Basit Antremanlarla Beyin Sıfırlama Formulleri
Ayca Gucluten

Kafamızın icinde, kırk tilkiyi kuyruklarını birbirine dolandırmadan dolaştırabilmek, 21. yuzyılda başarının yeni anahtarı. Sadece bu da değil Daha hızlı duşunmeniz ve kitap yığınları arasında kaybolmadan belleğinizi kuvvetlendirmeniz de gerekiyor. İşte, bunları başarmanız ve sıfır bir beyin icin doğal formuller…
İlerleyen yaşınıza rağmen performansından bir şey kaybetmemiş bir beyin ve guclu bir zihin.... Sizce hayal mi? Doksanlı yılların başlarına dek bilim adamları da bu konuda bir secme şansı bulunduğunu duşunmuyorlardı. Şu gerceği zaten biliyorlardı: İnsanoğlu doğarken 100 milyar beyin hucresine sahip, ancak her gun bunların 100 bini oluyor.
Yakın gecmişte Kaliforniya Universitesi'nde yapılmış olan bir calışmadan alınan sonuclara gore, Sağlıklı bir beyin kendini yenileyebiliyor. Bizim beynimiz icin yapabileceğimiz, yapmakla yukumlu olduğumuz şeyler de var. Beyninizin yaşlanmasını durdurmanın dışında, hasarları tamir edebilirsiniz. Kognitif nitelikli calışmalarda bulunan ve "Kişinin Beyni İcin El Kitabı (The Owner's Manual for the Brain)" isimli kitabın yazarı Prof. Dr. Pierce J.Howard, "Aklımızı geliştirmek daha guclu bir hafızaya sahip olmak icin beden ve zihin sağlığımızı korumamız gerekiyor" diyerek sağlıklı bir yaşam tarzının onemine dikkat cekiyor. Yani beyin geliştiren oyunlar ve zihni besleyen besinlerle yaşlanan ve yavaşlamaya mahkum olan beyninizi yeniden harekete gecirebilirsiniz, tıpkı eski gunlerdeki gibi.
Akıllı Stratejiler

“Beyin Omru (Brian Longevity)” ismili Kitabın yazarı ve Amerikan Alzheimer Onleme Vakfı (Alzheimer's Prevention Foundation) Başkanı Dharma Singh Khalsa; doğru ve dengeli beslenerek, stresi hayatımızdan uzaklaştırarak ve zihnimizi daima aktif tutarak beyin kimyasallarım duzenleyebileceğimizi belirtiyor. Uzmanlarsa bu kapsamda ceşitli onerilerde bulunuyor.
Sağlam bir beyne ve iyi bir hafızaya sahip olmak icin kitaplara muhtac değilsiniz. Yapmamz gereken tek şey, onerdiğimiz doğal ve pratik metodları hay ata gecirmek.
Aşağıdaki stratejileri sağlıklı yaşam alışkanlıkları olarak benimsediğiniz taktirde, beyninizin performanısını geliştirebilir ve guclu bir belleğe sahip olabilirsiniz:

Yoga, meditasyon

Kronik stres, beyinde sorun yaratan bir numaralı zanlı. Bu konuda McGill Universitesi'nden Prof. Dr. Sonia Lupien şunları soyluyor:
"Kortizol adı verilen stres hormonunun ust sınırlarda seyretmesi, zaman icinde beynin bellek merkezi hipokamp'ın buzulmesine yol acabiliyor." Dharma Khalsa da boylelikle kısa donemli hafıza sistemi bozularak beyin hucrelerinin yaşlanma surecinin hızlandığına dikkat cekiyor. Uzmanlar bu sorunun cozum anahtarının gevşemeyi (rahatlamayı) oğrenmek olduğunu ifade ediyor. Khalsa'nın araştırması gunden gune stresi azaltarak belleğin geliştirileceğini ortaya koyuyor. Bu şekilde IQ'nuzla birlikte moraliniz de yukseliyor.
Bunu yapın: Sabahları stres seviyesi dorukta olduğundan uzmanlar, gune 10- 20 dakika kadar uygulanabilecek yoga, meditasyon ve derin nefes alıp verme teknikleriyle başlamayı oneriyorlar.
En az 8 saat uyku

