CenÂb-ı Hakk’ın insanoğluna fazlından ihsÂn ettiği her şey, onlara birer emanettir. Mal emanettir. Can emanettir. Sıhhat emanettir. Gonul meyvesi olan evlÂt emanettir. Din kardeşleri emanettir; mu’minler birbirine zimmetlidir.

Bizlere duşen; bu emanetleri, CenÂb-ı Hakk’ın istediği istikÂmette en guzel bir şekilde değerlendirebilmek ve onları Âhiret sermayesi hÂline getirebilmektir. İnsan hayatında huzur ve saÂdetin başka yolu da yoktur.

***

Mal emanettir; helÂl dÂiresinde kullanılıp Âhiret sermayesi yapılabildiği takdirde, kişinin huzur ve saÂdetine vesile olur. Husûsiyle maddî bakımdan kendimizden aşağıda olanları şahsımıza zimmetli telÂkkî etmek ve her turlu ihtiyaclarını temin edebilmek zarurîdir.

Zira mulkun yegÂne sahibi olan CenÂb-ı Hak; kotu emanetciyi, yani malın sahibinin kendisi olduğunu zanneden bedbahtı asl sevmez, ona gazaplanır, ona gerceği er-gec oğretir. Bu hakîkati yaşarken oğrenemeyenler, kabirlerinde idrÂk ederler ki meğer hakîkatte bir iğnenin bile sahibi değillermiş! İşte mezarlıklar… Nice trilyonerler ve dunyevî imkÂnlara sahip olanlar orada eli-avucu bomboş yatıyor. Yanında dunyadan sadece bir kefen var. O da curuyup gitmiş vaziyette. Sahiplik iddi ettiği hicbir şey artık elinde değil.

Şunu unutmamak lÂzımdır ki, toprağın sînesine ancak amellerimizle gomuleceğiz. Musbet olanlarını artıramamış olmanın pişmanlığını ve menfî olanlarının da nedÂmetini yaşayarak…

Nitekim Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir gun:

“–Olup de pişmanlık duymayacak hicbir kimse yoktur.” buyurmuşlardı.

AshÂb-ı kirÂm:

“–Onun pişmanlığı nedir y RasûlÂllah?” diye hayretle sorunca da Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şu karşılığı verdiler:

“–İhsÂn sahibi (ve sÂlih) bir kişi ise, bu hÂlini daha fazla artırmamış olduğuna; fÂsık bir kimse ise, o kotuluğunden vazgecmemiş olduğuna pişman olacaktır.” (Tirmizî, Zuhd, 59)

***

Can emanettir; kişi bu emÂneti kulluk şuuru icerisinde, Allah yolunda hizmete adayabildiği takdirde, ebedî huzur ve saÂdete ulaşabilir. Nefsin hev ve hevesleri peşinde omur tuketerek sonsuz saÂdet yurduna ulaşmak mumkun değildir.

***

Sıhhat emanettir; ibadetin, kulluğun, hizmetin lÂyıkıyla îf edilebilmesi icin vucut enerjisi gereklidir. Sıhhatini kaybetmiş ve yatağa duşmuş bir kimse, hizmet icin nasıl koşturabilir? İhtiyac sahibi muzdarip bir gonlu nasıl arayabilir?

Fakat Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, insanoğlunun sıhhat nîmeti husûsunda ekseriyetle gaflete duştuğunu şoyle haber vermektedir:

“İki nîmet vardır ki, insanların coğu bunları değerlendirmekte aldanmıştır: Sıhhat ve boş vakit.” (BuhÂrî, Rikāk, 1)

***

Beden emanettir ve CenÂb-ı Hak, insan anatomisini secdeye en musait bir şekilde halk etmiştir ki, bol bol secde etmek sûretiyle kul, Rabbine yaklaşsın. FÂnîliğini ve kulluk icin yaratıldığını unutmasın.

***

EvlÂtlar da emanettir. Onların, anne-babanın arzusu ile değil, gerek bicim, cinsiyet ve renginin, gerekse kaderinin ilÂhî takdirle yazıldığını hicbir zaman unutmadan, CenÂb-ı Hakk’ın İslÂm fıtratı uzere bahşettiği bir emaneti, yine İslÂm Dîni uzere yetiştirebilmenin gayretinde olmak gerekir. Zira anne-baba, evlÂdın dunyaya gelmesi icin sadece bir vasıtadan ibÂrettir. LÂkin onun tÂlim ve terbiyesi, İslÂm uzere yetiştirilmesi de anne-babanın mes’ûliyetindedir.

