GUVERCİNGİLLER (COLUMBIDAE)
Columbiformes takımı iki alt takıma ayrılmaktadır. Bunlardan biri Columbae, diğeri ise Pterocletes’dir. Columbae alt takımı ise iki familyadan meydana gelmektedir. Bunlardan ilki Columbidae diğeri ise Raphidae’dir.
Konumuzu oluşturan Columbidae familyasının guvercin ve kumruları da icine alan bir cok alt familyası bulunmaktadır. Columbidae familyası icine dahil olan 250’den fazla kuş turu bugun dunyanın kutuplar haric hemen her yerine dağılmış olarak yaşamaktadır. Toplu halde yaşama eğiliminde olan kuşlardır.
Ulkemizde Columbidae familyasının uyelerinden sadece 7 tanesine doğal olarak rastlanmaktadır. Bu araştırma ulkemizde rastlanan 7 turu tanıtmayı amaclamaktadır. Bu 7 turu tanıtmadan once Columbidae familyasının bazı ozellikleri uzerinde durmak istiyoruz.

GUVERCİNGİLLERİN GENEL YAPISI
Bu gruba giren kuşların coğu orta irilikte, kucuk ve yuvarlak başlı, kısa ayaklı, uzun ve sivri kanatlı kuşlardır. Yerde beslenmeye uyarlanmış bir vucut yapıları bulunan bu kuşlar iyi ucucudurlar.
Guvercingillerin gaga bicimleri beslenme alışkanlıklarına gore değişiklik gostermektedir. Guvercingiller genellikle tane ( tohum ) ile beslenen kuşlardır. Ancak yurdumuzda bulunmayan ve meyve ile beslenen bazı turleri de vardır. Tane ile beslenen turlerde gaga, uzun ve incedir. Meyve ile beslenenlerde ise gaga kalın ve papağanlarınkine benzer şekilde ucu kancalıdır.

Guvercingillerde yemek borusunun uzerinde yer alan ve besinleri depolamaya yarayan bir kursak bulunmaktadır. Ağızlarında diş gibi kesici ve oğutucu organları bulunmadığından guvercinler yediklerini direkt olarak kursaklarına gonderirler. Besinlerin depolanma ve sindirilme işlemi kursakta başlar ve tohumları oğutebilecek kadar gelişmiş olan taşlıkta devam eder. Tohumla beslenen guvercingillerde bağırsak uzundur. Meyve ile beslenenlerde ise daha kısadır.
Guvercingillerde bahar ayları ile birlikte ciftleşme ve yumurtlama donemi başlar. Erkek guvercinler kendi ureme bolgelerini diğer erkeklere karşı koruma eğilimindedirler. Genellikle erkek kuş kendi ureme bolgesinde oterek dişi kuşu buraya ceker ve ciftleşirler. Dişi kuş, ture gore değişmekle birlikte genellikle iki tane yumurta yapar. Yuva yeri secimi ağac dalları uzeri, ağac ve kaya kovukları, hatta toprak uzerine bile olabilmektedir. Guvercin yuvaları, diğer bazı kuşlarla karşılaştırıldığında son derece basittir. Calı cırpıdan oluşan ufak bir yığınak şeklindedir.
Dişi ve erkek kuş nobetleşe olarak kuluckaya yatarlar. Kulucka suresi ortalama 15 gun kadardır. Yavrular yumurtadan cıktıklarında tuysuz ve gozleri kapalıdırlar. Yavrunun bakımı da gene ana ve baba kuş tarafından ortaklaşa yurutulur. Yavrunun gozleri 5-6 gun icinde acılır. 1 aylık olduklarında butun tuyleri cıkmış ve ucabilecek hale gelmiş olurlar. Başlangıcta yavrunun gagası yumuşaktır ve kendi kendine yem yiyemez ve ana ve babası tarafından beslenir. Gaganın sertleşmesi 40 gun kadar surmektedir. Bu surenin sonunda yavru kuş kendi başına beslenebilecek ve tam olarak ucabilecek konuma gelmektedir.

