İnternetle ilgili hemen her şeyi tartıştık... Ama gormediğimiz ya da gormezden geldiğimiz birşey var.



Engelli bir oyuncu

Sabah kalktınız, uykulu gozlerle kendinize bir fincan kahve yaptınız ve bilgisayarın başına oturdunuz. Amacınız gune başlamadan once haberleri okumak ve uykunuzu acmak. Arada belki gelen postayı da kontrol edeceksiniz. Facebook'a girip birileri duvarınıza birşeyler yazmış mı diye bakmadan da olmaz tabii.
Ya sonra? Sonrasını hic duşundunuz mu? Tabii ki hayır, duşunecek ne var ki? Giyinip cıkacak, işe ya da okula gidecek, belki sonra arkadaşlarınızla buluşacak, arada bankaya uğrayacak, aklınıza gelirse eve donmeden alışverişi halledeceksiniz. Ne kadar basit işler, oyle değil mi?
Eğer boynunuzdan aşağısı felc bir bicimde yaşıyorsanız, bunları yapmak pek de kolay olmayacaktır. Hatta mumkun bile olmayacaktır. Kimse sağlıklıyken oturup uzerine duşunmez, ama hastalık, yaşlılık ya da kaza gibi sebeplerden dolayı beden fonksiyonlarını kaybeden insanlar icin hayat cok başka turden bir mucadeledir.

Erişilebilir Olmak

Ne bilgisayarı, ne de interneti icad edenler gun gelip de bu ikilinin girmediği delik kalmayacağını hayal etmiyorlardı şuphesiz. Gecmişte verdikleri demeclerde bu acıkca goruluyor. Ancak bilgisayarların kuculen boyutları, artan gucleri ve duşen fiyatları sayesinde artık modern dunyadaonları goremeyeceğiniz yer pek kalmadı. Coğumuzun evinde tek buzdolabı varken, internete bağlı bilgisayar sayısı daha fazla.
Bu artış ceşitli sakatlıklar ve hastalıklar yuzunden hareket yeteneğini kaybetmiş insanlar icin hayata yeni bir ufuk acıyor. İlginctir, herhalde bu durumu pek az insan ongorebilmiştir. Sağlıklı insanlar nadiren bu konulara kafa yorarlar cunku.
İşte bu konulara kafa yoranlardan biri de internetin mucidi sayılan ve W3C adlı internet standartlarını belirleyen konsorsiyomun başındaki Tim Berners-Lee idi. Bu kurum internet uzerinde engelli kullanıcıların ihtiyaclarını dikkate alan erişilebilirlik rehberini de hazırlamıştır. Bu rehber henuz harfiyen olmasa da, gittikce daha fazla web sitesi tarafından dikkate alınıyor.

Fark Yaratmak

Web sitelerinin engelli kullanıcıların ihtiyaclarını yavaş yavaş da olsa dikkate almaya başlaması iyi bir gelişme tabii. Ancak dunya capında internetten buyuk fayda sağlayabilecek olan engelliler icin internetin tamamen donuşmesini beklemek bir hayal olurdu. Bunu dikkate alan bazı girişimciler, engellilere yardımcı olabilecek klavuz siteler ve sosyal ağlar oluşturmaya cabalıyorlar.
Bunlara iyi bir ornek olarak www.disabledonline.com sitesini ya da Turkce bir kaynak olarak www.engelliler.biz'i gosterebiliriz. 2004 yılında bir forum olarak doğan bu sitenin kurucusu ve yoneticisi, MS hastalığı yuzunden klavye bile kullanamayan Jay Cohen. Dunya capında erişime acık olan sitenin ana amacı, olabilecek her şekilde engellilere yardımcı olacak bilgi ve yontemleri iletmek.
Bunun gibi sosyal yardımlaşma amaclı sitelerin sayısı gun gectikce artıyor. Ana amacları ise engelli kullanıcılara internet ve teknolojiyi kullanarak ceşitli zorlukları nasıl aşabileceklerini gostermek, ayrıca onların sesini duyurmak.

Sağ Kolunuz


Engelliler icin ozel araclar.


İnternet kullanımının yaygınlaşması ve bu ortamda verilen hizmet ceşitliliğinin artması, engelliler icin gercekten cok onemli. Bankacılıktan tutun da alışverişe kadar her hizmetin internet uzerinden rahatca erişilebilir olması bu insanlar icin gercek bir can simididir.
Ne var ki burada anahtar kelimenin "rahatca erişilebilir" olduğunu unutmamak gerekiyor. Modern bilgisayarlar da, gunluk hayatta karşımıza cıkan neredeyse her urun gibi, vucut işlevleri tam calışan tuketiciler dikkate alınarak tasarlanırlar. Hatta bazen normal kullanıcıları bile cıldırtabilirler ya, neyse.
Engelli kullanıcılar ise kendilerini kısıtlayan sorunları aşabilecek yazılım ve donanımlara ihtiyac duyarlar. Gorme engelli bir adamın telefonda biriyle konuşması sorun değildir belki ama, ote yandan cep telefonunun bizzat kendisiyle nasıl iletişim kuracaktır? Ya da boynundan aşağısı felcli bir adamın, sıradan bir bilgisayarı herkes gibi rahatca kullanması nasıl mumkun olabilir?

Ses ve Goruntu

Windows Vista hakkında pek cok yorum ve eleştiri yapıldı gecmişte. Ancak neredeyse herkesin gozden kacırdığı bir gercek var. O da Vista'nın tumleşik olarak hayli gelişmiş bir ses tanıma ve sesle kumanda yeteneğine sahip olduğudur. Tabii ki Microsoft uzun zamandır Windows serisinde gittikca daha da gelişmiş "erişilebilirlik aracları" sunuyor. Ancak eli ayağı tutan kim bunların farkında ki?
Ote yandan, bu teknolojilerin henuz daha gidilecek yolu olsa bile, şimdiki halleri bile engelli kullanıcılar icin buyuk kolaylık sağlayabiliyor. Tabii ki piyasada bu gibi aracların daha iyi alternatifleri de var. Ancak burada onemli olan unsur, Microsoft'un bunu bir butunun parcası olarak hazır sunmaya calışması.
Bunun bir insan icin ne kadar zor ve onemli olabileceğini duşunemiyor musunuz? Kolayı var, ellerinizi kullanmadan CTRL+ALT+Del kombinasyonuna basmayı bir deneyin! Şimdi de oturup duşunun, bilgisayarınızla sesle iletişim kurmanın onemini daha iyi anlayacaksınız.


Chip.







__________________