Tıpkı bir bahcıvan misali…

Nasıl ki bir bahcıvan, baktığı butun ciceklere ayrı ayrı îtin gosterir, hicbirini ihmÂl etmez, her ciceği tabiatına gore yetiştirirse; bizler de butun yavrularımıza istîdatlarına gore ayrı ayrı ihtimam gostermeli, o istîdatların terbiyesine ehemmiyet vermeliyiz. Zira bu terbiye farkından dolayıdır ki, aynı yaştaki iki cocuktan biri kediye taş atarken, diğeri ona sut vermektedir.
Yine bir bahcıvanın ciceklerini her gun sulayıp onları ayrık otlarından temizlemesi, yanlış buyumuş dallarını keserek daha dengeli ve gur gelişmesine calışması gibi, bizler de yavrularımızı İslÂm ile ihy etmeye gayret gostermeliyiz. Zamanın getirdiği menfî duşunce ve davranışların, onların gonul dunyalarını zehirlemesine fırsat vermemeliyiz.

Hic şuphesiz bahcıvanın uzerine titrediği, bakımını en iyi şekilde yaptığı cicekler neşv u nem bulur, inkişÃ‚f eder. O bahceyi uzaktan yakından seyreden herkes, orada mahÂretli bir bahcıvanın emeği bulunduğunu idrÂk eder.

Fakat gelişiguzel bırakılan ve bakımı ihmal edilen bir bahce ise bir muddet sonra dikenlik hÂle doner. Goze hoş gelmediği gibi, gonlu de hoşnud etmez. O bakımsız arÂziye atılan her tohum, tarla fÂrelerinin kursağında yok olmaya mahkûmdur.

Yani gul gibi bir evlÂt yetiştirmek istiyorsak, gul gibi bir anne-baba olmalıyız.
Diğer taraftan, diyelim ki CenÂb-ı Hak evlÂt vermedi. Bu da ilÂhî bir takdir deyip hÂlimize rÂzı olmamız zarurîdir. Zira duşunmek lÂzımdır ki, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’in Hazret-i Âişe VÂlidemiz’e cok ayrı bir muhabbeti olduğu hÂlde, ondan bir evlÂdı dunyaya gelmedi. LÂkin Âişe VÂlidemiz hicbir zaman bunun sıkıntısına dûcÂr olmadı. Butun ashÂb-ı kirÂm ve kıyÂmete kadar gelecek butun ummet-i Muhammed onun evlÂtları oldu.

Ayrıca cok ısrarlı isteklerin, bÂzen neticesi bakımından cok zararlı olduğu da gorulmuştur. Mesela anne-babalar bir evlatları olsun diye cok du ederler. Lakin CenÂb-ı Hak, ilÂhî bir imtihan olarak kendilerine sakat bir evlÂt da verebilir. O takdirde de anne-babanın yapması gereken, o sakat yavrularına gosterecekleri şefkat ve merhamet dolayısıyla ilÂhî ecre nÂil olabilmektir.

Bu sebeple dÂim AllÂh’ın takdîrinden rÂzı olabilmek ve; “Y Rabbi! Sen’in, benim icin takdir ettiğin, benim kendim icin arzu ettiğimden muhakkak ki daha hayırlıdır, ben Senʼin takdîrine rÂzıyım.” diyebilmek lÂzımdır. Bu da hic şuphesiz ki bir îman alÂmetidir.

VelhÂsıl gaybı bilemediğimiz icin, bÂzı mahrumiyet gibi gorunen şeylerin aslında bizim icin ne buyuk bir rahmet vesîlesi olabileceğini, asl hatırımızdan cıkarmamalıyız.