GUVERCİNGİLLERİN FARKLI OZELLİKLERİ
Guvercin, insanoğlunun evcilleştirdiği ilk kuş olma ozelliğini korumaktadır. Dolayısıyla guvercin yetiştiriciliğinin tarihi de oldukca eskilere kadar gitmektedir. Guvercingilleri diğer kuşlardan ayıran bazı onemli ozellikler bulunmaktadır. Bunların başında, su icme şekilleri ve yavru besleme ozellikleri gelmektedir.

SU İCME ŞEKİLLERİ
Guvercingillerde su icme şekli diğer bir cok kuştan farklıdır. Diğer kuşlar, bir yudum su alıp kafalarını yukarı doğru kaldırarak suyu yutarlar. Kuşlarda burun delikleri ile gagaları arasını kapatabilecek bir yapı bulunmaz. Bu nedenle kuşlar, vakum oluşturup suyu ememezler. Suyu gırtlaklarına iletebilmek icin kafalarını yukarı kaldırma gereksinimi duyarlar. Ancak guvercingiller, burun deliklerini de suya daldırırlar ve yemek borusundaki kasların yardımı ile vakum oluşturarak aynı memelilerde olduğu gibi suyu emerek icerler. Bu ozellik sadece guvercingiller familyasına ait kuşlarda bulunmaktadır. Bu ozellikleri nedeni ile guvercinlerin icecekleri su kaynaklarının ya da su kaplarının gaga ve burun deliklerini daldırabilecekleri derinlikte olmaları gerekir.

GUVERCİN SUTU SALGISI
Butun kuşlar icinde yalnızca Columbidae ( guvercingiller ) uyelerinde rastlanan benzersiz bir ozellik yavruların beslenmesi icin “guvercin sutu” adı verilen bir salgının salgılanmasıdır. Yavrular yumurtadan cıktıktan sonra yaklaşık bir hafta sure ile bu salgı ile beslenirler. Daha sonra ana ve babalarının kursaklarında oğuttukleri yarı sindirilmiş besinle beslenmeye gecerler. Yavru kuş gagasını ebeveynlerinin ağzının icine sokar ve ebeveynlerinin kusmasını sağlayarak bu salgıyı alır.

Guvercinin beynin altında bulunan hipofiz bezinin salgıladığı prolaktin adı verilen bir hormon, bu salgı mekanizmasını harekete gecirmektedir. Kursak ceperinden salgılanan bu besleyici maddenin bileşimi memelilerdeki sute oldukca yakındır. Halk arasında “kuş sutu” olarak bilinen bu salgı, guvercinlerde sadece kulucka donemi sonuna doğru yaklaşık bir hafta sure ile salgılanan bir maddedir.

GUVERCİNGİLLERİN YURDUMUZDA BULUNAN UYELERİ
250’den fazla uyesi bulunan guvercingiller ailesinin yurdumuzda sadece 7 turu doğal olarak yaşamaktadır. Bu 7 turden biri gocmen, diğerleri yerli kuştur. Evcil guvercini de dahil edersek 8 tur olduğunu soyleyebiliriz. Bu turleri Turkce, Latince ve İngilizce ve Almanca adları ile şu şekilde sıralayabiliriz.

1) Kaya Guvercini ( Columba livia ) ( Rock Dove ) ( Felsentaube )
2) Tahtalı ( Columba palumbus ) ( Woodpigeon ) ( Ringeltaube )
3) Gokce Guvercin ( Columba oenas ) ( Stock Dove ) ( Hohltaube )
4) Evcil Guvercin ( Columba domestica )
5) Kumru ( Streptopelia decaocto ) ( Collared Dove ) ( Turkentaube )
6) Kucuk Kumru ( Streptopelia senegalensis ) ( Palm Dove) ( Palmtaube )
7) Uveyik ( Streptopelia turtur ) ( Turtle Dove ) ( Turteltaube )
8) Doğu Uveyiği ( Streptopelia orientalis ) ( Rufous Turtle Dove )



