Aşırı havlama uykusuz gecelere, sinirli komşulara, hatta mahkemelere kadar sizi uğraştırabilecek, kopeklerde cok sık gorulen bir davranış bozukluğudur. Havlayan kopekler terk edilme, kotu muamele ve euthanasia riski altındadırlar. Coğu havlayan kopekler bunu bir anormal davranış olarak sergilememektedir. Daha cok cevresel bir etkiye tepki ya da herhangi bir uyarıma karşı alarm vermek adına havlamaktadırlar.Bazı ırklar daha cok havlarlar.
Havlama coğunlukla ağlama ve uluma şeklinde olabilir.
Havlama bir semptomdur (belirti). Tedavide başarılı olmak icin asıl neden ortaya cıkarılmalıdır.
Kopeklerin aşırı havlamasının bircok nedeni vardır. Bunlardan bazıları;

Ayrılık Bunalımı : Sahiplerinden ayrıldıkları zaman bunalım yaşayan kopekler aşırı havlarlar. Havlama sahibinin ayrılışıyla veya ondan kısa sure sonra başlar ve surekli veya aralıklı olarak birkac saat devam eder. Bu tip havlama sadece sahibinin yokluğunda gorulur.

Bir Uyarıma Tepki : Bazı kopekler cevreden gelen heyecan verici herhangi bir uyarıma karşı havlarlar. Bu alışık olmadıkları seslere yada serbest dolaşan kedi, kopeklere karşı olabilir. Bu tur havlamalar sizi durumdan haberdar etmek icin, koruyucu veya korku belirtisi olarak değerlendirilebilir. Bu tip havlamalar uyarım devam ettiği surece surer, sahibinin yokluğu veya varlığıyla ilgili olmaksızın, uyarım bitince biter.

İlgi Bekleme : Bircok kopek havladığı zaman sahibinden odul alır veya ilgi gorur. Sahibinden bunları beklediği zaman veya başka şeyler istediği zaman da havlar. Bu tur havlamalar zıplama vb. diğer vucut hareketleriyle beraber gorulebilir.

Oyun : Havlama oyunun bir parcası olabilir ve insanlara, başka hayvanlara veya oyuncaklara yonelik olabilir. Orneğin kopek topunu sahibine getirir ve havlar. Havladığı zaman sahibinin topu atacağını oğrenmiştir. Sahibi de havlamayı durdurmak icin topu fırlatır.

Tıbbi Problemler :Yaşlı, sağır hayvanlar, beyninde hastalık olanlar veya ağrısı olan kopekler aşırı havlayabilirler.

Aşırı Havlamada Veteriner Bakımı

Tam bir fiziksel muayene yapılması tanı acısından buyuk onem taşımaktadır. Havlama tıbbi bir sorundan kaynaklanıyorsa kan testleri de gerekebilir. İlac tedavisi de tedavinin bir parcası olabilmektedir. Ulkemizde henuz bulunmayan, ancak eksikliği kuvvetle hissedilen veteriner davranış bilimcilerle konsultasyon da bu sorunun ne tur kaynaklı olduğunun tespitinde buyuk onem taşımaktadır. Bu hekim kopeğinizin davranışları hakkında size bircok detaylı soru yonelterek sorunun nedenini bulmaya calışacaktır. Bu birkac saat surebilir. Hangi durumlarda kopeğiniz havlıyor, havlamasına neden olan sesler, havlama suresi, havlamasının durmasına neler sebep oluyor, havlarken kopeğiniz nasıl bir hal alıyor gibi sorulara cevap vermeniz gerekecektir. Video ve ses kaydı, havlama siz evde yokken oluyorsa işe yarayabilir.

Aşırı Havlamada Tedavi

Tedavi havlamanın nedenine yoneliktir ve şunları icerebilir:

Uyaran Etkinin Giderilmesi : Bu davranış sorunlarının giderilmesinde sık kullanılan bir tekniktir. Davranışı değiştirmek zor ve zaman alıcı olabilir. Bunu yerine bu davranışa neden olan etkiyi ortadan kaldırmak, onlemek bazen daha kolay olabilmektedir. Ayrılık bunalımı yaşayan, bir uyarıma tepki olarak havlayan kopeklerde bu teknik kullanılabilir. Bu, kopeğinizi evde yalnız bırakmamanızı veya birinin yanına bırakmanızı, evin icinde tutmanızı, kapıya yaklaşmasını ve/veya pencereden dışarıyı gormesini engellemenizi gerektirebilir. Bu teknik havlamanın nedenine yoneliktir. Bu davranışı değiştirmez. Bu uyarımlarla karşılaştığında veya yalnız kaldığında kopeğiniz tekrar havlayacaktır.

