AllÂh TeÂl icin zaman ve mekÂn duşunulemez. O, zaman ve mekÂn kayıtlarından munezzehtir.[1] Ezelde yalnız kendisi var olan ve var olmak icin başka bir var ediciye muhtac olmayan CenÂb-ı Hak, bilinmeyi ve bu bilinmenin îcÂbı olarak ibÂdetlerle tekrîm olunmayı murÂd ettiğinden, “Âlem-i kesret” (cokluk Âlemi yÂni kÂinÂt) denilen mÂsivallÂhı[2] yaratmıştır. Bu yaratışta, ilk once husûle gelen, bir “nûr”dur. O nûr da, “Hakîkat-i Muhammediye”nin ozu, aslı ve mayasıdır.

Nasıl ki kıymetli bir mucevher, cıplak bir sûrette takdîm edilmez ve etrÂfına birtakım suslu ambalajlar konursa, butun varlıklar da “Nûr-i Muhammedî” karşısında o mevkîdedir. O’nun izzeti hakkı icin yaratılmıştır. Buna gore varlığın ilk sebebi CenÂb-ı Hakk’ın bizzat ZÂt-ı Ulûhiyyeti, ikinci sebebi ise “Nûr-i Muhammedî”yi, şerefi ve kıymeti sebebiyle sÂir varlıklar ile zarflandırmak ve tezyîn etmek gereğidir.

Diğer bir ifÂdeyle İslÂm ilÂhiyatına gore varlıkların teselsulunde ilk mebde’ (başlangıc), FÂil-i MuhtÂr (dilediğini yapmakta serbest) olarak CenÂb-ı Hak; vesîle ve sebep de “Nûr-i Muhammedî”dir. YÂni yaratılışta O, ilktir.

İslÂm’a gore kÂinÂt, bircok filozofun kabûl ettiğinin aksine “kadîm” değil, “hÂdis”tir. YÂni, sonradan var olmuştur. Kadîm olan, sÂdece CenÂb-ı Hak’tır. Sonradan yaratılmışların ilki ise “Nûr-i Muhammedî”dir. Bu sebepledir ki AllÂh Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:

“Âdem rûh ile cesed arasında iken ben nebî idim.” buyurmuştur. (Tirmizî, MenÂkıb, 1)

YÂni Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, nûrunun yaratılışı ve ona risÂlet izÂfesi itibÂrıyla Hazret-i Âdem -aleyhisselÂm-’dan oncedir. CismÂniyet kazanıp Âlemimizde zuhûr etmesi bakımından ise, nubuvvet takviminin son yaprağıdır. Zîr risÂlet takvimi, varlığın ilki olan “Nûr-i Muhammedî” ile başlamış; son yaprağı da “CismÂniyet-i Muhammedî” ile nihÂyet bulmuştur.

“Varlık nûru” ise, kendilerinin şerefi îcÂbı yaratılmış olan butun mahlûkÂtın, ilk yaratılmış varlık olan “Nûr-i Muhammedî”ye nisbetini ifÂde eder. Bu varlıklarda bizÂtihî (kendiliğinden) bir şeref mevcut olmayıp, onlar değerlerini “Nûr-i Muhammedî”ye izÂfetle kazanırlar.

Şu hadîs-i şerîfler de, bu hakîkati ifÂde etmektedir:

“Âdem -aleyhisselÂm- cennetten cıkarılmasına sebeb olan zelleyi işlediğinde, hatÂsını anlayıp:

«–YÂ Rabbî! Muhammed hakkı icin Sen’den beni bağışlamanı istiyorum.» dedi.

AllÂh TeÂlÂ:

«–Ey Âdem! Henuz yaratmadığım hÂlde Muhammed’i sen nereden bildin?» buyurdu.

Âdem -aleyhisselÂm-:

«–YÂ Rabbî! Sen beni yaratıp bana rûhundan uflediğinde başımı kaldırdım, Arş’ın sutunları uzerinde “LÂ ilÂhe illÂllÂh, Muhammedun RasûlullÂh” cumlesinin yazılı olduğunu gordum. Bildim ki Sen, zÂtının ismine ancak yaratılmışların en sevimlisini izÂfe edersin!» dedi.