KAYA GUVERCİNİ (Columba Livia)
Evcil guvercinlerin atası olduğu kabul edilmektedir. Gorunuş olarak evcil guvercinlere benzer. Govdesi kurşuni mavidir. Kanatlar acık kurşuni mavi olup uzerinde iki tane siyah şerit ( cubuk ) bulunur. Boyun yanları yanar doner erguvani ve yeşil renktedir. Kuyruk tuylerinin ucu siyahtır. Kuyruk ustu tuyleri beyaz ya da acık gridir. Kanat altları beyazdır. Gaga siyah, ayaklar kırmızı, tırnaklar siyah, goz rengi koyu portakal, kırmızı, goz halkası sarıdır. Boyu 32 cm’dir.

Kırlarda, tarlalarda kaya kovuklarında yaşar. Dunyada en yaygın olan guvercin turudur. Bu turun şehirlere adapte olmuş bir grubu “şehir guvercini” adı ile anılır. Cami avlularında, şehir meydanlarında buyuk gruplar halinde karşılaştığımız bu guvercinler, son yıllarda evlerin catılarına ve balkonlarına kadar yayılmışlardır.
Kaya guvercinlerinde eşlerin birbirine bağlılığı omur boyu devam eder. Dişi kuş iki yumurta yapar. Yılda uc kez kuluckaya yattıkları olur. Kulucka suresi 18 gundur. Yavrular 1 ay icinde yem yiyebilecek ve ucabilecek hale gelirler. Yavruların eşeysel olgunluğa erişmeleri 6 ay kadar sonra olur.

TAHTALI (Columba Palumbus)
Guvercinlerin en irisidir. Boynun iki yanında ve kanatlarında beyaz bantlar bulunur. Boyundaki beyaz bant sadece erişkin kuşlarda vardır. Genc kuşlarda henuz oluşmamıştır. Ozellikle ucarken kanadında bulunan beyaz şerit ile kolayca ayırt edilebilir. Boyun kısmı parıltılı yeşil, goğus kısmı erguvani ve kanat ucları siyahtır. Kuyruk diğer guvercinlere gore daha uzundur. Gaga sarı, bacaklar kırmızıdır. Boyu 40 cm kadardır ve sert kanat vuruşları ile ucar.
Yapraklı ve iğneli yapraklı ormanlarda, dağlık alanlarda yaşar. Meşe palamudu ormanlarında sık rastlanır. Yurdumuzda ormanlık ve ağaclı butun bolgelerinde bulunur. Yuvasını ağac dalları arasına, ağac kovuklarına yapar. Dişi kuş 2 yumurta bırakır. Kulucka suresi 15 – 18 gundur. Yılda iki kere kuluckaya yatar. Yavrular 1 aylık olduklarında yem yer ve ucabilirler. Yavrular ikinci yaşın ortalarında eşeysel olgunluğa ulaşırlar. Bu kuşlarda yuvayı erkek kuş hazırlamaktadır. Eş secimi sezonluktur. Her sezonda yeni eş edinilir.

GOKCE GUVERCİN ( Columba Oenas )
Gorunuş olarak kaya guvercinine benzer. Ancak rengi daha koyu mavi ve kurşunidir. Goğus koyu erguvanidir. Kuyruk sokumunda beyazlık bulunmaz. Kanatları uzerindeki siyah şeritler ( kolon ) daha incedir. Kuyruk ucundaki siyah bant ise daha geniştir. Boyu 33 cm’dir. Gaganın dip kısmı kırmızı, uca doğru sarımsı, ayaklar ise kırmızıdır. Gozu koyu renklidir.

Ağac, kaya ve toprak kovuklarına yuva yapar. Yaşlı ormanları sever. Kışın acık arazide bulunur. Yılda uc kez aynı yuvada kuluckaya yatar. Kulucka suresi 17 gundur. Yavruları 25 gunde yem yiyebilecek hale gelirler. Eş secimi sezonluktur.

