezÂhuru “infak”tır.

***

İnfak, malın ve canın AllÂh’a adanışıdır. İnfÂk edilen mal veya imkÂnlar, ebedî saÂdetin sermÂyesidir. Hazret-i MevlÂnÂ, bu saÂdete nÂiliyetin yoluna işaret etmek uzere şoyle nasihat eder:

“Hazret-i Peygamber buyurdu ki:

«KıyÂmet gunu (infÂkı ve sadakası mukÂbilinde kendisine) verilecek mukÂfÂtı iyiden iyiye bilen; (aynı zamanda) bir verdiğine karşılık on verileceğine inanan kişi, her zaman comertliğini turlu turlu şekilde artırmanın huzur ve gayreti icinde olur.

Cimrilik ise Peygamberimiz’in mujdelediği mukÂfatları gormemektir. (Basîretsiz bir bakışla, verdiği malının tamamen kaybolduğunu sanmaktır.)

Demek ki, kalp gozu gorenden başkası cimrilikten kurtulamadı.”

***

Unutmayalım ki dostluk, sevenin sevilende kendi husûsiyetlerini gormesinden kaynaklanır. Bizler, CenÂb-ı Hakk’ın rahmetinin uzerimizde tecellî etmesini istiyorsak, AllÂh’a Habîb/sevgili olmuş bulunan Âlemler Sultanı Efendimiz’in guzel ahlÂkıyla ahlÂklanmanın gayretinde olmalıyız. Zira O -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hayatı boyunca kendisinden bir şey istendiği zaman, asl “yok” dememiştir. Oyleyse bizim de icerisinde bulunduğumuz bu RamazÂn-ı Şerîfte daha cok infÂk etmeye, daha fazla gonle girmeye gayret etmemiz elzemdir.

***

Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Medîneʼde -dilese- en mureffeh hayatı yaşayabilirdi. Zira ganimetlerin beşte biri AllÂhʼın emriyle Peygamber Efendimizʼe[1] tahsis edilmişti. Ayrıca kendisine nice hediyeler de gelirdi. LÂkin Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hicbir mecburiyeti olmadığı hÂlde, gelen bu ganimet ve hediyeleri hemen AshÂb-ı Suffeʼye ve muhtaclara infÂk eder, ondan ancak kifÂyet miktarını evine ayırırdı. Hatt evine ayırdığını da, daha sonra gelen bir başka fakire infÂk ettiği olurdu. Yuksek mesʼûliyet ve merhameti sebebiyle, ummeti ac ve muhtacken kendisi huzur bulamazdı.

Hazret-i Âişe-radıyallÂhu anhÂ- VÂlidemiz şoyle nakleder:

“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’in Âile efrÂdı, Medîne’ye geldiği gunden vefat ettiği Âna kadar, uc gun arka arkaya buğday ekmeğiyle karnını doyurmadı.” (Muslim, Zuhd, 20)

***

CenÂb-ı Hak, kendisine yakın kullarından olabilmemiz icin sevdiğimiz şeylerden infÂk etmemiz gerektiğini bildirerek şoyle buyurur:

“Sevdiğiniz şeylerden infÂk etmedikce, asl birr’e (hayrın zirve seviyesine) erişemezsiniz. Her ne infÂk ederseniz; şuphesiz Allah, onu hakkıyla bilir.” (Âl-i İmrÂn, 92)

Hadîs-i şerîfte de şoyle buyrulmuştur:

“Comert insan, AllÂh’a, Cennetʼe ve insanlara yakın; Cehennem ateşine uzaktır. Cimri ise, AllÂh’a, Cennetʼe ve insanlara uzak; Cehennem ateşine yakındır! CÂhil comert, Allah TeÂlÂ’ya cimri Âbidden daha sevimlidir.” (Tirmizî, Birr, 40/1961)

***

CenÂb-ı Hak, rızkın temini hususunda mahlûkÂtı birbirine vesîle kılmıştır. Dolayısıyla muhtÂcı gozetmek, Allah TeÂlÂ’nın bizlere olan ihsanlarından onlara pay ayırabilmek, buyuk bir fazîlettir. Zaten muhtacların feryatlarına tesellî olmadıkca mu’minin rûhu da tesellî bulamaz.

Hazret-i MevlÂn ne guzel buyurur:

“Şunu iyi bil ki, bedenden, maldan, mulkten kaybetmekte, ziyÂna uğramakta rûha fayda vardır; onu vebÂlden kurtarır. Mal; bağışlamakla, infÂk etmekle, gorunuşte elden cıkar gider ama, onu verenin gonlune yuzlerce mÂnevî hayat gelir!”

