Uzay copleri, hem gokyuzunu hem de yeryuzunu etkileyen buyuk bir risk. Uyduların birbiriyle carpışma olasılığını yukselten uzay coplerini temizleme calışmaları ise başlamış gibi duruyor. Gateway Earth isimli bir araştırma topluluğu, 2050 yılında uzay copu temizleme istasyonunu uzaya gonderebilir.

Gecmiş uzay keşiflerinden kalan, hÂlihazırda calışan uydular ve eski roket parcaları da dÂhil olmak uzere Dunya’nın yorungesinde yaklaşık 22.000 buyuk nesne var. Uzaydaki astronotların duşurduğu tum donanımları ve carpışan uydulardan yaklaşık 1 cm'ye kadar olan copleri de dÂhil edersek bu rakam yaklaşık bir milyonun uzerine cıkıyor.

Bahsi gecen rakamların kucumsenmesi gerekiyor ancak her yıl, daha fazla uydu ve roket fırlatıldığından dolayı bu aracların uzay copleriyle carpışma olasılığı giderek artıyor. Bir uyduyu kaybetmek, belki sadece TV yayınlarının aksamasına ya da hava tahminlerinde biraz daha zorlanmalara neden olabilir diye duşunebilirsiniz ancak bu uyduların olası bir uzay copu ile carpışması durumunda, ucaklar başta olmak uzere hava aracları doğru bir şekilde calışamaz ve insanlar olası tehlikelerden oldukca gec haberdar olabilirler.



Bu buyuk risk ise ceşitli cozumler uretmek icin en buyuk kaynak durumunda. Uzay temizliği icin oldukca zahmetli bir calışmaya ihtiyac duyuluyor. Gateway Earth Development Group, uzay coplerini temizlemek icin projeler ureten, dunyanın ceşitli yerlerinden akademisyenleri toplayan ve bu buyuk riski buyuk bir potansiyele donuşturmeyi amaclayan bir calışma topluluğu. Bu araştırma topluluğu, 2050 yılında eski uyduları ve diğer uzay coplerini toplayabilen ve geri donuşume sokan tamamen işlevsel bir uzay istasyonu kurmak icin calışıyor.

Bilindiği gibi uydularda mevcut olan iki ana yorunge vardır. Duşuk Dunya Yorungesi (LEO), Dunya'nın yaklaşık 200 km ile 1.000 km yukarısındadır. Bir de Geostationary Dunya Yorungesi (GEO) vardır ki bu da 36.000 km'de uyduları etkiyen kuvvetlerle aynı yerde kalmalarına yardımcı olur. LEO'da cok kalabalık ve zincirleme reaksiyonunda daha fazla cop oluşur. Bu sebeple yorunge, her gecen gun daha da yoğunlaşarak kullanılamaz hÂle geliyor. Bircok cop, zaten LEO’yu besliyor ancak LEO’nun ayakta kalması icin calışmalar da devam ediyor. Bu durum GEO icin cok daha zor.



GEO’da bir uydu omrunun sonuna geldiğinde, uydu sahipleri uyduları uluslararası olarak kabul edilmiş bir koruma bolgesinden yaklaşık 300 km ile 400 km uzağa terk ediyorlar. Bu bolgeye "Uzay Mezarlığı" adı veriliyor ancak GEO’daki yaşamı sona eren tum uyduların tamamı mezarlığa ulaşamıyor. Mezarlığa gonderilen uyduların %80’i mezarlığa ulaşırken %20’si ise uzay copu olarak yorungede dolaşıyor.

Gateway Earth, kullanılamayan ve uzay copu olarak yorungede bulunan uyduların guneş enerjisinin verimliliğini de duşurduğunu ortaya cıkardı. Uzay copleri temizlenmezse bundan 15 yıl sonra guneş enerjisi verimliliği sadece %24 oranlarına duşebilir.

Hem uzay calışmalarını hem de yeryuzunu ilgilendiren bu uzay coplerini temizlemek icin ise Gateway Earth, yılda tam 8 milyar dolar harcamayı planlıyor ancak bu harcanan para, uzay coplerinin temizlenmesinin ardından yapılacak calışmalar duşunulduğunde hic de kotu bir yatırım değil.


webtekno

__________________