Bunun uzerine AllÂh TeÂlÂ:

«–Doğru soyledin ey Âdem! Hakîkaten O, Bana gore mahlûkÂtın en sevimlisidir. O’nun hakkı icin Bana du et. (MÂdem ki du ettin), Ben de seni bağışladım. ŞÃ‚yet Muhammed olmasaydı seni yaratmazdım!» buyurdu.” (HÂkim, II, 672)

İbn-i AbbÂs -radıyallÂhu anhumÂ-’dan şoyle nakledilir:

“AllÂh TeÂlÂ, Îs -aleyhisselÂm-’a vahyetti ve şoyle buyurdu:

«Ey ÎsÂ! Muhammed’e îmÂn et ve ummetinden O’na yetişenlere O’na îmÂn etmelerini emret! ŞÃ‚yet Muhammed olmasaydı Âdem’i yaratmazdım! Muhammed olmasaydı cenneti de cehennemi de yaratmazdım. Arş’ı su uzerinde yarattığımda sarsılmaya başladı, uzerine “L ilÂhe illÂllÂh Muhammedun RasûlullÂh” yazınca sÂkinleşti.»” (HÂkim, II, 672)

Birgun CÂbir -radıyallÂhu anh- Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’e gelerek:

“−Anam babam Sana fed olsun y RasûlallÂh! Bana ilk yaratılan şeyin ne olduğunu bildirir misin?” diye sormuştu.

RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:

“−Ey CÂbir! AllÂh TeÂlÂ, her şeyden once senin peygamberinin nûrunu, zÂtının nûrundan yaratmıştır…” cevÂbını verdiler.[3]

İbn-i Arabî Hazretleri, bu hususta şu mutÂlaalarda bulunur:

“AllÂh TeÂlÂ, Muhammed -aleyhisselÂm-’a peygamberliğini mujdelediği vakit Âdem -aleyhisselÂm- henuz yoktu, su ile camur arasında idi… Boylece nebî ve rasûller vÂsıtasıyla ortaya cıkan butun şerîatlerin evveli ve bÂtını olmak hukmu, AllÂh Rasûlu icin tahakkuk etmiş oldu. Peygamberimiz daha o zaman şerîat sÂhibi idi, cunku hadîs-i şerîfinde: «Âdem rûh ile cesed arasında iken ben nebî idim.» buyurmuştur. «Ben insandım.» veya «Ben mevcut idim.» buyurmamıştır. Nubuvvet, ancak AllÂh tarafından kendisine verilmiş bir şerîatle soz konusu olur.” (İbn-i Arabî, el-FutuhÂt, II, 171; IV, 66-67)

İbn-i Arabî Hazretleri, diğer bir eserinde de şoyle der:

“RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, insan nev’i icinde varlığın en mukemmelidir. Bunun icindir ki nubuvvet O’nunla başladı, O’nunla sona erdi.” (İbn-i Arabî, Fusûsu’l-Hikem, IV, 319)

Hazret-i MevlÂn Mesnevî’sinde buyurur ki:

“Gel ey gonul! Hakîkî bayram, CenÂb-ı Muhammed’e vuslattır. Cunku cihÂnın aydınlığı, O mubÂrek varlığın cemÂlinin nûrundandır.”

SuleymÂn Celebi Hazretleri de Mevlid-i Şerîf’inde Nûr-i Muhammedî’den şoyle bahseder:

Mustaf nûrunu evvel kıldı vÂr

Sevdi Ânı ol Kerîm u GirdigÂr[4]

“O Yaratıcı ve Kerîm olan AllÂh, once Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’in nûrunu yarattı ve O’nu sevdi.”

HulÂsa, Hakîkat-i Muhammediye olarak da isimlendirilen Nûr-i Muhammedî, RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’in mÂnevî şahsiyetini temsîl eden bir nûr, bir hakîkat veya bir cevherdir. AllÂh katında en sevgili ve en kıymetli olan, O’dur. MevcûdÂtın varlık sebebi, CenÂb-ı Hakk’ın, hilkatte ilk olan Nûr-i Muhammedî’ye muhabbetidir. Bu sebeple butun kÂinÂt, Nûr-i Muhammedî’nin şerefine ve O’na bir mazrûf olmak uzere halkedilmiştir. Butun mevcûdÂt O’nun hakîkatini tafsîl ve beyÂn icin yaratılmıştır. Bu yuzden nasıl ki bir bardağa, bir ummÂnı sığdırmak mumkun değilse, Nûr-i Muhammedî’yi lÂyıkıyla idrÂk edebilmek de oyle mumkun değildir.