***

Gunumuzun en buyuk mÂnevî hastalıklarından biri, comertlik ve infaktan uzak kalmak sebebiyle kalplerin katılaşmasıdır. Kalp katılığının tedÂvîsini ise Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle bildirmiştir:

“Eğer kalbinin yumuşamasını istiyorsan, fakiri yedir, yetimin başını okşa!..” (Ahmed bin Hanbel, Musned, II, 263)

Hazret-i MevlÂn da Âdeta bu hadîsin şerhi mÂhiyetinde şoyle buyurur:

“Fakr u zarûret icinde boğulan gonuller, dumanla dolu bir eve benzer. Sen onların derdini dinlemek sûretiyle o dumanlı eve bir pencere ac ki, onun dumanı cekilsin ve senin de kalbin rakikleşip rûhun incelsin.”

***

İnfÂk edilmeyen mal, dura dura bozulan, kokuşup kirlenen suya benzer. Şeyh SÂdî ne guzel soyler:

“Para yığmakla yukseleceğini sanma. Duran su fen kokar. Bağışlamaya calış. Akan suya gok yardım eder. Yağmur yağdırır, sel gonderir, onu kurutmaz.”

***

İnfÂk eden kimse, infÂkı alan kimseye karşı derin bir teşekkur hissiyÂtı icinde olmalıdır. Zira bu sÂyede kendisi mes’ûliyetten kurtulup, niyeti olcusunde buyuk bir ecre nÂil olmaktadır. Dolayısıyla infÂk ederken, Şeyh SÂdî’nin şu ifÂdelerini akıldan cıkarmamak îcÂb eder:

“Birisine iyilik ettiğin zaman; «–Ben efendiyim, beyim; o bana muhtactır!» diye buyuklenme! Zaman kılıcı, o muhtac kimseyi vurmuş deme! Zira vuran kılıc henuz kınına girmemiştir; mumkundur ki o kılıc bir gun seni de bicer.”

“Kapına bir garip gelirse, eli boş gonderme. Allah gostermesin, belki bir gun sen de garip olur, kapıları dolaşırsın. Gonlu yaralı olanların hatırlarını sor, onlara bak. Belki bir gun sen de o vaziyete duşersin.

Sen ki bir şey istemek icin kimsenin kapısına gitmiyorsun; buna şukrÂne olarak, kapına gelen yoksulu kovma, ona surat asma, onu tebessumle karşıla…”

***

MevlÂn Hazretleri, nÂzik bir hÂlet-i rûhiye ile yapılan infÂkın bereketini ne guzel ifÂde buyurur:

“Sen varlığını, malını ve mulkunu guzelce infÂk et de, bir gonul al! Ki o gonlun duÂsı, mezarda, o kapkara gecede sana ışık versin, nûr olsun!..”

O hÂlde infÂk ederken, nasıl ki malımızı veya imkÂnlarımızı muhtactan esirgemiyorsak, bir tebessumu ve azıcık bir nezÂketi de esirgememek îcÂb eder.

***

MuhtÂcın bize gelip de ihtiyacını arz etmesini, Hakk’ın bize husûsî bir lûtfu olarak telÂkkî etmek ve bunu Hakk’a kulluk şerefi bilmek gerekir. Hazret-i MevlÂn ne guzel buyurmuştur:

“Yoksul kişi comertlerin aynasıdır. Sakın aynaya karşı gonul kırıcı sozler soyleyerek onu buğulandırma.”

“Yoksul kişi nasıl comertlik ve iyiliğe muhtac ise, comertlik ve iyilik de yoksul kişiye muhtactır. Guzeller, guzelliklerini seyretmek icin nasıl tozsuz, passız, parlak bir ayna ararlarsa, comertlik de yoksulları, zayıfları oylece aramaktadır.”

“AllÂh’ın comertlik tecellîsinin tezÂhuru, fakirlerdir. O fakirler ki kerem sahiplerine murÂcaat ederler. Dertlerini onlara acarlar. Boylece hamiyetli zenginler icin saÂdet yollarını hazırlarlar.”

***

Şeyh SÂdî’nin, infÂkı nîmet bilme hususundaki şu nasihati cok hikmetlidir:

“Seni hayır işlemeye muvaffak kıldığı icin AllÂh’a şukret. Zira Hak TeÂl seni lûtuf ve ihsÂnıyla boş bırakmadı. Seni Hak yolunda vazifelendirdiği icin sen Rabbine karşı minnettÂr ol.”

***

VelhÂsıl sabır tÂliminin yapıldığı, ilÂhî af ve mağfiretin tuğyÂn ettiği şu mubarek RamazÂn-ı Şerîfte gonullerimizi butun mahlûkÂta bir rahmet dergÂhı eyleyelim. CenÂb-ı Hakk’ın bize ihsÂn ve ikrÂmı olan butun nîmetleri muhtaclarla paylaşalım ki, memnun ve mesrur ettiğimiz gonuller, dunyada rûhÂniyetimiz, Âhirette imdÂdımız, Cennetʼte de saÂdetimiz olsun.

[1] “…Bilin ki, ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri AllÂh’a, Rasûlune, O’nun akrabalarına, yetimlere, yoksullara ve yolcuya Âittir.” (el-EnfÂl, 41)

Şebnem Dergisi
__________________