Bir araştırmanın sonuclarına gore uyku, ucup gidebilecek anıları garanti altına alıyor. Yakın gecmişte bu hususla ilgili olarak Amerika'da yayınlanan 'Nature Neuroscience' isimli bilimsel gazetede Harvard Tıp Okulu'ndan Psikiyatrist Prof. Dr. Robert Stickgold bazı bildirilerde bulundu. Buna gore, yeni bir şey oğrendikten sonra gece boyunca ayakta uyanık kalanlar dinlenme ve uyku sureclerim tamamlayanlara zıt olarak, oğrendiklerini kalıcı bilgiye donuşturemiyorlar.
Bunu yapın: Geceleri 8 saat uyumaya ozen gosterin. Uygun zaman ve mekanlarda şekerleme yapın.
Aerobik Egzersizleri

Zihin sağlığı icin aerobik egzersizleri adeta 'genclik ceşmesi'... Uzmanlara gore bu tur sporlar stresi azaltıyor; beyne daha cok oksijen gitmesini sağlıyor ve sinir dokusundaki hucrelerin uretimini artırıyor. İllionis Universitesi'nin bilim ve teknoloji calışmaları yapan birimi Beckman Enstitusu'nun araştırmacıları, haftada 3 kez 45'er dakikadan aerobik yapanlar uzerinde 6 ay boyunca calıştılar. Ve sonucta bu kişilerin zihinsel performanslarmda yuzde 25 artış olduğunu kaydettiler.
Bunu yapın: Beyin hucrelerini aktif ve tetikte tutmak adına, haftada en az 5 kez 20'şer dakikalık aerobik turu egzersizler yapmalısınız.
Klasik muzik

Uzmanlar, Mozart gibi klasik muzik bestecilerinin eserlerini gunde en az bir kere sakin bir ortamda dinlemek gerektiğim soyluyorlar. Bu yontemle ozellikle 'zihinde imaj canlandırma' konusunda başarılı olabiliyorsunuz. Bunun yanı sıra, matematik problemlerim cozmekte, satrancta, muzik enstrumanlarım calmak da kreatif bir proje kurmada ustalaşıyorsunuz. Kaliforniya Universitesi uzmanları bunu 'Mozart Etkisi' olarak netilendiriyor. Ayrıca klasik muziğin zihni actığı ve gevşemeye yardımcı olduğu goruşunde birleşiyorlar.
Bunu yapın: Zekanızı yoğun olarak kullanmak durumunda olduğunuz zamanlarda klasik muzik dinleyin. Bunun icin fanatik bir klasik muzik dinleyicisi olmanız gerekmiyor, aynı formda başka turde eserleri de secebilirsiniz.
Hafızaya Ginkgo Biloba desteği

Bu bitki, yeryuzundeki gecmişi 150 - 200 milyon yıl olan Gingkgo Biloba ağacından elde ediliyor.
Sayısız yararı nedeniyle Cinliler tarafından kutsal bitki olarak kabul ediliyor.
Uzmanlara gore eşsiz bir antioksidan. Başta beyin fonksiyonları olmak uzere vucudun genel sağlığı icin onemli bir destek Beyin kuvvetlendirici olarak da tanımlanıyor. Cunku belleği guclendiriyor. Ayrıca, yine beyindeki oksijen seviyelerini artırıyor.
Ayrıca yaşlanma etkilerini ve ruhsal yorgunluğu azaltıyor ve norolojik bozukluklara iyi geliyor.
Ginkgo Biloba'yı kuru yapraklar halinde satın alabiliyorsunuz. Ayrıca, bugun bircok vitamin ilacında da kullanılıyor.
Beyni Yapılandıran Oyunlar

Prof. Dr. Howard da, stratejiye dayalı tum oyunların problem cozmede ve kritik duşunme yeteneğini geliştirmede yararlı olabileceğini belirtiyor. Kelimelerden veya resimlerden oluşan yap - bozlar veya bilmeceler buyuseniz de ev odeviniz olabilir.
Net'teki oyunları keşfedin