Her turlu tane ve tohumla beslenen bu guvercine, yurdumuzun Orta Anadolu, Akdeniz ve Guneybatı Anadolu bolgelerinde devamlı rastlanırken, Karadeniz ve Kuzeybatı Anadolu bolgelerinde yaz gocmeni olarak gorulur.

EVCİL GUVERCİN ( Columba Domestica )
Değişikliği sevmemeleri, yuvalarına ve eşlerine olan bağlılıkları, yon bulma konusundaki ustalıkları onların belli yerlere kolayca alışmalarını sağlamıştır. Gerek bu ozellikleri gerekse farklı bazı nitelikleri bu kuşların insanlar tarafından benimsenmesine ve yetiştirilmelerine neden olmuştur.
Tum dunyada farklı amac ve eğilimlerle beslenen evcil guvercinlerin dunya uzerinde 800 kadar farklı ırkı olduğu bilinmektedir. Tum bu ırklar farklı renk, buyukluk ve ozelliklere sahiptir. Bu ırklardan 30 kadarı ulkemizde de yetiştirilmektedir.

Ulkemizde en yaygın olarak yetiştirilen ırk “Taklacı” veya “Mardin” adı ile bilinen kuşlardır. Bunun dışında, Adana, Ankut, Atlas, Azman, Bağdat, Bango, Baska, Bayburt, Bayramlı, Bursa, Cakal, Dolapcı, Domino, Donek, Gokela, Hunkari, İskenderun, Karakan, Kelebek, Kumru, Mavibaş, Selcuk, Tavuskuyruk, Trabzon, Trakya gibi ırklar bulunmaktadır. Her ırk kendi icinde farklı ozellikleri olan bireyleri barındırmaktadır. Orneğin Taklacı ırkı icinde, Mavi ( gok ), Sabuni ( boz ), Arap, Miski, Cakmaklı, Beyaz, Sarı, Şekeri, Kırmızı, Kahverengi ( cikolata ), Yanardoner, Zeytini gibi alt bireyler yer almaktadır.

Evcil guvercinin atasının kaya guvercini ( Columba livia ) olduğu goruşu Darwin de dahil olmak uzere ceşitli araştırmacılar tarafından savunulmaktadır. Farklı bazı ortitologlar ( kuş bilimciler ) ise, evcil guvercinin 2 veya 4 tur yabani guvercin turunun melezlenmesi ile ortaya cıktığı goruşunu benimsemektedirler.

KUMRU ( Streptopelia Decaocto )
“Kolyeli Kumru” adı ile de bilinen bu kuş, guvercinden biraz kucuktur. Boyu 31 cm kadardır. Genel olarak uzerinde kul rengi yada bej renkler hakimdir. Boynunun gerisinde siyah bir cizgi bulunmaktadır. Bu nedenle kolyeli kumru olarak da adlandırılmaktadır. Kanat telekleri koyu gri, kuyruk telekleri ise sırtının rengindedir. Gaga gri, ayaklar ise kırmızıdır. Goz beyaz ya da acık gridir.

İnsana yakın bir kuştur. Şehirlerde ve diğer yerleşim yerlerinde insanlarla birlikte yaşamayı sever. Ağac ustlerine, elektrik ve telefon direklerine, catı kenarlarına yuva yapar. Yaptığı yuvalar oldukca ozensizdir. Dişi kuş yuvaya iki yumurta bırakır. Kulucka suresi 15 gun kadardır. Yılda uc defa kuluckaya yatar. Yavrular 3 haftalık olduklarında yem yiyebilecek ve ucabilecek hale gelirler. Bir yaşından itibaren eşeysel olgunluğa erişen yavrular, sezonluk olarak eş secerler. Yurdumuzda Doğu Karadeniz sahili ile Doğ Anadolu’nun bazı yerleri haricinde her yerde rastlanır. Taneler, tohum, bocek ve uzumumsu meyvelerle beslenir.