Nitekim Âyet-i kerîmede şoyle buyrulmaktadır:

“…Sizin icin daha hayırlı olduğu hÂlde bir şeyi sevmemeniz mumkundur. Sizin icin daha kotu olduğu hÂlde bir şeyi sevmeniz de mumkundur. Allah bilir, siz bilmezsiniz.” (el-Bakara, 216)

***

CenÂb-ı Hakk’ın lûtfuyla bir evlÂt dunyaya getirdiğinde, anneler tebrik edilir, hediyeler verilir. Fakat bu, hayırlı evlÂt mı olacak, yoksa hayırsız mı, duşunulmez.

ÂmÂk-ı Hayal adlı eserinde Filibeli Ahmed Hilmi Efendi, bir kedi yavrusunun doğuşu sebebiyle şenlik yapmak isteyen Aynalı Baba’nın hÂline şaşıran RÂcî’ye verdiği cevabı şoyle hikÂye eder:

“Şimdi sana desem ki; «Falan yerin kralının bir oğlu dunyaya gelmiş, halk şenlik yapıyor…», bu sozlere hic şaşırmaz, hatt gayet normal bulursun.


Ama bir kez duşun:

İlk olarak, cocuğun yaşayıp yaşayamayacağı belli değil.

İkinci olarak, iyi bir adam olup olmayacağı da belli değil.

Ucuncu olarak, insan olduğu icin iyiden cok kotuye yoneleceği cok guclu bir ihtimal.

Dorduncu olarak, kral oğlu olduğu icin kibirli, baskıcı, bencil ve biraz cahil olması da beklenir.

Şimdi bu sıfatlara sahip olan bir cocuk icin şenlik yapılmasına ses cıkarılmazken, bir kedi yavrusunun dunyaya gelişi, iki kişinin de mi sevincine değmez?”

Demek ki anne-babalar icin en muhim husus, evlÂtlarının ilÂhî bir emanet olduğunu hicbir zaman unutmayıp, onları CenÂb-ı Hakk’a guzel bir kul olarak yetiştirmeye gayret sarf etmektir.

Bir anne, evlÂdına yanlış muhabbet gosterir de, ona zamÂne modalarının getirdiği strec coraplar, yırtık pantolonlar, pejmurde ve pasaklı kıyafetler vs. giydirir, muziklerine heveslendirir, bunu yaparken de «Cocukken hevesini alsın da sonra vazgecer…» derse, bu, yavrulara yapılabilecek en buyuk kotuluktur ve onun istikbÂlini duşunmemektir.

Ayrıca boyle anne-babalar, evlÂtlarına yaptıklarının esas karşılığını Âhirette goreceklerdir ki o evlÂt, anne-babasından dÂvÂcı olacaktır.

***

Bu dunya pazarında insan, alacağı her şeyi bir değer olcusu mukÂbilinde alır.

Her şey, bir değer olcusu mukÂbilinde satılır. Mesela komur, tonla satıldığı icin kantarla olculur. Şeker, kilo ile alınır. Altın, değerinden dolayı gramları olcen kuyumcu terazileriyle tartılır. LÂkin CenÂb-ı Hak kıyÂmet gunu zerrelerin hesaba konulacağını bildirerek şoyle buyurmaktadır:

“Her kim zerre kadar hayır işlemişse onu gorecektir. Her kim de, zerre kadar şer işlemişse onu gorecektir.” (ez-ZilzÂl, 7-8)

Yani kıyamet gunu butun emanetlerin ince ince hesabı sorulacaktır.

***

Muʼmin, yapacağı her işi, once ilÂhî olculerle mîzÂn etmeli, dunyasına ve ukbÂsına faydalıysa yapmalı, aksi hÂlde uzak durmalıdır.

***

VelhÂsıl gunumuzde, icinde bulunduğu derin gafletinden dolayı sefÂletini saÂdet zannederek, selde suruklenen kutukler misÂli, zamanın akıntılarına kendini kaptırmış giden insanlığın elinden tutmak; bize emanet edilen toplumu o girdaptan kurtarmak; onlara ebedî ve gercek saÂdetin ne olduğunu anlatmak; îman ve vicdan borcumuzdur.

YÂ Rabbi! Biz Âciz kullarına; bu îman ve vicdan borcu husûsunda huzuruna yuz akı ile varabilmeyi ihsan buyur!
Âmîn!..

Osman Nuri Topbaş/Şebnem Dergisi
Yıl: 2016 Ay: Ağustos Sayı: 138

__________________