Bu Davranışı Giderme : Bu teknik kopeğiniz havladığı zaman duymazdan gelmekten ibarettir ve kopeğiniz ilgi istediğinde havlıyorsa onerilmektedir. Ancak bu durumda havlama onceleri daha da artacaktır, ta ki kopeğiniz havlamanın bir cozum olmadığını oğrenene dek. Bu durumdan kopeğin sahibi ve komşular haberdar olmalıdırlar. Ona ilgi gostermekten, onunla konuşmaktan, goz temasında bulunmaktan kacının. Eğer yılıp havlamasına cevap verirseniz, kopeğinize istediğini elde etmek icin bir dahaki sefere daha uzun havlaması gerektiğini oğretmiş olursunuz. Oyun sırasında aşırı havlama oluyorsa, havlama başladığı an oyuna son verilmelidir.

Cezalandırma : Hayvan sahipleri tarafından en sık başvurulan tekniktir. Ancak bazı kopeklere uygun olmayabilir ve başarılı sonuclar vermeyebilir. Endişeli, urkek hayvanlarda cezalandırma bazen durumu daha da kotuye goturebilir. Cezalandırma, havlamayla aktive olan tasmalar, su spreyleri, yuksek ses (havalı kornalar, jeton doldurulmuş teneke kutular vb.) kullanılarak uygulanabilir. Cezanın etkili olabilmesi icin havlama olayının hemen ardından veya bitmeden hemen uygulanması gerekir. Bağırmak genellikle etkili olmamaktadır. Havlamayla aktive olan tasmalar (bu tasmalar ceşitlidir orn. elektrik şoku verenler vb.) bu iş icin kullanılan tek teknik olmamalıdır ve deneyimli birinin kontrolunde kullanılmalıdır.

İlgisini Başka Noktaya Cekme ve Hassasiyetini Azaltma : Bu iki teknik genellikle kopeğin bir uyarıya verdiği tepkiyi değiştirmek icin bir arada kullanılır. Counter conditioning kopeğinize, uyarana karşı başka bir davranış bicimiyle cevap vermeyi oğretmeyi, desensitization (hassasiyeti azaltma) ise uyaranın zayıf şiddetli olarak uygulanması ve sonra şiddetin gittikce arttırılmasını icermektedir. Orneğin kopeğinizle yururken başka kopeklere havlıyorsa bu teknikleri kullanabilirsiniz. Orneğin kopeğinize bir odul vererek diğer kopeğe değil de size odaklanmasını sağlayabilirsiniz. Calışmalarınıza kopeğinizin tanıdığı bir kopekle, aralarında uzak mesafe varken başlayın daha sonra bu mesafeyi giderek azaltın. Sonraları kopeğinizin tanımadığı kopeklerle deneyin.

Pozitif Destek : Kopeğinizi, bir uyaranla karşılaşıp havlamadığı anlarda overek sevin veya odullendirin. Bu da havlamayı kontrol etmenin etkin bir yoludur. Ayrıca bu tekniği ” sus” komutuna alıştırırken de kullanmalısınız.

Hastalığın Tıbbi Tedavisi : Havlama bir ağrıya bağlı olabilir. Nedeni bulunup ortadan kaldırılmalıdır.

Terapotik İlaclar : Tıbbi rahatsızlığı olan veya bazı davranış bozuklukları olanlar bu tedaviye ihtiyac duyabilirler.

Cerrahi İşlem : Bircok veteriner bunu uygulamamaktadır. Bu işlem vocal cord denilen ses tellerinin alınmasından ibarettir. Bu operasyondan sonra bircok kopek acı şekilde havlamaktadır ve bu işlemin etkinliği de değişmektedir. Ayrıca butun cerrahi işlemlerde olduğu gibi anestezi riski, ağrı, enfeksiyon riski de duşunulmelidir. Diğer alternatiflere oncelik verilmelidir.

Aşırı Havlamada Evde Bakım

Havlamanın bircok nedeni olmasına rağmen, tedavi spesifik nedene yonelik olmalıdır. Tedavi planında veteriner hekim size yardımcı olabilir. Yardım alana kadar kopeğinizin uyaranla karşılaşmamasına ozen gosterin. Bunu, kopeğinizi dışarı cıkartmayarak, pencerelerden uzak tutarak, pencereleri kapalı tutarak (ses daha az gelsin diye), kopeğinizi birinin yanına bırakarak (yalnız bırakmayarak) yapabilirsiniz.
Havlama tasmaları profesyonel birinin kontrolunde kullanılmalıdır. Bunların da aşırı kullanımı havlamayı daha kotu bir duruma sokabilir.

Alintidir.
__________________