[1] İnsan beyni ise yaratılışı bakımından zaman ve mekÂn şartlarıyla duşunebilecek bir vasıftadır. Muşahhas Âlemden aldığı intibÂları kullanarak -belli olcude de olsa- hakîkate ulaşır. MuşÃ‚hede sahası dışında kalan Âleme Âit hakîkatler icin muşÃ‚hede edebildiği Âlemden aldığı intibÂları kullanmak mecbûriyetinde bulunan insanoğlu, bilcumle metafizik (fizik otesi) gercekler icin gerek muhtev ve gerekse isim tÂyininde mecÂzî ifÂdeleri kullanmaya -Âdeta- mahkûmdur.

[2] MÂsivallÂh: AllÂh’ın dışında ve O’ndan alıkoyan her şey icin kullanılan bir tÂbirdir.

[3] Bkz. Aclûnî, I, 265.

[4] SuleymÂn Celebi, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’in Varlık Nûru olduğunu ve kÂinÂtın Nûr-i Muhammedî hurmetine var edildiğini, diğer beyitlerinde şu vecîz ifÂdelerle dile getirmektedir:

Hak O’na verdi mukemmel eyledi

Yaradılmıştan mufaddal eyledi

Andan oldu her nihÂn u ÂşikÂr

Arş u ferş u yerde gokte ne ki var

Ger Muhammed olmaya idi ayÂn

Olmayıserdi zemîn u ÂsumÂn

Hem vesîle olduğicun ol Rasûl

Âdem’in Hak tevbesin kıldı kabûl

Ger Muhammed gelmeseydi Âleme

TÂc-ı izzet ermez idi Âdem’e

Nûh anıncun buldu hem garktan necÂt

Dahi doğmadan gorundu mûcizÂt

Cumle Ânın dostluğuna adına

Bunca izzet kıldı Hak ecdÂdına

Ceddi olduğicun Ânın hem Halîl

NÂrı cennet kıldı Âna ol Celîl

Hem dahî Mûs elindeki asÂ

Oldu Ânın izzetine ejdehÂ

Olmeyip Îs goğe bulduğu yol

Ummetinden olmak icin idi ol

Gerci kim bunlar dahî murseldurur

Lîk Ahmed ekmel u efdaldurur

Cun temennî kıldılar Hak’tan bular

Kim Muhammed ummetinden olalar

Sunnetin tut ummeti ol ummeti

TÂ nasîb ola sana Hak rahmeti

“AllÂh, O’na lutufta bulunup O’nu mukemmel kıldı ve diğer varlıklar arasında fazîletli eyledi.”

“Arş ve ferşte, yÂni yerde ve gokte gizli ve ÂşikÂr ne varsa, hep O’nun vesîlesiyle meydana geldi.”

“Eğer Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- olmasaydı, şu yerler ve gokler olmayacaktı.”

“Hem O ulu Rasûl vesîle olduğu icin AllÂh TeÂlÂ, Hazret-i Âdem’in tevbesini kabûl buyurmuştur.”

“Eğer Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Âleme gelmeseydi, Âdem -aleyhisselÂm-’a izzet tÂcı giydirilmezdi.”

“Hazret-i Nûh, O’nun sÂyesinde boğulmaktan kurtulmuştur. O doğmadan boyle daha nice mûcizeler meydana gelmiştir.”

“Yuce AllÂh, sırf dostluğu hurmetine O’nun ecdÂdına son derece izzet eylemiştir.”

“Celîl olan MevlÂ, O’nun dedesi olduğu icin Halîl’e (Hazret-i İbrÂhîm’e) ateşi gul bahcesi eylemiştir.”

“Hem Hazret-i MûsÂ’nın elindeki as da (kÂfirlere karşı) O’nun hurmetine ejderha olmuştur.”

“Hazret-i Îs da, O’nun ummetinden olabilmek icin olmeyerek goklere yukselmiştir.”

“Gerci bu saydıklarımız da peygamberdirler. Ancak Hazret-i Ahmed, onların en mukemmeli ve en fazîletlisidir.”

“Oyle ki, hepsi de Muhammed ummetinden olmak temennîsi icinde oldular.”

“O hÂlde O’nun sunnetini (ornek davranışlarını) yerine getirmek sûretiyle ummeti olmaya bak ki, Hak TeÂlÂ’nın rahmeti sana nasîb olsun!”





Osman Nûri Topbaş


__________________