KUCUK KUMRU ( Streptopelia Senegalensis )
Gorunuş olarak uveyiği andırmaktadır. Boyu 26 cm olan bu kuşun kuyruğu uveyiğe benzer. Kanat ortuleri ve sırtı beneksiz kızıl kahverengi, kanat altı ortuleri gri-mavidir. Goğusunun ust kısmında siyah benekler bulunur. Gaga siyah, ayaklar kırmızıdır.

İnsanlarla birlikte bulunmayı sever. Yuvasını pencere kenarlarına, ağac dallarına, sacak cıkıntılarına yapar. Yaptığı yuvalar oldukca ozensizdir. Dişi kuş yuvaya iki yumurta bırakır. Kulucka suresi 15 gun kadardır. Yavrular 3 haftalık olduklarında yem yiyebilecek ve ucabilecek hale gelirler. Bir yaşından itibaren eşeysel olgunluğa erişen yavrular, sezonluk olarak eş secerler. Yurdumuzda doğal olarak Guneydoğu Anadolu’da bulunur. Diğer bolgelere buradan dağılmıştır.

UVEYİK ( Streptopelia Turtur )
Kolyeli Kumrudan biraz kucuk olan bu kuşun boyu 28 cm’dir. Uveyik bir yaz gocmenidir. Yurdumuza ilkbaharda gelir. Ulkemizde kuluckaya yatar ve yavrular. Daha sonra kışı gecirmek uzere Orta Afrika ve Guney Asya’ya gider. Yurdumuzun hemen her bolgesinde gorulur. Urkek bir kuştur.

Kuş genel olarak kızılımsı pas rengindedir. Sırt ve kanat ortu tuyleri koyu kahverengidir. Karın ve kuyruk altı tuyleri beyazdır. Kuyruk tuyleri koyu gridir. Kuyruk tuylerin orta tuyler dışında kalanlarının ucları beyazdır. Gaga koyu gri, bacaklar kirli kırmızıdır. Goz portakal rengindedir. Sert ve hızlı ucar.
Ergen kuşlarda boyunun yanlarında enine uc tane dalgalı siyah şerit bulunur. Bu siyah şeritlerin etrafı beyazdır. Genc kuşlarda bu şeritler bulunmaz ve renk olarak daha kahverengine yakındırlar. Ozellikle otuş sesi ile tanınan bir kuştur.

Ağaclık geniş tarım alanlarında, orman kenarlarında, bağ ve bahcelerde yaşar. Yuvasını ağac dalları arasına veya sık calılıklara yapar. Sıcak bolgelerde yılda iki kez kuluckaya yatar. Dişi kuş calı cırpıdan oluşan ozensiz yapılmış yuvaya iki yumurta bırakır. Kulucka suresi 15 gundur. Yavrular uc haftalık olduklarında yem yiyebilecek ve ucabilecek hale gelirler. Sezonluk olarak eş secen bir kuştur.

DOĞU UVEYİĞİ ( Streptopelia Orientalis )
“Buyuk Uveyik” adı ile de bilinen bu kuş, uveyikten biraz daha iricedir. Boyu 33 cm’dir. Buyukluk olarak bir guvercini andırır. Yaşayışı, beslenmesi, uremesi aynı uveyiğe benzer. Renk olarak sırtı ve kanatları daha koyu, uzerindeki lekeler daha buyukcedir. Kanatların altı koyu gri, ucma teleklerinin ucları siyahtır. Kuyruk teleklerinin ucları ise uveyikteki gibi beyaz değil gridir. Boyunda ergen kuşlarda bulunan beyaz zemin uzerindeki siyah şeritler uveyiği oranla daha ince ve sayıca daha fazladır.

Ulkemizde nadir olarak gozlenen kuşlardan birisidir. Ana vatanı Orta ve Doğu Asya olan bu kuşa yurdumuzda sadece Doğu ve Guneydoğu Anadolu’da rastlanmaktadır.


http://www.hayvansitesi.com/guvercin...ercin-turleri
__________________