Pittsburgh Universitesi'nden Psikolog Prof. Dr. Jonathan Schooler, "Sadece tek perspektiften duşunmeye başladığımız zaman rutinleşmişiz demektir" diyor. Oğrenme Araştırma ve Geliştirme uzerine de ceşitli calışmalarda bulunan Schooler, bunun yaklaşımlarımızı da olumsuzlaştırabileceğini vurguluyor. Peki cozum nedir?
Bir web sitesi yazarı olan Prof. Dr. Paul Grobstein, yukarda sozu edilen turden oyunların beynimizi daha esnek kılarak, daha zinde kalmamızı sağladığım soyluyor. Bu konseptteki oyunları net'te de interaktif ortamda oynayabilirsiniz. Mesela, www.serendip.brynmawr.edu binlerce interaktif web sitesinden sadece biri.
Tetris ya da Car Jam oynayın

Beyniniz 'ful mu cekiyor'? Demek ki bellek merkeziniz hippokamp'ta birkac odacık daha acmanız icap ediyor. Uzmanlar, objeleri ilgili boşluklara yerleştirmeye ilişkin oyunların, cağrışım yeteneğini hayli geliştirdiği kanaatinde.
Orneğin, Tetris (tetris.com) bu oyunlardan birisi. Bu oyunda geometrik şekilleri birbirine uygun olarak konumlandırmanız gerekiyor. Car Jam (smartgames.com) adlı oyun da bu tip bir konsepte sahip; cok kısıtlı bir alanda mumkun olduğunca az manevrada bulunarak arabayı park etmeniz şart.
Bulmaca cozun

Capraz bulmacalar kelime haznemizi geliştirmenin en yararlı yontemlerinden birisi. Uzmanlar, birkac hafta once yeni oğrendiğimiz bir kelimeyle yeniden karşılaştığımız da bu Tekrarlamanın hatırlamamıza yarcımcı olduğunu belirtiyor. Yani bulmacalara vakit ayırmamız gerekiyor. www.gamesville.com'un 'classic games' linkinde ise capraz bulmaca keyfi yaşayabilirsiniz.
Sihirli Hafıza Hileleri

Beyinlerimiz ne yazık ki karbon kağıdı değil ki gelen bilgiler kalıcı olsun! Burada bize biraz iş duşuyor. Hafızayı kuvvetlendirme teknikleri olan 'Mnemonik Oyunları' veya hafıza tekniklerinden yararlanabilirsiniz.
Kategorize ederek duşunun

Bilim adamlarının ortaya koyduğu bir gercek var: Bircok kişi yedi (artı veya eksi 2'de olabilir kimi zaman) ile sınırlı bir hafıza yetisine sahip. Bunun icin en guzel ornek, kuşkusuz 7 basamaklı telefon numaralarının kolaylıkla anımsanabilmesi. Uzmanlar, 7, baz alınarak yapılan calışmalar sonucunda hafıza mekanizmasının daha da geliştirilebileceği goruşunde.
Bunu yapın: Alışverişe cıkarken bir akıl listesi oluşturup bunu kategorize ederek işe başlayabilirsiniz. Orneğin; sutlu besinler, et turleri ve meyveler olarak sınıflandırma yapabilirsiniz. Boylelikle sosları veya makarnayı otomatik olarak daha kolay hatırlayacaksınız. Cunku beyninizde bunlar icin odacık kalmış olacak.
İsim etiketleri yaratın!

Herhangi bir yuze bir 'ad' takabilir misiniz? Yapılan bilimsel araştırmaların sonucları, gorsel imajların, isimler gibi ozel adları anımsatmada eşsiz araclar olduğunu defalarca ortaya koydu.
Bunu yapın: Bu kez yeni tanıştığınız kişinin ismini duyduğunuzda, beyninizde istediğiniz bir cumle kurun ve bu isim, ozne olsun. Cumleyi bir kac kez icinizden tekrar edin. Orneğin; "Can, buzdolabının yanında duruyor". Bu cumleyi bir kac kez tekrar ettiğiniz taktirde, zamanla 'Buzdolabı Can'a donuşecektir. Can'ı lakabıyla anımsamanız artık kesinlikle daha kolay olacaktır



__________________